جنگ با ایران از طریق ممنوعیت معامله با دلار

رایان کاستلو

دیپلماسی ایرانی: اعضای کنگره و گروهای همراه آنها، اقدامات زیادی برای تضعیف توافق هسته ای ایران در زمان اوباما اتخاذ کردند که در نهایت منجر به فسخ یک جانبه توافق از طرف پرزیدنت ترامپ شد. هفته گذشته، جمهوریخواهان در کمیته فرعی دائمی تحقیقات، یک گزارش 50 صفحه ای که به بررسی دقیق تلاش های اوباما در اوایل سال 2016 پرداخته است را منتشر کردند. اوباما سعی در تضمین توانایی ایران در استرداد پول های ضبط شده اش در بانک مسقط عمان را داشت.

این گزارش به خوبی نشان می دهد که مخالفان توافق چگونه در راه رفع تحریم ها سنگ اندازی می کردند، به گونه ای که هر رفع تحریم برای ایران به عنوان خطری برای امنیت منطقه و جهان نشان داده شود.

ارتباط عمان

بر اساس برجام، این حق به ایران داده شد تا به میلیاردها دلار از دارایی ها اش که در حساب هایی در سراسر جهان مسدود شده بودند، دسترسی داشته باشد. اما مشکل اساسی، بازپس گیری این دارایی ها بود. ژانویه 2016 ایران تصمیم داشت برای خریدهای آتی از اروپا پول هایش در بانک مسقط عمان را تبدیل به یورو کند. اما مشکلی وجود داشت، بانک مسقط متوجه شد که بر اساس اداره ی کنترل دارایی های خارجی وزارت خزانه داری، ابتدا یک بانک آمریکایی باید پول ها را به دلار تبدیل کند تا بعد بتوان آنها را تبدیل به یورو کرد. با توجه به اینکه دلار ارز رایج دنیا است انجام معاملات به دلار که باید از سیستم مالی آمریکا گذر کند، امری رایج است. اما از نوامبر 2008 جابه جایی دلار از طریق سیستم مالی آمریکا برای انجام معاملات با ایران غیرممکن شده و برجام نیز این سنگ را از سر راه برنداشته است. بدون مجوز وزارت خزانه داری برای جابجایی دلار تغییر ارز دارایی ها کاری بسیار دشوار است.

دولت اوباما به منظور اطمینان بخشیدن به این موضوع که به طور کامل به توافق پایبند است، تصمیم گرفت مجوزی به بانک مسقط بدهد تا بتواند دلار جا به جا کند و یک بانک آمریکایی نیز تمایل داشت در این نقل و انتقال پول همکاری کند. علی رغم حصول اطمینان از طرف دولت این دو بانک از انجام درخواست ایران در فوریه و مارس 2016 سر باز زدند، چون می ترسیدند درگیر اقدامات قضایی علیه ایران شوند.

شروع مخالفت ها

در حین این تلاش ها برای استرداد دارایی های ایران بر اساس برجام، مخالفین توافق شروع به سنگ اندازی بر سر راه برنامه های دولت کردند. ماه مارس جمهوری خواهان کنگره وزیر خزانه داری را تحت فشار قرار دادند که آیا ایران اجازه ی دسترسی به سیستم مالی آمریکا را دارد یا نه. که وزیر این گونه پاسخ داد: "این بخشی از توافق بود که به ایران اجازه ی دسترسی به پول هایی که حق شان است را بدهیم و ما هم تلاش می کنیم تا این اتفاق بیفتد." سپس بنیاد حمایت از دموکراسی ها، که اصلی ترین مخالف غیردولتی توافق ایران است، وارد ماجرا شد و هشداری را در وال استریت ژورنال با این عنوان منتشر کرد که اوباما "دلار بر سر آیت الله ها می ریزد" و گفت که کنگره جلوی این اقدامات دولت را می گیرد.

با شروع مخالفت های داخلی و عدم تمایل بانک های آمریکایی برای همکاری دولت اوباما مجبور شد از تلاش هایش برای آزاد سازی دارایی های مسدود شده در بانک مسقط کوتاه بیاید. با این حال برای حل مشکل با بانک فدرال رزرو و بانک مرکزی آلمان وارد مذاکره شد که آن هم نتیجه ای به همراه نداشت. بر اساس گزارش کمیته ی فرعی در ژانویه 2017، دقیقا یک سال بعد، دارایی ها هنوز در بانک مسقط مسدود بودند.

ممانعت از تجارت

بر اساس گزارش کمیته ی فرعی، مسئله ی جابه جایی دلار، برای بانک ها و شرکت های تجاری که می خواهند با ایران وارد معامله شوند، مسئله ی بسیار مهمی است. با توجه به عدم دسترسی به سیستم مالی آمریکا برای تجارت با ایران و پیچیدگی شرایط بسیاری از شرکت های تجاری تصمیم گرفتند به کلی از بازار ایران صرف نظر کنند.

 احتمالا بزرگترین تراژدی این ماجرا این است که مردم ایران رفع تحریم هایی را از دست دادند که برای به دست آوردنش دولت را مجبور به اتخاذ رفتاری معتدلانه تر کرده بودند. اکنون آمریکا به جای اینکه با پیاده سازی صحیح رفع تحریم ها، انگیزه ای برای اعتدال گرایی ایجاد کند، قدرت را به دست تندروهای ایرانی که می گفتند آمریکا هیج گاه تحریم ها را بر نخواهد داشت، داده است.

منبع: لوبلاگ / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 33