ترامپ برای فرار از تحقیر آمریکا در عراق اقدام به ترور سردار سلیمانی کرد

گفت و گو از عبدالرحمن فتح الهی، عضو تحریریه دیپلماسی ایرانی 

دیپلماسی ایرانی – ساعات اولیه بامداد امروز جمعه در یک حمله بالگردها و پهبادهای ایالات متحده آمریکا، سردار حاج قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران به همراه ابومهدی مهندس، فرمانده نیروهای حشد الشعبی عراق در نزدیکی فرودگاه بغداد به شهادت رسیدند. در پی این واقعه اکنون بسیاری از کارشناسان، تحلیلگران و رسانه ها بر این باورند که با این اقدام ایالات متحده آمریکا میزان تنش و ناامنی در منطقه به شکل چشمگیری افزایش پیدا خواهد کرد. در سایه این نکات اکنون این سوال در ذهن شکل می گیرد که چرا دونالد ترامپ در چنین مقطع حساسی اقدام به ترور حاج قاسم سلیمانی، فرمانده نیروهای قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی کرد؟ پاسخ این سوال در گفت وگوی دیپلماسی ایرانی با عبدالرضا فرجی راد، سفیر اسبق ایران در نروژ، استاد ژئوپلیتیک و کارشناس مسائل بین الملل پی گرفته شده است که در ادامه می خوانید:

ساعات اولیه بامداد امروز جمعه، ایالات متحده آمریکا در یک حمله هوایی اقدام به شهادت سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی کردند. از نگاه شما دلیل یا دلایل این اقدام ایالات متحده آمریکا در این برهه حساس چیست؟  

قبل از پاسخ به این سوال شما من از تریبون دیپلماسی ایرانی شهادت سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی را به ملت غیور ایران تبریک و تسلیت عرض می کنم. در رابطه با سوال شما من معتقدم که باید عوامل متعددی را برای این اقدام آمریکایی‌ها مدنظر قرار داد. در راس آن تحولاتی که در سایه اعتراضات مردمی عرق در سه ماهه اخیر روی داده بود، سبب آن شد که ایالات متحده آمریکا یک موج‌سواری گسترده سیاسی و رسانه ای به منظور فشار بر جمهوری اسلامی ایران داشته باشند. اما در این میان میزان نفوذ و محبوبیت نیروهای محور مقاومت باعث شده بود که تمام تلاش های ایالات متحده آمریکا با شکست مواجه شود. لذا آمریکا برای فرار از این شکست ها اقدام به بمباران هوایی پایگاه های حشدالشعبی و شهادت و زخمی شدن تعدادی از نیروهای بسیج مردمی عراق کرد که نتیجه آن هم اعتراض مردم در مقابل سفارت ایالات متحده آمریکا در بغداد شد. به واسطه همین تحولات و اقدام آمریکا در به شهادت رساندن 25 نفر از نیروهای حشدالشعبی، کاخ سفید این برآورد را داشت که نیروهای محور مقاومت با محوریت سردار سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی به دنبال پاسخ به این جنایت آمریکایی‌ها و در پی تدارک حمله به آنان هستند، بنابراین ترامپ به زعم خود در یک اقدام پیش دستانه سعی در ترور این شهید بزرگوار کردد تا مانع از حملات بعدی شود. اما واقعیت آن است که یقیناً وضعیت کنونی واین اقدام ترامپ به هیچ وجه به سود نیروهای آمریکایی، نه در عراق که در کل در منطقه غرب اسیا نخواهد بود. 
نکته دوم این است که با تجمع و اعتراض مردم عراق در برابر سفارت آمریکا در بغداد شاهد تحقیر آمریکایی ها، نه در منطقه خاورمیانه که در کل جهان بودیم. لذا دونالد ترامپ برای فرار از این تحقیر خود، آن هم در آستانه انتخابات ریاست جمهوری 2020 سعی کرد با متهم کردن ایران و ترور حاج قاسم سلیمانی یک برگ برنده برای خود فراهم کند. مضاف بر آن اکنون فشارهای ساختار سیاسی ایالات متحده آمریکا، به ویژه مجلس نمایندگان بر دونالد ترامپ به واسطه مسئله استیضاح نیز بسیار جدی تر شده است. از این رو دونالد ترامپ برای ایجاد انحراف در افکار عمومی سعی کرد با ترور و شهادت حاج قاسم سلیمانی به این فشارها پایان دهد. اما مطمئن باشید که تمام این اقدامات و تصمیمات اشتباه و خبیثانه دونالد ترامپ، نه به ضرر خود رئیس‌جمهور این کشور که به ضرر کل ساختار سیاسی ایالات متحده آمریکا خواهد بود. چراکه با شهادت سردار سلیمانی تحولات راهبردی در منطقه غرب آسیا شکل خواهد گرفت که یقینا به ضرر منافع ایالات متحده آمریکا رقم خواهد بود. کما اینکه بسیاری از مقامات و شخصیت‌های سیاسی ایالات متحده آمریکا، چه از حزب جمهوری خواه و چه از حزب دموکرات این موضوع را عنوان کرده اند که اقدام به ترور یک فرمانده عالی رتبه یک کشور، مسئله ای خارج از عرف سیاسی، دیپلماتیک و نظامی است که در تضاد با قوانین بین المللی قرار دارد. لذا دونالد ترامپ باید تبعات این تصمیم خود را بپذیرد. پس می بینید که اکنون خود ساختار سیاسی ایالات متحده آمریکا به شدت نگران از تبعات منفی این ترور خبیثانه واشنگتن است.

نکته مهمی که در این میان وجود دارد این است که طبق گفته نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان ایالات متحده آمریکا این اقدام دونالد ترامپ بدون هماهنگی و چراغ سبز کنگره صورت گرفته است. آیا رئیس‌جمهور آمریکا در مقام فرمانده کل برای چنین اقدامی نیاز به همراهی کنگره داشته است؟

اولا در آمریکا سابقه این دست اقدامات از سوی رئیس جمهور آمریکا بدون هماهنگی با کنگره وجود دارد، به خصوص که اکنون دونالد ترامپ یک فاصله و گسل جدی سیاسی با کنگره این کشور و به ویژه مجلس نمایندگان پیرامون مسئله استیضاحش دارد. اما نکته مهم دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که اقدام به ترور حاج قاسم سلیمانی، اقدام ساده ای نیست. یعنی خود ایالات متحده آمریکا با توجه به اهمیت ابعاد این اقدام احمقانه خود، سعی کرده است بدون هماهنگی با دیگر نهادها مانند کنگره این ترور کثیف را به صورت محرمانه انجام دهد. چون می دانست که مجلس نمایندگان با این اقدام وی مخالفت خواهد کرد. کما اینکه اکنون برخی از مهره های اصلی حزب دموکرات از خود خانم نانسی پلوسی تا برنی سندرز و جو بایدن به شدت نگران از تبعات این اقدام وحشیانه دونالدترامپ هستند. اتفاقاً به واسطه همین پیامدهای طولانی‌مدت ترور حاج قاسم سلیمانی بود که اکنون خانم نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان این انتقاد را به دونالد ترامپ وارد می‌داند که از پیش باید کنگره آمریکا در جریان این اقدام می بود، چرا که تمام طرح‌ها و برنامه‌های سیاسی، دیپلماتیک، نظامی و امنیتی آمریکا در منطقه بسیار راهبردی و استراتژیک خاورمیانه تحت الشعاع قرار خواهد گرفت؛ اگر چنین شود که یقینا هم چنین خواهد شد، این مسئله می‌تواند به محور جدید فشارهای جریان دموکرات بر دونالد ترامپ طی ماه های منتهی به انتخابات 2020 بدل شود.

در راستای گفته‌های شما اکنون بسیاری از شخصیت‌های سیاسی، تحلیلگران و رسانه های بین المللی تبعات ترور حاج قاسم سلیمانی را ایجاد یک جنگ گسترده در منطقه می‌دانند. ارزیابی شما در این خصوص چیست؟

قطعاً با ترور حاج قاسم سلیمانی تنش‌ها در منطقه به شدت افزایش پیدا خواهد کرد و این تنش ها تنها محدود به کشور عراق نخواهد بود، بلکه دیگر کشورهای منطقه خاورمیانه را هم تحت تاثیر قرار می دهد. اما اینکه عنوان کنیم شاهد یک جنگ گسترده نظامی خواهیم بود، اکنون قدری در این خصوص نمی توان با قاطعیت سخن گفت. چون برای شکل گیری جنگ گسترده نظامی نیاز به شمار بالای نیروهای زمینی است. اما می‌توان عنوان کرد که حملات هوایی و اقداماتی از این دست صورت خواهد گرفت. در آن سو اکنون علاوه بر خشم مردم ایران، جامعه و ملت عراق نیز به واسطه شهادت ابومهدی مهندس، فرمانده نیروهای حشدالشعبی نیز آمادگی مبارزه با نیروهای آمریکایی حاضر در عراق را دارند. با این تفاسیر اکنون مهمترین مسئله امنیت رژیم صهیونیستی است. به خصوص آن که طبق اخبار واصله این رژیم نقش کلیدی در دادن اطلاعات به آمریکا برای ترور حاج قاسم سلیمانی داشته است. در کنار آن به نظر می‌رسد اکنون کشورهای حامی ایالات متحده آمریکا در منطقه نیز به دنبال جنگ گسترده نظامی با جمهوری اسلامی ایران نباشند چراکه امنیت آنها در خاورمیانه به شدت تحت الشعاع قرار خواهد گرفت. مضاف بر آن چون اقدام احمقانه دونالد ترامپ در ترور حاج قاسم سلیمانی، اقدامی خارج از عرف و در تضاد با قوانین بین المللی بوده است اکنون جامعه جهانی و به خصوص کشورهای اروپایی نمی توانند حمایتی از این اقدام ایالات متحده آمریکا و دونالدترامپ داشته باشند. لذا حتّی اگر واکنش جدی از سوی نیروهای محور مقاومت در برابر نظامیان آمریکایی شکل بگیرد که قطعاً خواهد گرفت، نمی توانیم شاهد همراهی و همسویی جامعه جهانی با آمریکا باشیم. یعنی دونالد ترامپ این تصور را نداشته باشد که مانند اقدام به حمله و اشغال نظامی افغانستان و عراق می تواند یک اجماع جهانی را با خود داشته باشد. چون اقدام به ترور سردار سلیمانی از نظر حقوق بین الملل وجاهتی ندارد.