محدودیت فزاینده گزینه های آمریکا در خاورمیانه

نویسندگان: رابرت اسپرینگبورگ (استاد بازنشسته امور امنیت ملی و پژوهشگر موسسه امور بین المللی ایتالیا)، اف. سی. «پینک» ویلیامز (ژنرال بازنشسته که در سال های 2008 تا 2011 به عنوان رئیس دفتر همکاری های نظامی و ارتباط دفاعی با سفارت ایالات متحده در قاهره خدمت کرده)، جان زاواژ (استادیار امور امنیت ملی در دانشکده تحصیلات تکمیلی نیروی دریایی که در سال های 2017 تا 2018 به عنوان رئیس همکاری های نظامی و ارتباط دفاعی سفارت ایالات متحده در یمن مشغول به کار بوده)

دیپلماسی ایرانی: در ادامه، استراتژی ها و تاکتیک های مساعدت امنیتی سه بازیگر و رقیب اصلی در منطقه مِنا یعنی ایالات متحد، روسیه و ایران بیشتر مورد بررسی قرار خواهد گرفت. لازم است که شرایط و اهداف هر یک از این کشورها ارزیابی شوند.
شیوه های ایالات متحده در ارائه مساعدت امنیتی تعامل در زمینه های مختلف و در سطوح مختلف در داخل دولت ها، ارتش و نیروهای امنیتی میزبان را شامل می شود. 

در عراق، یک دولت به شدت شکننده بر اختلافات عمیق نه تنها در میان مردم، که در میان ارتش، نیروهای امنیتی و نخبگان سیاسی نظارت دارد و این در حالی است که گروه های بی شمار شبه نظامی کم و بیش مستقل عمل می کنند. ایالات متحده ارائه کمک های نظامی به عراق را در سال 2003 از طریق تامین مالی نظامی خارجی آغاز کرد. تامین مالی نظامی خارجی که در سال 2012 آغاز شد هم با هدف تامین بودجه نظامی و آموزش های حرفه ای و همچنین برنامه هایی برای ارتقاء تدارکات و توانایی های عراق بود. با این حال، پس از ظهور داعش در سال 2014 بخش قابل توجهی از این وجوه به مقابله با تروریسم اختصاص داده شد. نزدیک به حدود 5هزار سرباز آمریکایی در عراق حمایت به صورت مشاوره و آموزش نیروهای امنیتی عراقی را ارائه می کردند و تا سال 2019 اولویت آنها آماده سازی نیروهای در حال انجام عملیات علیه داعش بود. تلاش ها برای ایجاد ثبات از طریق شکست دادن نظامی داعش همچنان تلاش های ایالات متحده برای تعامل و هماهنگ سازی اشکال گوناگون مساعدت امنیتی را پیچیده کردند و همه امور پس از دستور دولت دونالد ترامپ به ترور سردار سلیمانی، فرمانده نیروهای قدس ایران، در ژانویه 2020، دشوارتر و پیچیده تر شد. ایالات متحده از طریق بودجه آموزش و تحهیز علیه داعش، به خدمات ضد تروریسم عراق، ارتش، پلیس فدرال، مرزبانان، گردان های واکنش اضطراری، پلیس انرژی، نیروهای ویژه و نیروهای پیشمرگه از دولت منطقه ای کردستان کمک و حمایت می کرده است. اگرچه عناصر ارتش آمریکا همچنان به حمایت از نیروهای نظامی و امنیتی عراق از طریق آموزش، مشاوره و پشتیبانی اطلاعاتی ادامه می دهند، اداره همکاری امنیتی-عراق یک سری برنامه های مساعدت امنیتی شامل آموزش های فنی، نظامی و عملیاتی را که توسط برنامه بین المللی آموزش و تمرین نظامی ایالات متحده تامین بودجه شده، مدیریت می کند. اختیارات گسترده ای که به اداره همکاری امنیتی-عراق اعطا شده، این امکان را برای آن فراهم می آورد تا کمک هایی در زمینه حرفه ای سازی و مدیریت به همه «نیروهای نظامی و سایر نیروهای امنیتی با ماموریت امنیت ملی» ارائه دهد که این مساله تعامل سفارت با پلیس و نیروهای امنیتی محلی را ممکن می سازد.

در لبنان، دولت همواره در حال تجربه نوعی سقوط آزاد است و یک یک حزب فرقه ای- شبه نظامی-سیاسی که قدرتمندترین نیروی نظامی در کشور را دارد، گزینه های ایالات متحده برای هماهنگی و همکاری را محدود می سازد. ایالات متحده با ارائه آموزش های نظامی حرفه ای، آموزش فنی و آموزش تاکتیکی، همکاری متقابل را تقویت و به برقراری روابط پایدار نظامی-نظامی ترغیب می کند. بیش از 30هزار عضو ارتش لبنان از جمله 900 دانش آموخته برنامه آموزش حرفه ای نظامی در سال های بین 2006 تا 2017 آموزش دیده اند. برنامه های ایالات متحده برای نیروهای مرزی زمینی کمک های فنی فراهم آورده و ظرفیت سازی و از توسعه اطلاعات هوایی، نظارت و شناسایی، قابلیت ها و نظام فرماندهی و کنترل ملی حمایت کرده اند. ایالات متحده همچنین حامی مالی واکنش قطعی عملیاتی، یک رزمایش مشترک سالانه شامل عناصر نیروی دریایی، گارد ساحلی و ارتش ایالات متحده و همچنین نیروهای مسلح لبنان، است. حضور نیروهای عملیات ویژه ایالات متحده در لبنان نزدیک به 70 نفر تخمین زده شده است؛ این گروه به نیروهای عملیات ویژه لبنان آموزش می دهند و به دانشکده نیروهای ویژه لبنان کمک می کنند.

در یمن و سوریه که قدرت دولت مرکزی در آنها محدود است و اساسا با حضور آمریکایی مخالف هستند، نیروهای ایالات متحده ضمن ارائه اشکال مختلف حمایت مادی، آموزش و پشتیبانی مستقیم از نیروهای نیابتی، در عملیات ضد تروریسم نیز مشارکت دارند. حمایت محدود ایالات متحده از مخالفان سوری در سال 2012 آغاز شد و در سال 2014 کنگره مجوز لازم برای اجرای یک برنامه تجهیز و آموزش گروه های معتبر را صادر کرد. تا سال 2015 تعداد کمی از واحدها درگیر عملیات رزمی شده بودند و یا در میدان جنگ حضور داشتند و این برنامه در پی انتقادهای داخلی مجددا طراحی و از حجم آن کاسته شد. در همین زمان، نفوذ فزاینده گروه های جهادگرای افراطی در میان شورشی ها و مخالفان سوری سبب شد که ایالات متحده حمایت خود را از آنها به کلی بردارد و به جای آن، بر تهدید فزاینده داعش متمرکز شود. در نتیجه، یک برنامه بازنگری شده با تمرکز بر تجهیز و توانمند ساختن رهبران قدیمی و گروه ها در داخل سوریه که در نبرد با داعش بودند، به اجرا گذاشته شد. ایالات متحده پیش از دسامبر سال 2018 که تصمیم خود را مبنی به خارج کردن نیروهای نظامی آمریکایی از سوریه اعلام کرد، هدف از سیاست خود در سوریه را تلاش برای آموزش و تجهیز نیروهای محلی در جهت تامین امنیت مناطق بازپس گیری شده از داعش اعلام کرده بود. کاخ سفید در فوریه 2019 اعلام کرد که تنها چند صد سرباز آمریکایی در سوریه باقی خواهند ماند و برای ادامه تجهیز و آموزش نیروهای سوری شریک آمریکا مبلغ 300 میلیون دلار در بودجه دفاعی سال بعد درخواست کرد. تا پیش از اکتبر سال 2019 آموزش و تجهیز، مشاوره و حمایت مستقیم ایالات متحده اساسا بر نیروهای دموکراتیک سوریه به رهبری کردها انجام می شد؛ اگرچه نیروهای آمریکایی مجاز بودند به گروه های دیگر هم کمک کنند. طبق برآوردها، تا اکتبر 2019 حدود هزار سرباز آمریکایی در سوریه حضور داشتند که بیشتر آنها در شمال شرقی و گروه کوچکی هم در التنف در جنوب شرقی این کشور بودند. مشاوره، کمک و همراهی ایالات متحده به نیروها در سوریه توسط یک کارگروه مشترک عملیات ویژه صورت می گرفت. همه مساعدت های ایالات متحده به نیروهای متحد آن در سوریه در اکتبر 2019 به طور ناگهانی توسط دولت ترامپ متوقف شد.

اگرچه روش های ترجیحی ایالات متحده در منطقه ارتباط گسترده بین دولت ها، روابط طولانی مدت و گزینه های گسترده برنامه های آموزشی را ایجاب می کند، شرایط موجود در منطقه و به ویژه در یمن و سوریه، آمریکا را به اتخاذ رویکردهای کمتر گسترده و جاه طلبانه وا داشته است. (این مطلب ادامه دارد.)

منبع: کارنگی اهدا برای صلح بین المللی / مترجم: طلا تسلیمی