ابعاد نظامی و امنیتی توافق عادی سازی روابط امارات با رژیم صهیونیستی

حیدر حسینی، کارشناس امور منطقه

دیپلماسی ایرانی: توافق عادی سازی روابط امارات متحده عربی با رژیم صهیونیستی در 23 مرداد ماه 99 که توسط رئیس جمهوری ایالات متحده اعلام شد، در واقع پرده گشایی از روابط محرمانه و پنهان طرفین در طول 20 سال گذشته بوده است. نتانیاهو در کنفرانس مطبوعاتی مشترک خود با مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا در سوم شهریورماه 99 صراحتا اعلام کرد که حدود 20 سال است که اسرائیل با امارات ارتباطات امنیتی دارد. 

پیرو اعلام طرفین، درتوافق صورت گرفته امور مختلف سیاسی، اقتصادی، مالی، گردشگری، بهداشتی، آب و کشاورزی و فناوریهای علمی از جمله هوش مصنوعی گنجانده شده است. موضوع همکاری های امنیتی بین طرفین با توجه به تحولات حساس منطقه ای و حضوررژیم صهیونیستی در یکی از کشورهای حوزه خلیج فارس اهمیت بیشتری یافته است. بررسی گزارش ها و سوابق حاکی از آن است که امارات حداقل در 15 سال گذشته مناسبات نظامی را به منظور خرید تجهیزات تسلیحاتی از رژیم صهونیستی دنبال می کرده است. دراین خصوص در  اکتبر ۲۰۱۷ روزنامه صهیونیستی «معاریو» گزارشی از معامله‌های مخفیانه تسلیحاتی امارات با رژیم صهیونیستی منتشر کرد. بر اساس این گزارش متای کوخاوری (Metai Kokhafi) از سرشناس‌ترین تجار اسرائیلی از سال 2008 در عقد قراردادهای تسلیحاتی با تجار اماراتی همکاری داشته است. وی گفته است شرکتش به نام لوجیک که مقر آن در اسرائیل است، تجهیزات امنیتی برای تامین امنیت مناطق مرزی و چاه‌های نفت و همچنین مشاوره های امنیتی به مقامات اماراتی ارائه کرده است. 

روزنامه معاریو بر این نکته تاکید داشته که ابوظبی مناسبات خود با اسرائیل را به صورت کاملا مستقل از دولت امارات دنبال کرده و تل‌آویو تجهیزات اطلاعاتی و جاسوسی نیز به این کشور صادر کرده است. از شرکت تسلیحاتی البیت سیستمز اسرائیل به عنوان یکی از شرکت صادر کننده رژیم صهیونیستی نام برده می شود. دیگر شرکت های متخصص در امور سایبری، سیستم های امنیتی و پهپاد رژیم صهیونیستی  نیز هستند که با امارات همکاری دارند. یکی از این شرکت ها، شرکت Aeronautics Ltd است که مدیریت آن با آوی لئومی (Avi Leumi) مقام سابق موساد است و خدمات امنیتی ارائه می کند. بنوشته اورشلیم پست مورخ  17 اوت 2020، در حال حاضر این نوع از تجارت توسعه یافته و شرکت هایی نظیر شرکت البیت سیستمز (Elbit Systems) و شرکت صنایع هوا فضای اسرائیل (IAI ) بر بروزرسانی جنگنده های اف -16 امارات کار می کنند. این روزنامه همچنن با اشاره به پرواز مستقیم انجام شده توسط شرکت هواپیمایی العال رژیم صهیونیستی به ابوظبی در دهم شهریورماه 99 که حامل هیات مشترک آمریکایی و اسرائیلی برای برگزاری اولین نشست مشترک طرفین بود، نوشته است که شرکت البیت، این هواپیما را مجهز به سیستم دفاعی ضد موشکی در برابر تهدیدات هوایی کرده بود. سیستم مذکور هواپیما را از ردیابی و هک شدن توسط موشک های زمین به هوا محافظت می کند. بر اساس این گزارش ها، امارات موفق شده است که بخشی از فناوری شامل نرم‌افزارهای شنود شرکت صهیونیستی ان اس او (NSO) به نام بگاسوس ( Pegasus) را خریداری کند که این فناوری اجازه شنود تلفن‌های شخصی مخالفان دولت و دستیابی به اطلاعات آنها را می‌دهد. شالیف حولیو، مدیرکل شرکت صهیونیستی «ان اس او» متخصص در تولید نرم‌افزارهای جاسوسی اذعان کرده است که امارات از تولیدات این شرکت برای جاسوسی ضد امیر قطر و وزیر امور خارجه این کشور استفاده کرده است.  بودجه دفاعی سالانه امارات حدود 23 میلیارد دلار تخمین زده می شود که 20 میلیارد دلار آن برای تهیه اسلحه از  ایالات متحده صرف می شود و این رقم همچنان رو به رشد است. اوراشلیم پست در تاریخ 17 اوت 2020 ( 27 مردادماه 99) نوشت با عادی شدن روابط، منابعی در صنعت اسلحه سازی اسرائیل از اینکه امارات پتانسیل جبران کردن ضررهای آنها را دارد، سخن می گفتند. 
ماه گذشته، شرکت اماراتی (گروه 42) با صنایع هوایی متعلق به دولت اسرائیل و شرکت سیستم های دفاعی پیشرفته رافائل وارد شراکت شد تا فناوری هایی را در راستای مبارزه با کرونا ویروس جدید ایجاد کند. 

برخی از فعالان صنایع تسلیحات،عادی سازی روابط را یک مشکل می دانند، زیرا اکنون همه چیز از جمله معامله هایی که ترجیح می دهند پشت درهای بسته بمانند، در معرض دید عموم خواهد بود. با این وجود، بیشتر این منابع اذعان دارند  که عادی سازی روابط احتمالاً منجر به افزایش فروش تسلیحات، سیستم های امنیت سایبری و فرماندهی و کنترل به کشورهای حوزه خلیج فارس خواهد شد. هیچ یک از مقامات وزارت جنگ اسرائیل پس از اعلام توافق عادی سازی تل آویو – ابوظبی از اعزام هیات به امارات سخن نگفته اند.

اکنون به جز این همکاری ها، اخباری نیز در خصوص همکاری امارات و رژیم صهیونیستی برای ایجاد پایگاه در جزیره استراتژیک یمنی «سقطری» منتشر شده است. امارات از سال 96 بعد از پیوستن به ائتلاف نظامی ضد یمن به سرکردگی عربستان در چارچوب اهداف بلند پروازانه خود به دنبال سیطره بر برخی از جزایر یمن از جمله دو جزیره مهم «سقطری» و جزیره «میون» در خلیج عدن بوده است.

القدس العربی درتاریخ 7 سپتامبر 2020 (17 شهریورماه 99) نوشت دو نماینده یمنی، علی محمد المعمری وعلی حسین عشال در نامه ای به عنوان معین عبد الملک، نخست وزیردولت غیر قانونی یمن گزارش دادند که امارات در تلاش است در جزیره سقطری (جنوب شرقی یمن) دو پایگاهی نظامی احداث کند. این دو در نامه خود خواستار پاسخ دولت در خصوص اطلاعات منتشره اقدام امارات برای ایجاد دو اردوگاه  یکی در بخش غربی سقطری در منطقه قطینان و دیگری در بخش شرقی در منطقه زفله و همچنین ایجاد یک پایگاه نظامی در این جزیره شده اند. طبق این گزارش، این دو نماینده در این خصوص گزارش دادند که یک شرکت خصوصی اماراتی طی شش پرواز هوایی به سقطری چندین مأمور و کارشناس نظامی با تابعیت‌های مختلف را به این جزیره منتقل کرده است. به گفته این دو نماینده یمنی، مساحت گسترده‌ای از جزیره سقطری تحت تملک اماراتی‌هاست به طوری که آنها این مناطق را فنس‌کشی کرده‌اند. به نوشته القدس العربی، ساخت پایگاه مذکور، با هدف جمع آوری  اطلاعات از تمامی نقاط خلیج عدن از باب‌المندب تا سقطری و همچنین شاخ آفریقاست.

تمامی این تحولات حاکی است که امارات سیاست راهبردی را برای کسب مناطق نفوذ و اعمال قدرت در مناطق استراتژیک دنبال می کند و این راهبرد شامل ایجاد بندرگاه های تجاری و نظامی از شاخ آفریقا تا مدیترانه می شود. ابوظبی بر این تصور است که برای اجرایی ساختن این سیاست بلندپروازانه، عادی سازی روابط با رژیم  صهیونیستی می تواند وصول به اهداف را تسهیل کند. امارات اکنون یک بازی را آغاز کرده که سرانجام آن مبهم است. عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی، تلاشی برای کسب این نقش و جایگاه است.