مقابله با ترامپ و ایالات متحده آمریکا هدف اصلی است

رابین رایت

دیپلماسی ایرانی: ماه گذشته، جان کری، وزیر امور خارجه پیشین ایالات متحده، با جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، به صورت محرمانه در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ، دیدار کرد. این دو دیپلمات در جریان توافق هسته ای ایران در انظار عمومی با یکدیگر ملاقات داشتند. هر چند این ملاقات ممکن است واکنش های سیاسی در تهران و واشنگتن به همراه داشته باشد. کری از ایرانی ها خواسته است که توافق هسته ای را از بین نبرند و یا اینکه نقض نکنند .

چند روز بعد در مسکو، وزیران امور خارجه تهران و مسکو در اجلاس بین المللی والدای با هم دیدار داشتند. در جلسه مشترک بین ایران و روسیه، ظریف اعلام کرد: "مواضع ایران و روسیه در بسیاری از مسائل منطقه ای بسیار نزدیک است."

رابطه بین مسکو و تهران از لحاظ نظامی، دیپلماتیک و اقتصادی، به یک همکاری استراتژیک رو به رشد تبدیل شده است. ولادیمیر پوتین به طور جدی  برای ساختن یک روسیه ابرقدرت تلاش میکند. پس از آن که ترامپ در سال 2017 رئیس جمهور شد، مسکو و تهران به طور گسترده  روابط خود را افزایش دادند: افزایش تنش با واشنگتن و تلاش گسترده برای نفوذ در خاورمیانه.

پوتین در ماه نوامبر برای مذاکره با رهبر ایران، آیت الله علی خامنه ای و رئیس جمهور حسن روحانی به ایران سفر کرد. به گفته رسانه های ایران، آیت الله خامنه ای به پوتین گفت: "همکاری ما می تواند آمریکا را  منزوی کند." پوتین نیز همکاری مشترک روسیه و ایران را "بسیار سازنده" خواند و افزود: "من به شما خیانت نخواهم کرد." پیام پوتین به خامنه ای این بود که شما می توانید به ما اعتماد کنید. ما مانند آمریکایی ها شما را فریب نخواهیم داد.

دو سال پیش، این امریکا بود که مسائل منطقه ای را حتی برای ایران شکل می داد، اما اکنون همه چیز تغییر کرده است. این روسیه است که بازیگر منطقه شده است. روسیه به دنبال پر کردن خلا قدرت است و آمریکا دچار سردرگمی شده است.

سه هفته پس از این مذاکرات، ترامپ اعلام کرد: او پایبندی ایران به توافق هسته ای را تایید نمی کند. هرچند در گزارش های سازمان امنیت هسته ای و آژانس بین المللی انرژی اتمی، تهران به طور پیوسته به تعهدات خود پایبند بوده است. در ماه ژانویه ترامپ یک قدم به جلوتر نهاد . او به ایران هشدار داد که توافق هسته ای را پایان خواهد داد، مگر اینکه این توافق تغییر یابد. اما هیچ یک از طرف های این توافق - اروپا، روسیه و یا چین – از تغییر این موافقتنامه حمایت نمی کنند.

در طول سال گذشته، همکاری های نظامی نیز میان مسکو و تهران تشدید شده است. قاسم سلیمانی، که سرپرستی نیروی قدس ایران را بر عهده دارد، در همکاری های نظامی این دو کشور به خصوص در سوریه نقش موثری داشته است. در ماه نوامبر نیز، رئیس نیروهای مسلح روسیه، ژنرال والری گویرسیموف، برای گفتگو با همتای ایرانی خود، سرلشکر محمد باقری که هم اکنون نظارت بر سپاه پاسداران، ارتش، نیروی دریایی و نیروهای هوایی را بر عهده دارد، به ایران سفر کرد.

با ابن حال، مسکو و تهران هم پیمانان جدی نیستند. برای قرن ها، روسیه و امپراطوری فارس با هم رقیب بوده اند. روس ها در طول  جنگ های قرن هفدهم و نوزده میلادی، ایران را مجبور کردند تا کشورهایی را که در حال حاضر گرجستان، ارمنستان و آذربایجان هستند و سایر املاک در قفقاز و آسیای مرکزی را به روسیه ببخشند. اشغال ایران توسط روسیه و  امتناع از خروج از آن، در جنگ جهانی دوم، اولین بحران شورای امنیت جدید را به وجود آورد. این روابط پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991  هرچند محدود، بهبود یافت. روسیه ی ضعیف شده، ساخت یک رآکتور هسته ای در بوشهر را به عهده گرفت. ایران و روسیه در زمینه های تسلیحاتی با هم قراردادهایی بستند. برای مثال فروش سامانه ضد موشکی اس-300. هر چند که روسیه در تحویل آن بسیار کند عمل کرد.

مسکو و تهران هنوز اختلافاتی دارند و اهداف مشترک آنها انگیزه های متفاوتی دارد. در اجلاس والدای لاوروف ایران را به خاطر ادبیاتی که در مورد نابودی اسراییل دارد، سرزنش کرد.

در ماه گذشته،  26 فوریه، روسیه قطعنامه ای که توسط بریتانیا ارایه شده بود و از سوی ایالات متحده حمایت می شد را وتو کرد.  این قطعنامه ایران را به مداخله نظامی و ارسال تسلیحات و موشک به یمن متهم کرده بود.

منبع : نیویورکر / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33