ایران با آزمایش موشکی عرض اندام می کند

دیپلماسی ایرانی: ایران برای نخستین بار پس از آنکه بن بست موجود بین این کشور و ایالات متحده به اقدام علیه نفتکش ها منجر شد، یک آزمایش موشک بالستیک میان برد انجام داده است. به گفته مقامات ایالات متحده، ایران موشک بالستیک میان برد «شهاب 3» که توانایی طی کردن هزار کیلومتر را دارد، مورد آزمایش قرار داده است؛ بردی که برای هدف گرفتن عربستان سعودی یا منطقه ای در نزدیکی اسرائیل کافی است. استراتژی ایران در انجام این آزمایش احتمالا دو وجهه دارد. اول اینکه ایران در ادامه استراتژی تهاجمی منطقه ای که در سه ماه گذشته دنبال کرده، می خواسته قدرت خود را به ایالات متحده نشان دهد و عرض اندامی کرده باشد. دوم، پرتاب این موشک ها فرصت مناسبی را برای مهندسان و طراحان موشک فراهم آورده تا طرح های عملیاتی و فنی خود در برنامه گسترده تر موشک های بالستیک کشور را آزمایش کنند.

انگیزه های موشکی ایران

ایران پیشتر هم موشک های بالستیک میان برد را آزمایش کرده است، اما به طور معمول چنین آزمایش هایی انجام نمی دهد. از ماه ژانویه 2017 که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا شد، ایران 7 مرتبه موشک شهاب 3 یا موشک بالستیک پیشرفته تر «خرمشهر» را مورد آزمایش قرار داده است. آزمایش اخیر اولین نمونه از دسامبر 2018 تا کنون به شمار می رود. تهران با چنین اقدامی قدرت خود در رابطه با موشک های بالستیک را برای واشنگتن به نمایش گذاشته است. ایالات متحده اخیرا برای اولین مرتبه از سال 2003 تا کنون از برنامه خود برای اعزام نیرو به عربستان سعودی خبر داده است. این نیروها قرار است در پایگاه هوایی شاهزاده سلطان در حومه ریاض مستقر شوند که به این معناست که موشک های بالستیک کوتاه برد ایران برای هدف گرفتن آنها مناسب نیستند؛ اما موشک هایی که ایران اخیرا آزمایش کرده توانایی رسیدن به آن منطقه را دارند. به علاوه، در شرایطی که ایران مواجهه نظامی با ایالات متحده یا متحدانش را بعید نمی داند؛ ترجیح می دهد که از قابلیت های زرادخانه ای خود مطمئن باشد.

ایالات متحده ناگزیر این آزمایش موشکی ایران را نقض قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد خواند که ایران را از آزمایش هر گونه موشک بالستیک که توانایی حمل کلاهک هسته ای را داشته باشد، باز می دارد. اینکه آزمایش موشکی اخیر ایران حقیقتا نقض قطعنامه شورای امنیت بوده یا خیر، تفسیرهای طول و درازی دارد؛ اما ایالات متحده امیدوار است تا بتواند از این مساله برای تحت فشار قرار دادن قدرت های اروپایی برای اتخاذ رویکردی شدیدالحن تر در برابر ایران، استفاده کند. اتحادیه اروپا پس از آزمایش موشکی ایران در دسامبر 2018 و دو تلاش ناموفق برای ارسال ماهواره به فضا در ماه های ژانویه و فوریه که منتقدان ایران آن را پوششی برای توسعه موشک های بالستیک دور برد خواندند، تصمیم گرفت که تحریم هایی را علیه برنامه موشک های بالستیک ایران اعمال کند، اما نهایتا اعضای اتحادیه بر سر این مساله به اجماع نرسیدند. اما مساله این است که تصمیم ایران به ادامه اقدامات تحریک آمیز با هدف نشان دادن این مساله به جهان طراحی شده که جنگ با جمهوری اسلامی آسیب های فاجعه باری در منطقه ایجاد خواهد کرد. به همین جهت اتحادیه اروپا اگرچه هنوز هم می تواند تحریم های هدفمند محدودی را علیه برنامه موشک های بالستیک ایران اعمال کند، اما در تلاش برای جلوگیری از تشدید بیشتر تنش ها در منطقه از چنین کاری خودداری می کند؛ به ویژه که نگرانی اصلی اروپایی ها در حال حاضر حمل و نقل در خلیج فارس است.

توسعه توانایی های موشکی

انجام آزمایش های موشکی این چنینی از نظر افزایش دقت، قابلیت اطمینان و برد، برای ایران منافع زیادی دارد. هنوز مشخص نیست که ایران در آخرین آزمایش موشکی شهاب 3 چه متغیری را مورد بررسی قرار داده، اما این کشور در 5 سال گذشته موشک عماد را توسعه داده، در بدنه آن به جای فولاد از آلومینیوم استفاده کرده، سیستم ناوبری و هدایت آن را ارتقاء داده و ویژگی های دیگری به آن اضافه کرده تا فرار آن از سامانه های ضد موشک های بالستیک را موفق تر کند. همه این شاخصه ها دقیقا همان چیزهایی هستند که ایران در صورت درگیری در یک مواجهه نظامی منطقه ای به آنها نیاز دارد. در واقع، همین که به جای موشک بالستیک پیشرفته تر خرمشهر، موشک شهاب 3 مورد آزمایش قرار گرفته، نشان می دهد که تهران جدای از اینکه می دانسته آزمایش خرمشهر واشنگتن را بیشتر تحریک خواهد کرد، یک سری ملاحظات فنی نیز داشته است.

ایران در ماه فوریه در جشن 40 سالگی انقلاب اسلامی از چند موشک جدید هم رونمایی کرده است. یکی از این نمونه های جدید، موشکی است که طبق اعلام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نسل دوم موشک بالستیک خرمشهر موسوم به دزفول است. این موشک که از سوخت جامد تغذیه می کند بردی حدود هزار کیلومتر دارد و یک موشک ارتقاء یافته کروز به شمار می رود. اینکه ایران ساخت این موشک جدید را از چند وقت پیش آغاز کرده دقیقا معلوم نیست. اما تصاویر ماهواره ای نشان می دهند که ایران از اوایل ماه جاری میلادی در حال آزمایش بوسترهای سوخت جامد بوده است. با توجه به این تحولات، انتظار می رود که آزمایش های موشکی بیشتری در راه باشند.

منبع: استرتفور / مترجم: طلا تسلیمی