اسرائیلی‌ها نگرانند

دیپلماسی ایرانی: تحرک دیپلماتیک تهران و بروز نشانه‌هایی هرچند کمرنگ از آنچه رهبران هفت‌ کشور صنعتی جهان در‌باره کنترل تنش‌ها در منطقه خلیج‌ فارس ابراز کرده‌اند، اسرائیل را به اقدام ایذایی واداشته است. تحرکات نظامی اسرائیلی‌ها بیش از هرچیز به نتایجی مربوط است که تهران در دیپلماسی فعال خود کسب کرده است. 

ماه‌هاست که با بالا گرفتن تنش در روابط ایران و امریکا، همه چشم‌ها به نتایج دو اجلاس دوخته شده‌؛ اجلاس رهبران هفت قدرت‌ اقتصادی جهان در شهر ساحلی بیاریتس در فرانسه و مجمع عمومی سالانه سازمان ملل‌ متحد که در هفته‌های آتی برگزار می‌شود. تهران و واشنگتن تا پیش از دو اجلاس یاد شده که یکی از آنها در حال برگزاری است، هرآنچه لازم بوده را برای عقب راندن آن دیگری از مواضع خود به‌کار برده‌اند. تهران دربرابر سیاست فشار حداکثری واشنگتن که گاه به درگیری نظامی نیز نزدیک شد، مقاومت کرده است. در این‌حال واشنگتن نیز از آنچه برای آینده توانمندی هسته‌ای و دفاعی ایران در برنامه راهبردی خود ترسیم کرده، عقب‌نشینی نکرده است. اما در این‌میان، قدرت‌های اقتصادی در غرب و شرق جهان کوشیده‌اند فارغ از اراده واشنگتن و مطالبات ایران در پی قبول تعهدات جاری در برجام، نقشه راه جدیدی را در دستور کار خود قرار دهند. این نقشه که به طرح «امانوئل ماکرون» معروف شده و رهبران هفت کشور صنعتی درباره‌اش با ایرانیان و امریکائیان گفت‌وگوهای فشرده کرده‌اند، دو محور اصلی دارد؛ معافیت برخی خریداران نفت ایران در ازای مذاکرات محدود برای مدت محدود. طرح رئیس‌جمهوری فرانسه چارچوب‌های تازه‌ای را در بستر اجرای ساخت‌وکار حمایت مالی (اینستکس) ارائه می‌کند که در خدمت به حفظ برجام با ترغیب ایران برای ادامه تعهداتش در این توافقنامه بین‌المللی است. در واقع طرح ماکرون می‌کوشد راه حل میانه‌ای را میان مواضع ایران و امریکا قرار دهد تا به این وسیله با تعدیل در مواضع طرفین، از شدت تنش جاری کاسته شده و به این ترتیب خواست قدرت‌های اقتصادی نیز تأمین شود. شرکت کنندگان در بیاریتس عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای و حفظ ثبات و صلح در منطقه خلیج فارس را به عنوان خطوط قرمز خود اعلام کرده‌اند. 

دو سفر فشرده «محمد جواد‌ ظریف» به محل اجلاس سران گروه هفت و اظهارات مقام‌های ایرانی در تمایل به راه‌حل‌های دیپلماتیک، توپ را به زمین دولت امریکا انداخته است. «دونالد ترامپ» در بیاریتس نه تنها درباره ایران، بلکه دیگر مسائلی که خود به وجود آورنده آنها بوده در اقلیت قرار دارد؛ مسائلی چون تجارت جهانی، و سیاست‌های یکجانبه‌گرا که سبب ازهم‌پاشی اجماع اروپا ـ امریکا در بسیاری از مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای شده است. دولت ترامپ که از آغاز رویکرد «اراده مبتنی بر قدرت» را در دستور کارخود قرار داد‌ه‌، اکنون با واقعیتی‌ روبه‌روست که سرانجام مجبور به قبول آن خواهد شد؛ اینکه جامعه‌ جهانی با عصر کلاسیک جنگ سرد فاصله معنا‌دار گرفته و اجرای اراده مبتنی بر قدرت به گذشته‌ای تعلق دارد که قدرت در جامعه جهانی اینگونه توزیع نشده بود. واشنگتن خواه ناخواه مجبور به پذیرش واقعیتی است که درآن همه دولت‌ها و ملت‌ها حضور و مشارکت فعالانه داشته و منافع خود را مطالبه می‌کنند. دو اجلاس بیاریتس و مجمع‌عمومی سازمان ملل‌متحد پیام روشنی به واشنگتن در‌باره ناکامی سیاست‌ یکجانبه‌گرایی امریکا و قبول انعطاف در مواضع دولت این کشور خواهد بود. همین مهم اسرائیلی‌ها را به اقدام خرابکارانه در سوریه و عراق برای برهم زدن هرنوع توافق احتمالی که ممکن است در پی تحرکات دیپلماتیک و راه‌حل‌های پیشنهادی منجر شود، واداشته است. /ابتکار