آیا اتحاد ترکیه و آمریکا از بین خواهد رفت؟

نویسندگان: جورجیو کافیرو – تئودور کاراسیک

دیپلماسی ایرانی: ایالات متحده و ترکیه منافع مشترک مشخصی در جنگ داخلی سوریه دارند، از شکست داعش و مقابله با نفوذ ایران تا درخواست کناره گیری پرزیدنت بشار اسد از قدرت. با این حال آنکارا و واشینگتن از استراتژی های یکسانی برای دستیابی به اهدافشان برخوردار نیستند. "مساله حل نشده کردها"ی سوریه اصلی ترین منبع تنش ها میان این دو متحد ناتو است. دولت ترامپ، درست مانند اوباما، از "واحدهای حفاظت از خلق" (" وای پی جی")، گروه شبه نظامی قدرقدرت در سوریه، به عنوان متحدی مهم در نبرد واشینگتن برای ریشه کن کردن داعش حمایت می کند. واشنیگتن همچنین از نیروهای دموکراتیک سوریه، به عنوان چتر نیروهای شبه نظامی که " وای پی جی" قدرتمندترین آن هاست پشتیبانی می کند. با این حال، پرزیدنت رجب طیب اردوغان و دولت وی این شعبه از کردهای سوریه را تهدیدی تروریستی علیه امنیت ملی ترکیه قلمداد می کند و حمایت ایالات متحده از این گروه را غیرقابل قبول می داند.

ناکامی آنکارا و واشینگتن برای اینکه بر سر مساله " وای پی جی" به توافق برسند چیز تازه ای نیست. موضع ایالات متحده در خصوص " وای پی جی" سال ها است اتحاد واشینگتن با متحده کلیدی خود در ناتو را تضعیف کرده است. هر چند اوضاع اخیرا به طور فزاینده ای خطرناک شده است. آنکارا 25 آوریل، با یک رشته حملات هوایی، اقدامات نظامی خود علیه نیروهای این گروه را شدت بخشید. حملاتی که به کشته شدن 25 تن از اعضای این گروه شبه نظامی در کوهستان کاراچوک در حوالی منطقه دریک منجر شد.

نیروهای نظامی ایالات متحده در مرز ترکیه – سوریه مستقر شده اند، وظیفه آن ها ممانعت از بروز درگیری میان ترکیه و " وای پی جی" است. نظر به اینکه شبه نظامیان کرد سوریه نقش مهمی در مبارزه با داعش دارند، کشته شدن این جنگجویان توسط ارتش ترکیه برای واشنیگتن مساله ای به شدت بغرنج است. از دیدگاه ناتو، که در پی حفظ انسجام است، بدترین سناریو این است که ارتش ترکیه به طور غیر عمد مواضع نیروهای ایالات متحده را بمباران کند، اقدامی که آشکارا باعث برآشفتگی ترامپ علیه اردوغان خواهد شد.

شهروندان مستقلی از آمریکا، آلمان و دیگر کشورهای غربی به صفوف " وای پی جی" پیوسته اند تا علیه داعش بجنگند. برخی از این افراد سربازان ایالات متحده هستند که پیشتر در زمان اشغال عراق علیه نسخه قدیمی داعش در عراق می جنگیدند (از سال 2003 تا 2011) و شخصا خود را متعهد به ادامه نبرد می دانند. باقی آن ها بیشتر به صورت ایدئولوژیک به نظریات دست چپی و مارکسیستی " وای پی جی" وابسته هستند.

16 مه وقتی اردوغان به کاخ سفید برود این موضوع در دستور کار مذاکرات قرار خواهد گرفت. اگر آنکارا و واشینگتن به توافقی بر سر " وای پی جی" دست پیدا نکنند، این دو متحد ناتو ممکن است خود را در وضعیت تصادم ببینند. این تحولات در زمانه ای حساسی رخ می دهد، زمانی که ائتلاف واشینگتن در پی شکست داعش و بازیابی اعتبار ایالات متحده و اتحاد تاریخی اش در خاورمیانه آشوب زده است.

اظهارات ترامپ مبنی بر برقراری مناطق امن در سوریه با واکنش مثبت ترکیه و روسیه مواجه شده است. در جریان مذاکرات میان پرزیدنت ولادیمیر پوتین و اردوغان که 3 مه در سوچی آغاز شد، رئیس جمهور ترکیه به همتای روس خود گفت این دو کشور می توانند " سرنوشت کل منطقه را تغییر دهند." و همزمان پوتین طرح خود برای مناطق امن در سوریه را پیش کشید. رئیس جمهور روسیه این موضوع را یک روز پس از آن با اردوغان در میان گذاشت که با ترامپ در این خصوص تلفنی صحبت کرده بود، کاخ سفید آن را مکالمه ای "بسیار خوب" توصیف کرد. با این حال بدون حل و فصل مساله " وای پی جی" که مورد حمایت روسیه نیز قرار دارد، تنش موجود به آسانی می تواند چشم انداز همکاری های سه جانبه میان آنکارا، مسکو و واشینگتن در حمایت از منطقه امن در بخش هایی از سوریه را مخدوش کند.

 با وجود اینکه ایالات متحده همچون ترکیه، حزب کارگران کردستان (پ ک ک) را سازمانی تروریستی قلمداد می کند، اما دولت های اوباما و ترامپ میان پ ک ک و " وای پی جی" تمایز قائل هستند اما آنکارا چنین تفاوتی قائل نیست، " وای پی جی" را شعبه پ ک ک، مستقر در سوریه می داند و معتقد است میان این دو ارتباطاتی برقرار است. دولت ترکیه و ترک های ملی گرا به دو دلیل عمده، شبه خودمختاری کردها در منطقه شمال شرقی سوریه را خطرناک می دانند. اول اینکه این منطقه، درست در جنوب مرز ترکیه – سوریه قرار دارد و می تواند به پناهگاهی امن برای پ ک ک بدل شود. دوم اینکه استقلال یا خودمختاری کردهای سوریه به راحتی می تواند آرمان های کردهای اقلیت ترکیه که به طور گسترده در جنوب شرقی کشور مستقر هستند را تقویت کند.

احتمالا نه آنکارا و نه واشینگتن مواضع خود در خصوص " وای پی جی"را تغییر نخواهند داد، یکی این گروه را متحدی در "ائتلاف جهانی علیه تروریسم" می پندارد و دیگری آن را تهدیدی تروریستی علیه خود. این اختلاف نظر بنیادین حتی اتحاد ترکیه و ایالات متحده در ناتو را نیز به خطر می اندازد.

منبع: لوبلاگ / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی/۳۳