استیضاح ظریف!

دیپلماسی ایرانی: "محمد جواد ظریف" بی‌تردید نماد رویکرد اعتدالی دولتی است که اکثریت مردم طی دو دوره انتخابات ریاست جمهوری به آن رأی اعتماد دادند. این رویکرد مهمترین دستور کار خود را سیاست‌خارجی و بازگشت سرافرازانه ایران به جامعه بین‌المللی قرار داد. هنوز هم این اولویت برجای خود باقی است و همه رأی دهندگان بر این باورند که یکی از اصلی‌ترین راهکارها برای برون‌رفت کشور از مشکلات جاری، دیپلماسی فعالی است که به‌رغم همه موانع موجود، همچنان کانال‌های گفت‌وگو و تعامل را با جامعه جهانی حفظ کرده است. 

تلاش مخالفان برجام برای استیضاح وزیر امورخارجه، نه از پوسته و ژست انقلابی برخوردار است و نه می‌تواند توجیه‌گر افکار عمومی در بزنگاهی باشد که دستگاه دیپلماسی کشور بیش از هر زمان به اعتبار و مشروعیت در داخل نیازمند است. در حالیکه دولت ترامپ و متحدان منطقه‌ای آن در اقدامی گسترده به ناکارآمد کردن دیپلماسی فعال ایران مشغولند و سیاست‌خارجی بیشترین بار مسئولیت را در مقابله با آن بردوش دارد، طراحان استیضاح وزیر امورخارجه براساس آنچه نزد خود هزینه و فایده می‌خوانند بر انجام این‌کار اصرار دارند. اما آیا به راستی ناکارآمد کردن دستگاه دیپلماسی کم هزینه‌تر از آن چیزی است که مخالفان برجام مدعی‌اند، اظهارات ظریف در‌باره سوداگران پولشویی وارد کرده است؟ وزیر امور خارجه در گفت‌وگوی شهره شده‌اش با خبر‌آنلاین، سخن پیچیده و اشاره به موضوعی گمنام نزد افکار عمومی و به‌ویژه نمایندگان مجلس و دیگر قوا نکرد. او در نقد برخی مخالفت‌ها با FATFو ‌CFT گفت: «اعتقاد دارم خیلی از این نگرانی‌ها، نگرانی‌های صادقانه است. اما فکر می‌کنم پشت برخی از این فضاسازی‌ها منافع اقتصادی است. بالاخره پولشویی در کشور یک واقعیت است. نمی‌خواهم این پولشویی را به جایی نسبت دهم. اما جا‌هایی که هزاران میلیارد پولشویی می‌کنند، حتما آنقدر توان مالی دارند که ده‌ها و صد‌ها میلیارد هزینه تبلیغات و فضاسازی کنند. با این وضعیت ما نمی‌توانیم با فضا‌سازی‌ها مقابله کنیم. کسانی که یک قلم معامله‌شان ممکن است ۳۰‌هزار میلیارد باشد فضاسازی کرده‌اند. آنها می‌توانند بودجه وزارت خارجه را هزینه یک قلم فضا‌سازی‌شان کنند.» در اینجا دو نکته قابل توجه است؛ نخست منطق ادعای ظریف که بنا به اظهارات مکرر نمایندگان مجلس و قوه قضائیه امری بدیع و مورد قبول مشترک است. اگر این توافق نبود، قانون مربوط به پولشویی سال‌ها پیش از این مورد تصویب مجلس قرار نمی‌گرفت.‌

نکته دیگر اینکه ظریف برحسب اصرار قوه قضائیه استدلال خود را در این باره به صورت مدون تقدیم کرده است. هواداران استیضاح می‌توانستند تا هنگام واکنش قوه قضائیه به استدلال وزیر امور خارجه صبوری کنند. عجله در ارائه طرح استیضاح تنها به آشفته کردن چشم‌انداز و مشغول کردن دستگاه دیپلماسی به موضوعی است که بر ضرب‌آهنگ اقدام‌های دیپلماتیک در تعامل با جامعه جهانی تأثیر گذاشته و در این‌حال موضوع کلیدی مقابله با پولشویی و فوریت تصمیم‌سازی درباره پیوستن به FATF و CFT را به حاشیه می‌برد. مهم‌تر اینکه چهره عمومی رئیس دیپلماسی کشور را در بزنگاه کنونی که بیش از هر زمان به اعتبار و اقتدار نیازمند است، دچار آسیب می‌کند. واکنش اکثریت نمایندگان مجلس به طرح استیضاح، بیش از هرچیز نزد رأی دهندگانی بازتاب دارد که در دو انتخابات ریاست جمهوری اخیر با اکثریت خود به رویکرد اعتدالی آری گفتند.