اروپایی ها باید از توافق هسته ای دفاع کنند

دیپلماسی ایرانی: هراس اینکه پرزیدنت ترامپ شاید سر حرف اش بماند و از توافق خارج شود احتمالا به بازیگران اروپایی و اعضای کنگره ایالات متحده انگیزه می بخشد تا بدون به خطر انداختن برجام، حرارت ترامپ را فرونشانند. چندین تن از نمایندگان کنگره ایالات متحده از دو حزب جمهوری خواه و دموکرات همین حالا پیش نویس لایحه ای را مطرح کرده اند که نیمی از مطالبات کاخ سفید را برآورده سازد. فرانسه، آلمان، بریتانیا و اتحادیه اروپا نیز به نوبه خود این بحث را مطرح کرده اند که چطور نگرانی های عمیق تر خود نسبت به برنامه موشکی و فعالیت های منطقی ایران را به این کشور منتقل کنند، از جمله این مساله را مدنظر قرار داده اند که پس از پایان دوره برخی از محدودیت ها چه کاری انجام دهند و واکنش خود به تصویب لایحه فوق الذکر ایالات متحده را سبک و سنگین می کنند.

اینکه ضرب الاجل شدید 12 ژانویه ترامپ چه تاثیری بر محاسبات اروپایی ها دارد و اینکه لحن سرسختانه وی تا چه اندازه جا برای سازش می گذارد هنوز نامشخص است.

اگر دولت ترامپ مصمم است که برجام را از بین ببرد، بهتر است این کار به دست خودش انجام شود و بهتر است اروپایی ها پس از آن تصمیم بگیرند که برای نجات اش چه کاری انجام دهند.

کلید ماجرا در این است که مزایای اقتصادی و دیپلماتیک چشم گیری برای ایران تضمین شود تا تهران بر سر تعهدات خود باقی بماند، هرچند که این مزایا بدون شک از واقعیت کاملی که قرار بود توسط برجام رخ دهد دور خواهد بود. برای وقوع این کار لازم است که :

یک: اروپا دست از حمایت لفظی بردارد و مطمئن باشد در صورت وضع تحریم های ثانویه ناعادلانه توسط ایالات متحده بتواند با تجارت با ایران بقای برجام را تامین کند. بر اساس تحقیق ویژه گروه بحران از 60 مدیر ارشد در شرکت های چند ملیتی، آنها فعالانه به دنبال فرصت های تجاری در ایران هستند. این امر زمانی محقق می شود که ایران به تعهدات خود به برجام پایبند بماند و کشورهای اروپایی اقدام پیشگیرانه برای احیای "مقررات انسداد" را انجام دهند تا کمپانی های خود را از تحریم های خارج از قلمرو مصون بدارند. اروپا تا اینجای کار محتاط بوده است تا قدمی بر ندارد که جنگ تجاری با ایالات متحده رقم بخورد، اما اینک ممکن است به این فکر بیفتد که امنیت خودش در خطر است. اروپا همچنین می بایست به توافقاتی بر سر طرح های دوجانبه برای سرمایه گذاری در ایران و همچنین به شراکت بلندمدت انرژی با ایران دست یابد و همزمان وارد تعامل دیپلماتیک با ایران بر سر سیاست های منطقه ای و حقوق بشر شود.

دوم: ایران نیز به نوبه خود باید قدم هایی بردارد. این کشور می بایست استانداردهای بانکداری را بهبود ببخشد و فضای تجاری کارآمدتر و کمتر فاسدی مهیا کند، این تنها کار لازم برای جلب واقعی سرمایه ها و فن آوری خارجی نیست. تهران برای جلب اعتماد اروپا به خود می بایست همکاری با سازمان پیمان منع جامع آزمایش هسته ای را گسترش دهد، کنوانسیون بین المللی مقابله با گسترش موشک بالستیک متعلق به سال 2002 را امضا کند و شهروندان دوتابعیتی که در ایران بازداشت شده و اتهامات بحث برانگیز دارند را آزاد کند.

سوم: کنگره ایالات متحده می بایست از هشدار در خصوص بندهای برجام با سیاست تهدید به بازگرداندن تحریم حتی با وجود پایبندی ایران به توافق دست بردارد. لایحه کنگره شاید یک بحران فوری را خنثی کند اما یک توافق به شدت ظریف و متوازن چند ملیتی را نقض می کند و اعتبار ایالات متحده به عنوان مذاکره کننده ای قابل اعتماد را زیر سوال می برد. کنگره می بایست از اختیارات رئیس جمهور در موضوع برجام بکاهد، مقررات بازگشت تحریم ها در صورت نقض برجام از سوی ایران را قوی تر کند و منطق خود مبنی بر اینکه توافقی تکمیلی لازم است را ابراز کند اما نباید در از بین بردن توافقی که کارآمد است مشارکت کند.

برجام علی رغم تخاصم های ترامپ از دیگر توافق هایی که او از آن بیرون آمده بیشتر عمر کرده و این گواهی است بر کارآمدی و احتمالا قدرت این توافق، این توافق برنامه هسته ای ایران را محدود کرده و در را برای نوسازی اقتصادی این کشور گشوده است. اما امضا کنندگان نباید تصور کنند که این توافق می تواند ضربات بعدی را هم دوام بیاورد. باید به صورت موثر از آن دفاع کنند، پیش از آنکه خیلی دیر شود.

منبع : لوبلاگ / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33

انتشار اولیه: سه شنبه 3 بهمن 1396 / انتشار مجدد: چهارشنبه 18 بهمن 1396