چرا ترامپ با کنگره سرشاخ می‌شود تا سعودی‌ها را مسلح کند؟

نویسنده: مارتین لانگمن

دیپلماسی ایرانی: در اوایل ماه مه، استیو لینیک، بازرس وزارت کل امور خارجه ایالات متحده امریکا، از کار برکنار شد. ابتدا اعلام شد که این برکناری به دلیل خصومت شخصی با مایک پمپئو، وزیر امور خارجه انجام شده، اما گمانه‌زنی‌ها حاکی است که دلیل واقعی این برکناری، تحقیقات لینیک درباره قانونی بودن اقدام دولت ترامپ در زمینه اعلام وضعیت اضطراری با ایران برای تایید فروش سلاح به عربستان سعودی، بوده است.

دولت دونالد ترامپ با اعلام وضعیت اضطراری به دلیل تشدید تنش‌ها با ایران، سال گذشته به رغم مخالفت کنگره، از قصدش برای فروش بیش از 8 میلیارد دلار تسلیحات نظامی به عربستان سعودی و سایر کشورهای خلیج فارس پرده برداشت که این مساله خشم نمایندگان جمهوریخواه و دموکرات کنگره را به همراه داشت. خشم دو حزبی کنگره در سال گذشته از روابط آمریکا با عربستان پس از پاسخ سست دولت ترامپ به مرگ جمال خاشقجی آغاز شد. نمایندگان همچنین دولت ترامپ را به دلیل چشم‌پوشی از بحران یمن و کشتار غیرنظامیان در جنگ پنج ساله این کشور که بزرگترین بحران انسانی جهان را ایجاد کرده است، سرزنش می‌کنند.

اما هر زمان که نمایندگان کنگره تلاش کرده‌اند روابط بین واشنگتن و ریاض را محدود کنند، ترامپ ورود کرده و مانع این کار شده است. ترامپ از اولین وتوی خود برای لغو قانونی استفاده کرد که قرار بود به مشارکت نظامی ایالات متحده در جنگ عربستان با یمن پایان بدهد. او سپس اقدام دو حزب جمهوریخواه و دموکرات کنگره برای مسدود کردن فروش میلیاردها دلار مهمات به عربستان را وتو کرد.

پاسخ به این پرسش که آیا یک رئیس جمهور می‌تواند ممنوعیت کنگره علیه فروش تسلیحات به کشوری را با ادعای فریبکارانه مبنی بر وجود تهدید از سوی یک کشور سوم، باطل کند یا خیر، نیازمند پاسخ کارشناسانه است. اما به نظر می‌رسد که دولت ترامپ نمایش تکراری‌اش را آماده کرده است: به گفته یک مقام آگاه از کنگره که نخواست نامش فاش شود، به رغم مخالفت‌های سال گذشته کنگره، طبق یک پیشنهاد تازه به جز 60 هزار بمبی که مقامات سعودی تابستان گذشته خریداری کردند، شرکت ریتیون 7 هزار و 500 موشک نقطه زن هدایت شونده را هم به ریاض می‌فروشد. این مساله هنوز رسما به کنگره اعلام نشده است. گفته می‌شود تا دسامبر گذشته، یک سوم از این مهمات به عربستان منتقل شده است. مهم‌تر این که، پیمانکار نظامی ریتیون اجازه می‌یابد که همکاری‌ها در زمینه ساخت قطعات بمب‌های دارای فناوری برتر در عربستان را افزایش دهد.

دو هفته پیش، اف‌بی‌آی سهوا نام یک دیپلمات سعودی را فاش کرد که در حملات 11 سپتامبر به دو هواپیمار با زمانی که در آمریکا بودند، کمک کرده بود. به نظر نمی‌رسد که فرد مذکور این اقدام را با ابتکار خودش انجام داده باشد. همچنین اف‌بی‌آی در گزارشی دیگر اعلام کرد که یکی از مردان مسلحی که در حمله تروریستی 2019 به پایگاه نظامی در پنسکولای فلوریدا دست داشت، به رغم ارتباطش با القاعده، توسط سعودی‌ها برای آموزش به آنجا فرستاده شده بود. کنگره در حال حاضر تاکید کرده است که مشارکت بیشتر در جنگ داخلی یمن را نمی‌خواهد و می‌خواهد که فروش سلاح به عربستان را ممنوع کند.

دولت ترامپ با ادعای نقش فروش تسلیحات به عربستان در ایجاد شغل در آمریکا، ادامه فروش سلاح به این کشور را توجیه کرده است اما معامله تازه شرکت ریتیون فقط در عربستان کارآفرینی می‌کند. معلوم نیست که چرا دولت ترامپ تا این حد برای سرشاخ شدن با کنگره پافشاری می‌کند، اما ثروت‌اندوزی فردی یا ارتشاء می‌تواند به عنوان انگیزه احتمالی مورد توجه قرار بگیرد. سرویس خارجی به شدت مخالف فروش کلان تسلیحات است و راهکار کوشنر برای صلح خاورمیانه کاملا مرده است.

کنگره فقط زمانی می‌تواند فروش سلاح به عربستان را متوقف کند که حق وتوی ریاست جمهوری را باطل کند، چیزی که احتمالش وجود ندارد. به‌علاوه، این فروش ها همچنان بر پایه ادعای فریبکارانه‌ وضعیت اضطراری با ایران انجام خواهد شد. بررسی دلیل برکناری بازرس کل وزارت امور خارجه آسان است، اما کنگره باید تلاش کند به گزارش اولیه‌ای دست یابد که او در ماه مارس و پیش از آنکه شیوع کووید-19 تحقیقاتش را متوقف کند، به شکل یک گزارش داخل سازمانی در وزارت امور خارجه منتشر کرده بود.

منبع: واشینگتن مانثلی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11