نزدیکی عربستان و امارات به ایران؛ توهم یا واقعیت؟

نویسنده: احمد زیدآبادی، روزنامه نگار

دیپلماسی ایرانی: رسانه‌های داخلی ایران این روزها نه فقط از روند رو به بهبود روابط بین عربستان و امارات با جمهوری اسلامی خبر می‌دهند بلکه تا مطرح کردنِ "اتحاد" این دو کشور عربی با تهران نیز پیش می‌روند!

این نوع فرضیات از نگاه من، نسبتی با واقعیات ندارد و بیشتر ناشی از خوش‌بینی‌های بی‌پایه و اساسی است که معمولاً در شرایط سختی و فشار بروز می‌کند.

البته روشن است که لحن سعودی‌ها و اماراتی‌ها در برابر ایران نسبت به ماه‌های قبل، نرمتر شده و تماس‌های سطح پایینی نیز به خصوص بین ابوظبی و تهران برقرار شده است، اما همه اینها به قصد آنها برای نزدیکی به ایران قابل تأویل نیست!

عربستان و امارات و برخی دیگر از کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس، سیاست منطقه‌ای و برنامه موشکی و هسته‌ای ایران را تهدیدی علیه خود تلقی می‌کنند و در عین حال، مجموعه امکانات خود را برای مقابله با آنچه خطر از جانب ایران می‌نامند، کافی نمی‌دانند. از این رو، اولویت آنها کشاندن پای قدرت‌های بزرگ به صحنه رویارویی با ایران است؛ کاری که آن را با سماجت تمام پی گرفته‌اند.

در این میان، آمریکا در مورد تهدید دانستن جمهوری اسلامی با عربستان و امارات کاملاً شریک است، اما دولت ترامپ ترجیح می‌دهد که این شراکت به تحمل هر گونه هزینه ناشی از مقابله با ایران نیز سرایت کند. سایر قدرت‌های جهانی نیز هر کدام به فراخور منافع خود، موضعی بینابین در این باره دارند و به همین علت ورود مستقیم به این مناقشه را حتی‌المقدور به تأخیر می‌اندازند.

به عبارت روشن‌تر، عربستان و امارات ضمن ترغیب قدرت‌های جهانی برای ورودشان به کارزار مقابله با ایران، علاقه‌ای به قرار گرفتن در صف مقدم این رویارویی ندارند زیرا نمی‌خواهند به هدف نخست انتقامجویی احتمالی ایران در شرایط بحرانی تبدیل شوند. 

در واقع تا دو ماه پیش که موضع برخی از قدرت‌های جهانی برای چگونگی مواجهه با ایران با تردید فراوان همراه بود، سعودی‌ها و اماراتی‌ها در جبهه منازعه لفظی علیه ایران، نقش پیشقراول را بازی می‌کردند، اما اکنون که به گمان آنها زمینه حضور نظامی بین‌المللی در منطقه خلیج فارس فراهم شده است، مأموریت خود را در باره هشدار هر روزه نسبت به "تهدید" ایران پایان یافته می‌دانند و ترجیح می‌دهند که از خط مقدم چند گام به عقب برگردند.

با این حساب، آنچه سبب نرمتر شدن لحن این دو کشور شده، نه نومیدی آنها از آمریکا و نه علاقه‌شان به نزدیکی با ایران است. در حقیقت آنها از ائتلاف جهانیِ مورد نظر آمریکا و بریتانیا که تحت عنوانِ تأمین امنیت کشتی‌های نفتی در تنگه هرمز در حال شکل گیری است، بسیار خشنودند و دیگر دلیلی برای ادامه تهاجمات لفظی خود علیه ایران نمی‌بینند!

بدین ترتیب، تحولاتی که طی دو ماهه اخیر در خلیج فارس رخ داده، به نظر من پیامدی خلاف برخی از تبلیغات رسمی در ایران داشته است.