بسته پیشنهادی اروپا هیچ توفیقی برای برجام ندارد/ گزینه‌های ایران در برابر فشارهای امریکا زیاد نیست

عبدالرحمن فتح الهی – در نشست «تحریم ها و تاثیر آن بر اقتصاد ایران» که در روز شنبه 16 تیر ماه در دفتر دیپلماسی ایرانی با حضور دکتر علی بیگدلی، نویسنده و استاد دانشگاه و کارشناش مسائل بین الملل و دکتر یوسف مولایی، حقوقدان و استاد دانشگاه برگزار شد، مسائل جاری حوزه دیپلماسی در حوزه برجام و اما واگرهای آن به بحث و تبادل نظر گذاشته شد.

در این نشست آقای دکتر بیگدلی اظهار داشت که اروپا اگر چه به دنبال حفظ و تدوام برجام است اما به نظر نمی رسد که توان برآورده کردن انتظارات ایران را داشته باشد. چرا که بر اساس طرح مارشال، آمریکا 28 درصد صنایع سنگین اروپا را در این سال ها در اختیار گرفته است. وی ابراز عقیده کرد که اتحادیه اروپا سه پیش شرط تعدیل در سیاست خارجی و دیپلماسی منطقه ای، کاهش توان موشکی و پیگیری مسائل حقوق بشری را برای هر گونه مذاکره با تهران در آینده در دستور کار قرار خواهد داد. وی در ادامه به سفر اخیر رئیس جمهوری ایران به اروپا اشاره کرد و افزود: «سفر دکتر روحانی به کشورهایی نظیر سوئیس و اتریش هیچ اثر و کمکی به اقتصاد کشور نمی کند.» این کارشناس اذعان کرد که اکنون سیاست نرمش قهرمانانه هم جوابگوی وضعیت کنونی ایران نیست، لذا باید با یک منطق درست دیپلماتیک به سمت نوعی مداراگری و مدیریت شرایط پیش رویم. بنابراین از هم اکنون باید اتحادیه اروپا را برای ادامه مذارکرات حفظ کنیم. در ادامه این کارشناس تصریح کرد که ایران باید برای حل یک باره مشکلات خود مساله اسرائیل را حل کند چرا که دشمن تهران هیچ گاه کاخ سفید نبوده بلکه این تل آویو است که همواره چالش جدی و اول ایران به شمار رفته است. پس تا زمانی که نتوان این مشکل را حل کرد امکان رسیدن به یک راحل حل در خصوص برون رفت از این شرایط وجود ندارد.

وی در ادامه افزود: «باید بپذیریم که نوع رفتار و اقدامات ما در خصوص تحولات منطقه در طول این سال ها قدری به التهابات و حساسیت ها نسبت به ایران افزوده است، پس باید به سمت نوعی از دیپلماسی پیش برویم که بتواند ضمن کاهش تنش های جهانی با تهران مواضع کشور را هم محقق کند.» در این رابطه دکتر بیگدلی شرای کنونی جامعه جهانی را در قبال وضعیت کنونی کشورمان بسیار حساس و بغرنج عنوان کرد و گفت که ایران باید یک تصمیم اساسی بگیرد؛ یا یک صلح و مذاکره جدی و یا سوق دادن کشور به سمت جنگ. وی در ادامه بیان داشت که بسته پیشنهادی اروپا که به ایران ارائه شده در برگیرنده هیچ توفیقی برای حفظ برجام در آینده نخواهد بود چرا که اروپا پروسه مذاکره برای مذاکره را در پیش گرفته است. این کارشناس تاکید کرد که سخنان من دال بر درستی مواضع امرذیکا نیست و نخواهد بود اما در عالم سیاست و دیپلماسی حق با قدرت است، پس باید با تعامل و مذاکره با این قدرت بیشترین فایده را در عین کمترین هزینه پرداخت کنیم.

دکتر یوسف مولایی سخنران دیگر این نشست بود. وی به عنوان کارشناس مسائل حقوقی برخی از موارد حقوقی را که آمریکا در سایه خروج از توافق هسته ای نقض کرده است، مطرح کرد. وی در این راستا گفت که اگر چه برجام به تصویب مجلس آمریکا نرسیده و به یک توافق قانونی در داخل خاک آمریکا تبدیل نشده که تعهدات قانونی را برای واشنگتن ایجاد کند، اما با نقض قطعنامه 2231 آمریکا تمامی قوانین بین المللی را نادیده گرفته است. وی در ادامه بیان داشت، در چنین شرایطی باز حفظ منطق سیاسی و متعهد بودن به برجام مصونیت بیشتری را برای ایران ایجاد خواهد کرد تا خروج از توافق هسته ای. این کارشناس اذعان داشت که گزینه های ایران هم در مقابل شرایط کنونی و فشارهای آمریکا چندان زیاد نیست، یا باید به دوران تحریم ها باز گردیم یا این که با مذاکره شرایط را به سمت نوعی تعامل و کاهش سطح تنش پیش ببریم، چرا که ادامه این شرایط در داخل کشور سبب خواهد شد تا منابع ناامنی اقتصادی به حوزه های دیگر هم سرایت کند و کشور دچار سرریز بحران شود. وی در ادامه این طور مواضع خود را تبیین کرد که «نگاه ما به مساله حق در حوزه حقوقی و سیاسی نوعی نگاه فلسفی است که نمی تواند در شرایط و قوانین کنونی جوابگوی انتظارت ما باشد. نگاه غالب ایدئولوگ سبب شده تا نتوان درک درستی از مفهوم حق داشت. امروز حق و مفاهیم حقوقی را اراده های سیاسی بنا می کنند. الآن هم در جامعه همین نگاه ایدئولوگ وضعیت کشور را برای الحاق به برخی پیمان نامه ها مانندFATF ،CFT  و یا پالرمو با تشتت روبه رو کرده است. یا ما باید این قوانین را کامل بپذیریم یا این که مشروط کردن آن نمی تواند هیچ دستاوردی را برای کشور داشته باشد. نمی توان هم با نگاه این چنینی به دنبال رد و بدل کردن منابع مالی خود در شبکه جهانی ارزی بود، هم به دنبال انجام اقداماتمان باشیم و از آن طرف هم انتظار همراهی جهان را با خود داشته باشیم.» وی در ادامه تصریح کرد که ما هم به عنوان یک ایرانی دغدغه ملی و سرفرازی کشور را داریم، اما باید بسترها و ابزارهای آن را هم فراهم کنیم. ولی در آن سو متاسفانه شرایط به گونه ای است که تصمیم سازان صداهایی مانند ما را نمی شنوند و در نهایت هم کار خود را پیش می برند. ما باید منفعت کشور را در نظر داشته باشیم و ببینیم که چه راهکاری در این شرایط به سود ایران است. چرا کشور باید با برخورداری از این حجم از نیروی تحصیل کرده و بدنه کارشناسی شاهد این سیر تصمیمات باشد؟ این کارشناس در پایان تاکید داشت که وضعیت ملتهب کشور با این تصمیمات به اینجا رسیده است. تا زمانی که صدای بدنه کارشناسی به گوش نرسد ما بر همین منوال حرکت خواهیم کرد.          

به زودی و در روزهای آینده متن کامل این نشست در دیپلماسی ایرانی منتشر خواهد شد.