آسیب تحریم‌های آمریکا به قشر فقیر ایران

نویسندگان: نجمه بزرگمهر و منور خلج

دیپلماسی ایرانی: فروشگاه‌ های تهران تا چندی پیش شاهد صف ‌های طولانی خریدارانی بودند که قصد خرید گوشت، سبزیجات و میوه را به قیمت حراج خورده داشتند. افرادی که مواد غذایی می خریدند، دقت می‌ کردند که تنها به اندازه نیاز روزانه خرید کنند چرا که با افزایش قیمت ها برای خانواده های کم درآمد ماه را به آخر رساندن کار ساده ای نیست.

در ماه های گذشته صدای اعتراض مردم به فساد موجود در میان مقامات دولتی و افزایش شدید هزینه ها اتفاقی متداول بوده و بر فشار داخلی بر نظام همزمان با اعمال تحریم های جدید آمریکا افزوده است. این تحریم ها که از روز سه شنبه اجرایی شدند بخش خودروسازی، طلا و دیگر فلزات و قابلیت دولت در خرید دلار آمریکا را هدف گرفته اند.

تصمیم رئیس جمهوری دونالد ترامپ به خارج کردن آمریکا از توافق هسته ای ایران در این ماه به سقوط شدید ارزش ریال منجر شد. ریال امسال بیش از نیمی از ارزش خود را در برابر دلار آمریکا از دست داده است. طبق آمارهای رسمی، قیمت مواد غذایی همچون میوه و سبزیجات از آغاز سال 2018 تاکنون نزدیک به 50 درصد افزایش یافته که این مساله به خشم بسیاری از ایرانی ها نسبت به مقامات دولت افزوده است. بسیاری از مردم رهبران دولت را به دلیل سوء مدیریت اقتصادی و فساد در وضعیت موجود مقصر می دانند.

یکی از دلایل اصلی خشم عمومی، ادعای فساد در داخل نظام و ارتباطات سیاسی سران تجاری است. سیاستمداران اصلاح طلب و اصول گرا در تلاش برای کسب قدرت بیشتر بارها یکدیگر را به کلاهبرداری و سوء مدیریت متهم کرده اند. بحران ارز هم به نگرانی ها درباره فساد افزوده است و ادعا شده برخی تاجران به صورت غیرقانونی از کنترل دولت بر ارز و دریافت ارز یورو با کمک هزینه دولتی برای واردات کالا سود برده اند.

وزارت دادگستری ایران ماه گذشته اعلام کرد چندین تاجر را به اتهام اختلاس مرتبط با واردات خودرو و گوشی های تلفن همراه دستگیر کرده است. در یکی از این موارد بیش از ده هزار گوشی توسط «فردی مرده» با قیمتی بسیار پایین وارد شده بود تا به قیمتی بالا در بازار آزاد فروخته شود.

چنین ادعاها و اتهاماتی بر خشم مردم عادی که با افزایش قیمت ها و در عین حال کمبود آب آشامیدنی و قطعی برق در گرمای شدید تابستان درگیر هستند، افزوده است. علی، 61 ساله و از اعضای پیشین سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در شهر آمل گفت: «فساد به حدی زیاد است که در همه جا دیده می شود. چرا ما باید با مسائل روزمره زندگی درگیر باشیم و جان خود را به خطر اندازیم تا جیب افراد فاسد پر شود؟»

حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران ماه گذشته رئیس بانک مرکزی را به دلیل سوء مدیریت بحران کنار گذاشت تا نشان دهد دولت او اقداماتی برای بهبود شرایط انجام می دهد. دولت روز یکشنبه گفت که قوانین مبادلات ارزی را تسهیل کرده و بازارهای ارزی را بازگشایی می کند.

اما همچنان انتظار می رود با اجرایی شدن دور دوم تحریم های آمریکا بر صادرات نفت ایران، شرایط اقتصادی وخیم تر شود. ایرانی های ثروتمندتر از همین حالا جمع کردن اقلام اولیه را آغاز کرده اند و در تلاش برای محافظت از ارزش پس اندازهای خود دارایی هایی همچون طلا و خودرو خریداری می کنند. اما فقرا از توان لازم برای پیروی از همین راهکار برخوردار نیستند و خود را قربانیان نظامی غیرمنصفانه می دانند.

یک کارگر 19 ساله در سبزی فروشی در شمال تهران گفت: «اگر در خیابان تظاهراتی ببینم به آن می پیوندم. از 8 صبح تا 12 شب کار می کنم تا ماهی یک میلیون تومان (227 دلار) درآمد داشته باشم. اما مالک مغازه ماهانه 90 میلیون اجاره می گیرد و کار هم نمی کند. چرا؟ این نظام منصفانه است؟» هر گونه اعتراض و تظاهراتی از این دست برای مقامات ایران که انقلاب اسلامی را انقلاب مستضعفین می خوانند، مایه ی شرمساری است. فروشندگان در فروشگاه های تهران می گویند افزایش قیمت ها تاثیر خود را گذاشته و فروش آنها را به نصف کاهش داده است. یک فروشنده در منطقه ای متوسط می گوید: «قبلا مردم توان خرید گوشت را نداشتند، اما نان و ماست را چرا. الآن ماست هم به اندازه ای گران شده که بسیاری از خانواده ها استطاعت خرید آن را ندارند.»

منبع: فایننشال‌تایمز / مترجم: طلا تسلیمی