توهم امریکایی: فشار حداکثری دلیل اعتراضات اخیر ایران بوده است!

نویسنده: دیوید سانگر(David E. Sanger) 

دیپلماسی ایرانی: دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده امریکا دوست دارد بگوید که راهبرد فشار حداکثری اش علیه تهران جواب داده و ناآرامی های اخیر ایران هم نتیجه چنین راهبردی است. حتی منتقدان ترامپ هم ممکن است به چنین نتیجه ای اذعان کنند. اما روشن نیست آنچه امروز در خیابان های ایران روی می دهد، ایران را به پای میز مذاکره می کشاند یا رفتارهای تحریک آمیز ایران را کاهش می دهد.

مایک پومپئو، وزیر امور خارجه امریکا در اظهار نظری پیرامون اعتراضات اخیر ایران گفت: «ایالات متحده در کنار مردم ایران است و ما تمام تلاش خود را می کنیم تا مطمئن شویم معترضان می توانند به وسیله اینترنت با یکدیگر ارتباط داشته باشند.»

با این حال، نفوذ به ساختار اینترنتی ایران اگرچه تاکتیکی برای ادامه تظاهرات است اما راهبردی برای تغییر رفتار ایران نیست و حتی می تواند همان روایت همیشگی رهبران ایران از تلاش های آمریکا برای تغییر رژیم را تقویت کند. 

پومپئو و برایان هوک، مسئول اداره ایران در وزارت امور خارجه امریکا سال گذشته راهبرد خود را روشن کردند. با افزایش مداوم تحریم ها، رهبران ایران بالاخره تسلیم می شوند. اگرچه دقیقا نمی توان گفت که کی و چطور چنین اتفاقی می افتد اما بالاخره رخ خواهد داد. به اعتقاد آنها همین ترکیب راهبردی تحریم و خرابکاری بود که حکومت ایران را هفت سال پیش مجبور به توافق هسته ای سال 2015 کرد. توافقی که ترامپ به راحتی از آن خارج شد.

رابرت مالی، رئیس گروه بین المللی بحران و یکی از اعضای تیم توافق هسته ای سال 2015، می گوید: «لحظه ای فرا می رسد که رهبران ایران با توجه به وخامت اوضاع تصمیم می گیرند برای رسیدن به توافقی بهتر و جامع تر، مذاکرات را آغاز کنند. با این حال، سناریوی محتمل با توجه به موقعیت هر دو پایتخت این است که حکومت ایران ناآرامی ها را نقشه ایالات متحده بداند و از مذاکره از نقطه ضعف امتناع کند.»

پومپئو روز دوشنبه گفت: «ریشه اعتراضات را نباید در تحریم ها جستجو کرد. بلکه اعتراضات نتیجه بی کفایتی های اقتصادی و صرف درآمدها در جایی خارج از ایران و برای اهداف توسعه طلبانه رهبران ایرانی است.» با این حال، او احتمالا توانایی رهبران ایران در تخفیف نارضایتی های داخلی در سی سال گذشته را دست کم گرفته است. تا زمانی که ما شاهد شکاف بین نیروهای امنیتی ایران نباشیم، فشار بر تهران جواب نخواهد داد.

سوال کلیدی اینجاست که شرایط اقتصادی چطور بدتر می شود. برایان هوک معتقد است که هر چه پرداخت یارانه ها با تاخیر همراه شود، اعتراضات شدت خواهد گرفت. ایران به خاطر صرف میلیاردها دلار در جنگ های نیباتی نمی تواند به راحتی از پس پرداخت یارانه ها برآید.

شاید رهبران ایران به انتخابات بعدی ریاست جمهوری امریکا باشند تا بتوانند توافق برجام را حفظ کنند. البته نتیجه این قمار چندان مشخص نیست. حتی یک رئیس جمهوری دموکرات هم بدون گرفتن امتیاز از ایران حاضر به ماندن در این توافق نیست.

شرایط فعلی بسیار شبیه به شرایط سال 2009 است. وقتی باراک اوباما، رئیس جمهوری سابق با احتیاط وارد توافقی شد که بسیاری از دستیارانش بعدها به خاطر حمایت نکردن از معترضان و ورود به توافق سال 2015، تاسف خوردند.

دولت ترامپ می تواند ادعا کند که این اعتراضات یک پیروزی جزئی بود. ایرانی ها شاید در تلاش برای بازسازی های تجهیزات هسته ای بودند که انجام مذاکره را به تاخیر می انداخت. در این بین، اعترضات زمان و توجهات سیاسی را به نفع دولت ترامپ خرید. برایان هوک پافشاری می کند که به خاطر کارزار فشار حداکثری، حکومت ایران پول و وقت کمتری برای جاه طلبی هایش برای تسلط بر خاورمیانه دارد.

منبع: نیویورک تایمز / تحریریه دیپلماسی ایرانی