ترسوها به بغداد می روند، مردان واقعی به تهران

شروین ملک زاده

دیپلماسی ایرانی: همانطور که تحلیلگرانی مانند رضا مرعشی و آریان طباطبایی گفته اند، برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به همان میزان که ابتکار عملی داخلی بود، کوشش بزرگی نیز در سیاست خارجی به حساب می آمد. برجام راهی برای مقامات ایرانی بود تا عواقب اشتباهات دوران ریاست جمهوری مفتضح احمدی نژاد را بپذیرند. پزریدنت حسن روحانی و آیت الله خامنه ای، با تلاش برای رسیدن به توافق هسته ای و عادی سازی روابط با اروپا و آمریکا، سعی کردند از انقلاب حفاظت کرده و از تکرار سال های ریاست احمدی نژاد و بازگشت افراد تندرو جلوگیری کنند.

به نظر می رسد وضعیت همیشگی روابط ایران و آمریکا، تکرار گذشته باشد. اواخر سال 2003، همزمان با ورود جنگ عراق به مرحله ی شورش، شعار "ترسوها به بغداد می روند اما مردان واقعی به تهران می روند"، در محافل نو محافظه کار دهان به دهان می چرخید. سرنگونی صدام حسین اولین قدم از یک تحول گسترده تر بود. مردان و زنان زیادی به عراق رفتند، آمریکایی های خوبی که برای مبارزه در جنگی بد فرستاده شده بودند. اگر جنگ با ایران ضرورت پیدا می کرد، تعداد نیروهای آمریکایی آنقدر نبود که بتوانند از پس جنگی بعدی بربیایند.

به رغم بحران عراق، دولت ترامپ هنوز این شعار را تکرار می کند. اما پس از برجام و گزینه های پیش روی آمریکا و تعداد متحدانش که به شدت کاهش پیدا کرده است، تنها راه تامین نیروی جنگی لازم برای سرنگونی رژیم ایران، که خواسته ی پرزیدنت و مشاورانش است، جذب نیروی داوطلب است.

خروج ترامپ از توافق هسته ای، باعث شد تا تلاش های حسن روحانی برای عادی سازی و حتی سکولاریزه کردن صحنه سیاست، پس از سال های هرج و مرج احمدی نژاد، بر باد برود. همچنین، پایان برجام، باعث قدرت گرفتن دشمنان تندروی روحانی شد. نیروهای ضد دموکراسی که اتفاقا مثل رئیس جمهور آمریکا، معتقدند که برجام "بدترین توافقی است که تا کنون وجود داشته است." شواهد زیادی نیز وجود دارد که اقدامات ترامپ باعث نفرت مردم ایران شده است و آنها را با طرز تفکر های مختلف، با هم متحد کرده است.

فروش جنگ

در حالی که ماجراجویی بوش در عراق، جنگی انتخاب شده بود که پشت اسم مبارزه برای امنیت، پنهانش کرده بودند، از جنگ ایران به عنوان تراژدی یاد خواهند کرد که آمریکا ناچار به انجام آن بوده است. وزیر امور خارجه، مایک پومپو، در ماه گذشته، در سخنرانی اش، اولین قدم را برای تحقق این کمپین برداشت. او 12 شرط غیر ممکن را برای رفع تحریم های ایران بیان کرد که شامل دادن حق دسترسی بی حد و حصر به بازرسان برای بازرسی تمام سایت های ایران و پایان برنامه موشکی بالستیک بود. پومپئو، پیش از حضور در کابینه ترامپ، برای براندازی حکومت در ایران تلاش می کرد و در سمت قبلی اش به عنوان رئیس سی.آی.ای در مقابل کنگره شهادت داد که ایران به تمام تعهداتش به برجام پایبند بوده است، به خوبی می داند که لیست درخواست هایش، حکایت یک جنگ را بیان می کند.

جیمز ماتیس، وزیر دفاع، تنها مقام دولتی است که با جنگ با ایران مخالف است. علیرغم کینه ی چندین دهه ای آمریکا علیه ایران، ماتیس به خاطر اطلاعات دست اولی که درباره ی توانایی های نظامی ایران و محدودیت های قدرت آمریکا، در طول جنگ با افغانستان و عراق دارد، عاقلانه در این باره نظر می دهد. این ژنرال سابق ارتش معتقد است که جنگ های بی پایان خاورمیانه تا پنتاگون را از پا انداخته است و شروع جنگ با ایران به معنای پایان تمام نیروهای داوطلب آمریکا و از دست رفتن جایگاه آمریکا به عنوان تنها ابر قدرت جهان خواهد بود.

ترسو ها به بغداد می روند...

اولین باری که من با این عبارت روبه رو شدم اواخر سال 2003 بود، زمانی که تازه در دانشگاه ثبت نام کرده بودم و در سالن دانشکده با عده ای از دانشجوهای سال اولی جمع شده بودیم تا در مورد سیاست خارجی صحبت کنیم. یکی از همکلاسی های بسیار محافظه کار که با بالا در ارتباط بود، از شنیده هایش از داخل دولت می گفت. او به آرامی گفت که سرنگونی صدام حسین اولین قدم از یک پروژه بزرگ است و قدم بعدی ایران خواهد بود. و به صورت آهنگین خواند "ترسو ها به بغداد می روند اما مردان به تهران."

سیاست خارجی از ویژگی و کیفیت سیاست داخلی کشور نشات می گیرد و مهم نیست که واقع گراها در مورد معضلات امنیتی و تعادل در خارج از مرزها چه می گویند. آمریکا هیچ گاه تاوان کارهایش را در عراق پس نداد. جدا از کشتار فاجعه بار در بغداد، آمریکایی ها متوجه نیستند که نیروهایشان 15 سال است که در عراق حضور دارند. بیشتر آمریکایی ها مسئولیتی در قبال جنگ در خود نمی بینند چون این دیگران هستند که باید تاوان آن را بدهند. جنگ با ایران، بزرگترین اشتباه بعدی آمریکا می تواند باشد و این مجال را به آن دسته از افرادی که در سال 2003 کشور را وارد جنگ احمقانه کردند، می دهد تا دوباره قدرت در دست گیرند و آن حماقت را جایی دیگر تکرار کنند.

منبع: لوبلاگ / ترجمه دیپلماسی ایرانی / 33