جهان در آستانه عصری جدید

نویسنده: شری برمن (Sheri Berman)

دیپلماسی ایرانی: همه گیری کرونا ویروس، اصلاحات خودکار را به ارمغان نمی آورد. دگرگونی های بزرگ تنها وقتی به تغییرات نظام مند منتهی می شوند که اصلاح طلبان برنامه و قدرت لازم برای اجرای آن را داشته باشند. بحران و اقدامات صورت گرفته برای پاسخ به آن بحران می تواند ساختار و نظم جهانی جدیدی را معرفی کند. بسیاری امیدوارند که بحران فعلی بتواند بسیاری از مشکلات دیرینه جامعه جهانی از تغییرات آب و هوایی گرفته تا بی عدالتی را در مرکز توجه دولت ها قرار دهد. آیا بحران فعلی می تواند اقتصادها، دولت ها، جوامع و روابط بین آنها را دگرگون کند؟

 جهان در آستانه عصر جدیدی است. به نظر می رسد که شاید دوره دولت های کوچک به پایان رسیده باشد. به گفته برنی سندرز، باید فرضیات اساسی در نظام ارزش های آمریکایی بازنگری شوند.

لئون تروتسکی معتقد است که صرف مشاهده محدودیت برای شروع یک نهضت کافی نیست، بلکه از هم پاشیدگی رژیم های اجتماعی زمانی به روشنی آشکار می شود که این محدودیت ها غیر قابل تحمل شوند. از این رو، بحران ها بسیار عادی اند اما دگرش های اساسی به ندرت اتفاق می افتند.

عوامل کلیدی پیرامون این موضوع که آیا بحران ها و نارضایتی ها به یک دگرش بنیادین ختم می شوند یا نه، کاملا سیاسی هستند. اگر برنامه های توافق شده بر سر نوع جدیدی از نظم جایگزین دستورالعمل های قدیمی نشوند، این دگرش ها به وقوع نمی پیوندند و حتی ممکن است به دیکتاتوری های جدید ختم شوند.

پس از جنگ جهانی دوم، احزاب چپ و راست اروپایی در مورد لزوم ایجاد نظم و قراردادهای اجتماعی بین دولت و شهروندان به توافق رسیدند. هر دو جریان اصلی دریافتند که چنین دگرشی برای جلوگیری از بحران های اقتصادی و افراط گرایی های سیاسی ضروری است. این نظم تا دهه 1970 و تا قبل از تورم و بیکاری بالا خوب عمل کرد.

پس از آن اندیشه های نئولیبرالی با روایتی از شکست نظم قدیمی در اقتصاد، اتاق های فکر و سازمان های بین المللی ورود کرد و با رهبران قدرتمندی مانند مارگارت تاچر در بریتانیا و رونالد ریگان در ایالا متحده امریکا گره خورد. میلتون فریدمن به مثابه پدر این جنبش می گوید: «تنها بحران ها هستند که می توانند تغییرات واقعی بیافرینند.»

در بحران سال 2008، چپ ها فاقد روایت منسجمی از مشکلات نظم موجود بودند. حالا نظم نئولیبرال، خود نظاره گر بحران خود بود. با این حال، هیچ دگرشی رخ نداد. حزب کارگر تونی بلر، سوسیال دموکرات گرهاد شرودر و دموکرات های بیل کلینتون – سرخوش از مدیریت تکنوکراتیک سرمایه داری – روند تکامل خود را به کلی فراموش کرده بودند. آنها یکدست و آماده نبودند.

پاسخ این سوال که آیا ایالات متحده و کشورهای ثروتمند اروپایی در لبه دگرش های بنیادین خود قرار دارند یا نه، به شدت بحران فعلی و اقدامات بی سابقه ای که در پاسخ به این بحران اجرا می شود، بستگی خواهد داشت. آیا آنهایی که خواستار دگرش هستند می توانند از تاریخ درس بگیرند؟ تاریخ به ما می آموزد که ایده های جدید و بسیج نیروهای منتقد برای ایجاد یک دگرش کافی نیستند.

دموکرات ها باید به فلسفه ناکارآمدی دولت ها حمله کنند. آنها باید اصلاحات اساسی ساختاری پیرامون تبعیض نژادی را خواستار شوند. نهادینه کردن اصلاحات ساختاری نیازمند حفظ قدرت و پیروزی در انتخابات است. از هر آنچه در ائتلاف دموکرات ها تفرقه ایجاد می کند باید اجتناب شود. در غیر این صورت، تاریخ بار دیگر تکرار خواهد شد.

منبع: فارن پالسی / تحریریه دیپلماسی ایرانی