تلاش ترامپ و اعراب برای شکست دولت روحانی

نویسنده: کریستوفر هیل، مذاکره کننده ارشد ایالات متحده با کره شمالی

دیپلماسی ایرانی: سفر دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده به عربستان سعودی درجاتی از سیاست خارجی در حال ظهور وی را مشخص کرد. حالا کاملا قطعی است که دولت ترامپ از سخنرانی برای رهبران دنیا در خصوص کمبودهای دموکراتیک کشورهایشان پرهیز خواهد کرد و حمایت از حقوق بشر پشت سر دیگر اولویت ها قرار خواهد گرفت.

تلاش برای تشویق دموکراسی و احترام به حقوق بشر به سختی بر قراردادهای نظامی 110 میلیارد دلاری می چربد، و این امر به ویژه در دوران ریاست جمهوری ترامپ صادق خواهد بود. اینکه یک شریک تجاری بالقوه به شاخصه های بین المللی حقوق بشر پایبند بماند به نظر به چشم این دولت بی ربط است.

اما خبر واقعی که از سفر ترامپ به گوش می رسد این است که وی جهان عرب سنی را تماما در آغوش گرفته و به شدت مخالف ایران است. او در سخنرانی اش در گردهمایی رهبران مسلمان و اهل تسنن در ریاض حملاتی تند و تیز به همه چیز ایرانیان، از جمله احتمالا انتخابات اخیر ایران ترتیب داد. مواضع او در گوش رهبران عرب همچون نت های موسیقی شنیده می شد، افرادی که ایران را ریشه تمام شرها و منبع خیزش شیعیان در عراق می دانند.

در اسرائیل، ترامپ به هشدار در خصوص تهدید ایران ادامه داد و آشکار کرد چرا ایران تا به این حد در مرکز تفکرات او قرار دارد. ترامپ معتقد است اسرائیل و کشورهای عرب در نبردی مهلک با ایران در واقع متحدان یکدیگر هستند و می بایست حول این خطر متحد شوند به جای آنکه اجازه دهند موضوعاتی همچون قلمروی فلسطینی ها آن ها را از هم جدا کند. به نظر ترامپ تصور می کند این نوع نگرش به نزاع اسرائیل – فلسطین باعث رسیدن به توافق می شود و نهایتا به صلح در خاورمیانه – یا دست کم متحد کردن منطقه برای مقابله با ایران منجر می شود.

زمانی که ترامپ در راه عربستان سعودی بود، رای دهندگان ایرانی، حسن روحانی، رئیس جمهور کنونی خود را برای یک دوره دیگر انتخاب کردند و به او اختیار دادند تا اصلاحات لازم و فوری را مطرح کند. مطمئنا روند انتخابات در ایران همواره زیر سوال است و دلایل خوبی هم برای این موضوع وجود دارد. شورای نگهبان که نهادی غیرانتخابی از فقهای اسلامی است می تواند هر کاندیدایی را رد صلاحیت کند و سپاه پاسداران نیز بر تمام انتخابات از بالا نظارت دارد. با این حال کارزارهای پر شور حسن روحانی و رقیب اصلی وی، ابراهیم رئیسی، حکایت از این دارد که این انتخابات نمایشی نبوده است.

مشارکت بالای ایرانی ها در این انتخابات – حدود 75 درصد – به این معنا است که ایرانی ها نمی خواهند از توافق روی برگردانند. در شرایطی که بیشتر خانه دارها هنوز از مزایای برداشته شدن تحریم ها بهره مند نشده اند و نرخ بیکاری کماکان بالا است، آن ها می خواهند به روحانی اعتماد کنند تا وعده های خود برای بهبود وضعیت زندگی مردم عادی را عملی کند.

اما این بر عهده ایرانیان است که برای انجام اصلاحاتی که می خواهند تلاش کنند. حالا روشن است که دنیای اسلام سنی و دولت فعلی در ایالات متحده تلاشی برای موفقیت روحانی نخواهند کرد و چه بسا بخواهند آن را زمین بزنند.

در حالی که دولت ترامپ رویکرد خود در قبال ایران را اعلام کرده همزمان به این درک هم رسیده که توافق با ایران را نمی تواند به سادگی تغییر دهد. با این حال، زمانی که ترامپ در خاورمیانه بود کنگره تحریم های جدیدی وضع کرده است تا ایران را به خاطر ادامه مداخلات اش در سوریه و حمایت از گروه هایی که "تروریستی" معرفی می شوند، همچون حزب الله، مجازات کند.

سیاست داخلی ایران حکایت از این دارد که در آستانه تغییراتی قرار دارد. اما میراث سیاست خارجی این کشور، از بحران گروگان گیری در سال 1979 تا حضور این کشور در سوریه، مسائلی هستند که خیلی از سیاستگذاران ایالات متحده آماده فراموش کردن یا بخشیدن شان نیستند.

در پایان، به ایرانی ها بستگی دارد که درباره آینده شان تصمیم بگیرند. با انتخاب مجدد روحانی گام نخست واقعی را برداشته اند و می بایست از پیگیری های او برای اصلاحات دشوار در سیاست داخلی و خارجی پشتیبانی کنند.

کارهای زیادی است که ایران به خاطر روابط خود با باقی جهان می بایست انجام دهد. اما اگر اصلاحات اعمال شود و پایدار بماند، و اگر توافق هسته ای از گزند تندروها مصون بماند، ایران می تواند از گذشته خود رها شود و به یک عضو عادی جامعه بین المللی بدل شود.

منبع: پراجکت سیندیکت / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 33

انتشار اولیه: پنج شنبه 11 خرداد 1396 / انتشار مجدد: سه شنبه 23 خرداد 1396