آیا چنین چیزی ممکن است؟

جاشوا کیتینگ

دیپلماسی ایرانی: به گزارش واشینگتن پست، ترامپ احتمالا در سخنرانی روز پنجشنبه خود اعلام خواهد کرد که توافق هسته ای 2015 ایران را تأیید نخواهد کرد – اما احتمال می رود این قرارداد حفظ شود. این استراتژی ماه سپتامبر از سوی نیکلی هیلی، سفیر ایالات متحده در سازمان ملل مطرح شد و هفته گذشته، پولیتیکو گزارش داد که این استراتژی به اتفاق آرا از سوی اعضای تیم امنیت ملی، به رئیس جمهور پیشنهاد شده است. اگر چنین اقدامی صورت گیرد، این اتفاق خواهد افتاد: بر اساس قرارداد هسته ای ایران که به نام برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) شناخته می شود، ایالات متحده موافقت کرده است تا در مقابل محدود شدن برنامه های غنی سازی هسته ای ایران، تحریم ها را بردارد. ترامپ می توانست به صورت یک جانبه، برجام را پاره کرده و تحریم ها را بار دیگر اعمال کند. اما همان طور که مشاوران ارشد وی که بسیاری از آنها از مخالفان برجام هستند، به وی توصیه کرده اند، مشکل اینجاست که احتمالا هیچ کدام از دیگر طرفین برجام، از جمله متحدان اروپایی آمریکا، از ایالات متحده پیروی نخواهد کرد و تحریم های خود را دوبار اعمال نخواهند کرد. این امر به این معنا خواهد بود که برنامه هسته ای ایران دوباره به جریان خواهد افتاد و این بار، فشار تحریم ها به مقدار قبل از سال 2015 نخواهد رسید. ایران نیز به وضوح اعلام کرده است که در برجام جای هیچ گونه مذاکره نیست و طرفین در قرارداد نیز میلی به باز کردن دوباره این پرونده ندارند.

بنابراین ترامپ  چگونه می تواند (تا حدودی) به وعده انتخاباتی اش مبنی بر برهم زدن "بدترین قرارداد تاریخ آمریکا" عمل کرده و در عین حال برجام حفظ شود؟ با انداختن توپ در زمین کنگره.

در سال 2015، کنگره پیش از امضای برجام از سوی دولت اوباما، لاﯾﺤﮥ ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﻮاﻓﻖ ﻫﺴﺘﻪ ای ﺑﺎ اﯾﺮان را به تصویب رساند که بر اساس آن، رئیس جمهور آمریکا باید در فاصله های 90 روزه، پایبندی ایران به قرارداد و اینکه برداشته شدن تحریم ها در راستای منافع امنیت ملی آمریکا است را تأیید کند. تاکنون ترامپ دو بار این تأییدیه را هرچند با اکراه صادر کرده است. بازرسان بین المللی و سازمان های اطلاعاتی ایالات متحده بارها اعلام کرده اند که ایران به شرایط برجام پایبند بوده، اما قانون "در راستای منافع امنیت ملی" بودن کمی، دست ترامپ را باز گذاشته است. و به نقل از روزنامه واشنگتن پست، باید گفت ترامپ از آن برای بهانه ای برای عدم تأیید استفاده خواهد کرد.

همان طور که هیلی در سخنرانی ماه گذشته خود عنوان کرد، احتمال می رود ترامپ به بهانه پشتیبانی ایران از گروه های نظامی مانند حزب الله و ادامه آزمایش های موشکی آن، اعلام کند که برجام در راستای منافع آمریکا نیست. او احتمالا خواستار تحریم های جدید به دلیل این فعالیت ها شده و می تواند به طور بالقوه تصمیم بگیرد که نام سپاه پاسداران ایران را در فهرست سازمان های تروریستی قرار دهد.

جیمز ماتیس، وزیر دفاع آمریکا، هفته گذشته اعلام کرده بود که معتقد است برجام در راستای منافع ایالات متحده است، اما ترامپ با رد کردن پیشنهاد مشاوران مشکلی ندارد.

عدم تایید برجام؛ به تنهایی، ایالات متحده را از این قرارداد خارج نمی کند، اما فرصتی 60 روزه به کنگره می دهد تا تصمیم بگیرد که آیا تحریم های برداشته شده با امضای برجام، باید دوباره اعمال شوند یا خیر. به طور معمول تصویب اعمال تحریم ها علیه ایران، آسانترین کار ممکن برای کنگره است، اما شاید این بار با دفعه های گذشته متفاوت باشد. برخی از سناتورها، مانند تد کروز هنوز هم موافق این اقدام هستند، اما حدافل، چند جمهوریخواه و دموکرات مخالف، که زمانی با قرارداد مخالفت می کردند، اکنون متوجه شده اند که در نبود برجام هرچند که دارای ایراداتی نیز باشد، برنامه دیگری برای جلوگیری ایران از ساخت سلاح اتمی وجود ندارد.  

واشنگتن پست و پولیتیکو گزارش داده اند که دولت عملا نمی خواهد کنگره را مجددا ترغیب به اعمال تحریم هایی کند که به گفته آمریکا در راستای منافع امنیت ملی ایالات متحده است. البته اتفاقات زیادی ممکن است بیافتد، اما به نظر می رسد بهترین سناریو این است که تا زمانی که ایالات متحده به دیگر اقدامات بد ایران رسیدگی کند، برجام تا حد ممکن دست نخورده باقی بماند. مطمئنا تمامی این اقدامات باید پس از عدم تأیید برجام از سوی آمریکا صورت بگیرد و کسی جلودار ترامپ نیست.

منبع : اسلیت / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33