ظریف: برخی به دیپلماسی آلرژی دارند

وزیر امور خارجه کشورمان با تاکید بر حضور همه مردم در پای صندوق های رای از تمامی سلایق گفت: نوع انتخاب مردم مشخص می کند کشور در چهار سال آینده در چه مسیری حرکت خواهد کرد.

او با بیان این که "زمان به میوه نشستن تلاش ها در چارچوب برجام به تدریج فرا می رسد" گفت: برای تداوم اقتدار ایران نیاز است سیاست های چهار سال گذشته ادامه یابد.
ظریف با تاکید بر اجرای یکی از مهم ترین اهداف وزارت امور خارجه در چهار سال گذشته که گسترش و تعمیق تعاملات اقتصادی بوده است با اشاره به توافق هسته ای و اجرای موفق آن گفت: امروز سیاست خارجی به کمک معیشت مردم آمده است.

او به عنوان یک دیپلمات مطرح بین المللی پیشنهاد کرد: در دولت آینده نیز سه اولویت مهم در عرصه سیاست خارجی پیگیری شود که مهم ترین آن حفظ برجام است.

ظریف با تشریح دیدگاه های انتخاباتی خود و تاکید بر اهمیت حضور باشکوه مردم در انتخابات دوازدهم گفت: وقتی مسوولیت وزارت خارجه را بر عهده گرفتم این احساس را داشتم که باید خودم را هزینه مردم و کشورم کنم، نه اینکه مردم و کشور را هزینه ادعاهای خود کنم. امیدوارم در این مدت بر اساس همین نگاه حرکت کرده باشم.

وزیر امور خارجه کشورمان در روزهای ابتدایی اردیبهشت سال ۹۶ در حالی که کمتر از بیست روز دیگر به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم باقی مانده در گفت وگویی با خبرنگاران ایسنا به تشریح عملکرد دستگاه دیپلماسی کشور در چهار سال گذشته پرداخت.

محمدجواد ظریف در پاسخ به این پرسش که دیپلماسی دولت یازدهم در عرصه سیاست خارجی چگونه باعث افزایش اقتدار ایران در منطقه شده است؟ ضمن تبریک فرا رسیدن اعیاد شعبانیه و تبریک روز پاسدار به پاسداران غیور کشور گفت: امیدوارم به برکت این روزها و با افزایش اخوت، برادری و نشاط در بین مردم شاهد مشارکت حداکثری مردم در انتخابات سرنوشت سازی باشیم که در چند هفته آینده در کشور برگزار می شود.

اقتدار ایران در منطقه و جهان در سایه انتخاب های درست به دست آمد

این دیپلمات عالی رتبه کشورمان با بیان این که اقتدار ایران در منطقه و جهان بر اساس برخی دلایل ذاتی است که جمهوری اسلامی ایران از آن برخوردار است تصریح کرد: این اقتدار در سایه سیاست ها و انتخاب های درست به دست آمده است. ما هیچ گاه مردم را فراموش نکردیم، از تروریست ها حمایت نکردیم و این انتخاب های درست در برابر انتخاب های غلط دیگران از جمله آمریکا و برخی از کشورهای منطقه باعث شده که ایران در یک موقعیت برتر قرار گیرد و همه این ها نتیجه انقلاب اسلامی ایران است.

وی با اشاره به رشادت های مردم برای دفاع از انقلاب و زحماتی که رزمندگان و جانبازان برای دفاع از کشور داشته اند، گفت: این ها بدون تردید عامل مهم و اساسی برای اقتدار کشور و دیده شدن ایران به عنوان قدرت مهم در منطقه است. ما نباید این واقعیت را نادیده بگیریم یا فراموش کنیم، چراکه این امر کفران نعمت است.

تلاش دولت تدبیر و امید این بود که ایران از قدرت خود استفاده کند

ظریف با بیان این که "در دولت یازدهم موانعی که باعث می شد این اقتدار نتواند خود را به منصه ظهور برساند تا حد قابل توجهی رفع شد و در واقع این اقتدار به ابزار قدرت تبدیل شد" اظهار کرد: ایران قبل از دوران دولت تدبیر و امید در شرایطی قرار داشت که کسانی که از واقعیت های انقلاب و وجود یک نظام مردم سالار دینی در منطقه نگران بودند، خیلی راحت می توانستند نگرانی های واقعی خود را با پوششی از سیاه نمایی از ایران و اجرای پروژه امنیتی سازی کردن ایران بپوشانند و ایران را مشکل اصلی جلوه دهند. تلاش دولت تدبیر و امید این بود که این پوشش را از روی قدرت واقعی ایران بردارد و این مسیر را فراهم کرد که ایران بتواند از واقعیت های قدرت خود استفاده کند. چون قدرت زمانی می تواند مورد استفاده قرار گیرد که به نفوذ تبدیل شود و در نتیجه آسیب پذیری را کاهش دهد.

رییس دستگاه دیپلماسی کشور ادامه داد: لطف خداوند، هدایت های مقام معظم رهبری و شجاعت دکتر روحانی باعث شد که این دولت بتواند شرایطی را فراهم کند تا جمهوری اسلامی را در سطح منطقه و جهان با یک نگاه مثبت معرفی کند.

به نتیجه رساندن مذاکرات شجاعت می خواهد

ظریف خاطرنشان کرد: نکته مهم در این راستا شجاعتی بود که برای تصمیم گیری در کشور نیاز بود. به طور قطع وارد شدن به مذاکره و رسیدن به نتیجه بسیار سخت تر از مذاکره و سخنرانی بی حاصل است. برای ورود به مذاکره و حصول نتیجه باید تلاش زیادی انجام شده و حواس ها در تمام طول مذاکره بر روی مساله متمرکز باشد، اما برای سخنرانی و قرائت یک متن، بعد از تهیه و تدوین سخنرانی علی القاعده اتفاقی نمی افتد و شما نیز نباید خیلی نگران مسائل پس از آن باشید، اما مذاکره و ورود به آن شجاعت می خواهد و مهم تر از آن داشتن شجاعت برای به نتیجه رساندن مذاکرات است.

وزیر امور خارجه کشورمان تصریح کرد: مذاکره به معنای تحمیل نیست و یک طرف نمی تواند نظر خود را به طرف مقابل تحمیل کند و درک این واقعیت ها در جریان مذاکرات هسته ای توانست در کشور شکل بگیرد. مجموعه این اتفاق ها باعث شد اقتدار واقعی ایران که زاییده جمهوری اسلامی است، در صحنه بین المللی متبلور شود و زنجیرهایی که علیه ایران از طریق پروژه ایران هراسی، تحریم ها و قطعنامه های فصل هفتمی شورای امنیت ایجاده شده بود، گسسته شود. در آن مقطع شاهد بودیم که هر روز در صحنه بین المللی تصمیمی علیه ایران اتخاذ می شد ولی این روند با شروع مذاکرات متوقف شد و ایران از کشوری که از ورود به نشست های بین المللی منع شده بود به کشوری تبدیل شد که خودش در مورد این که چه کشورهایی در نشست های بین المللی حضور پیدا کنند، تصمیم گیری می کند. این موضوع فقط در مورد نشست آستانه درباره سوریه صورت نگرفت، بلکه در اجلاس لوزان نیز ایران تصمیم گرفت که عراق و مصر را اضافه کند و دیگر کشورها ناگزیر شدند که این موضوع را بپذیرند.

برخی دوستان به تاثیرگذاری دیپلماسی آلرژی دارند

ظریف در بخشی دیگر از این گفت وگو با بیان این که "برخی از دوستان مقداری به این موضوع آلرژی دارند که بپذیرند دیپلماسی می تواند تاثیرگذار باشد" تصریح کرد: این دوستان تصور می کنند کسانی که از دیپلماسی صحبت می کنند به دیگر ابعاد اقتدار ایران توجهی ندارند، اما واقعیت این است که ما همین قدرت را در گذشته داشتیم، از همین امکانات برخوردار بودیم ولی نه به هیچ اجلاس بین المللی دعوت می شدیم و نه در هیچ کجا کسی ما را تحویل می گرفت. از طرفی هر روز فشارهای جدیدی بر مردم وارد می شد. این ها همه واقعیت هایی است که چهار سال پیش وجود داشت ولی امروز خوشبختانه وجود ندارد و این ها همه برمی گردد به شجاعت و شهامتی که رئیس جمهور تحت هدایت های مدبرانه رهبری داشتند و توانستند مسیر دیپلماسی کشور را به سمت درست و مناسب سوق دهند.

وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ به این پرسش که شما بارها در صحبت های خود یکی از پایه های اقتدار کشور را حضور مردم در صحنه انتخابات عنوان کرده و اعلام کردید دولت و دستگاه دیپلماسی کشور با اتکا به قدرت مردم و انتخابی که در سال ۹۲ انجام دادند، امور خود را پیش بردند، با توجه به این که در چند هفته آینده انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم برگزار می شود، توصیه شما به مردم برای یک انتخاب خوب چیست؟ خاطرنشان کرد: مهم ترین نکته ای که در این ارتباط باید بر آن تاکید کرد، حضور مردم در پای صندوق های رای است. بارها گفته ام، اگر حضور ۷۳ درصدی مردم در انتخابات سال ۹۲ نبود، کسانی که اعمال فشار بر ملت ایران را تدارک دیده بودند، احساس می کردند که به خواسته خود رسیده اند و توانسته اند مردم را از حاکمیت جدا کنند، چراکه هدف آنها از تحریم همین موضوع بود. باید توجه داشت هدف تحریم صرفا اعمال فشار بر اقتصاد کشور نبود، بلکه تحریم کنندگان می خواستند با جدا کردن مردم از حاکمیت به آرزوها و خواسته های خود برسند ولی مردم حضوری مناسب در انتخابات داشتند و توهم آنها را شکستند. شکسته شدن آن توهم باعث شد که طرف مقابل به پای میز مذاکره بیاید و ما نباید این را فراموش کنیم.

وی گفت: حضور مردم در صحنه برای تمام کشور اقتدار می آورد و به همین خاطر است که مقام معظم رهبری هم در این دوره و هم در دوره قبل تاکید کردند که همه در پای صندوق های رای حضور پیدا کنند، حتی کسانی که با سلایق حاکمیت منطبق نیستند و سلایق دیگری دارند، ایشان خواستند آنها نیز پای صندوق های رای بیایند برای این که با این حضور بدخواهان این ملت ناامید شوند و یک بار دیگر به این نتیجه برسند که با فشار نمی توانند خواسته های خود را به مردم ایران تحمیل کنند.

مردم با حضور خود در صحنه بارها به دنیا ثابت کردند که "هیچ وقت یک ایرانی را تهدید نکنند"

رییس دستگاه دیپلماسی کشور افزود: مردم ایران در راهپیمایی ۲۲ بهمن سال گذشته بعد از این که دولت مردان جدید آمریکا به مردم ایران اهانت کردند با حضور یک پارچه خود نشان دادند که ایرانی توهین و تهدید را نمی پذیرد و باید با ایرانی با زبان تکریم و احترام صحبت کرد. نباید ایرانی را تهدید کرد، مردم ایران با حضور خود در صحنه بارها این جمله را به دنیا ثابت کردند که "هیچ وقت یک ایرانی را تهدید نکنند" و قطعا مردم در انتخابات پیش رو نیز با حضور باشکوه خود بار دیگر این واقعیت را نشان خواهند داد.

نوع انتخاب مردم مشخص می کند کشور در چهار سال آینده در چه مسیری حرکت می کند

ظریف با بیان این که "نوع انتخاب مردم تاثیر اساسی در آینده کشور دارد و این گونه نیست که نوع انتخاب کم تاثیر باشد" اظهار کرد: شما نمود تاثیر این نوع انتخاب را در فاصله سال های ۸۴ تا ۹۲ و هم چنین اتفاقاتی که بعد از ۹۲ رخ داد، مشاهده کردید. واقعیت آن است که این انتخاب است که مشخص می کند کشور در چهار سال آینده در چه مسیری حرکت می کند. مردم می توانند قضاوت کنند که سیاست های اتخاذ شده در آن هشت سال کشور را به چه مسیری برد و سیاست های اتخاذ شده در این چهار سال کشور را به چه سمتی سوق داده است.

در دولت یازدهم سیاست خارجی به کمک معیشت مردم آمد

وی با بیان این که برای تداوم اقتدار و حضور عزت مندانه ایران در صحنه بین المللی و تداوم سیاست تعاملی ایران در عرصه جهانی همراه با حفظ عزت و کرامت ایرانی نیاز است سیاست های به کار گرفته شده در چهار سال گذشته ادامه پیدا کند، گفت: تداوم چنین روندی نیاز امروز کشور و اقتصاد میهن عزیزمان است. سال های قبل در کشور از جیب و معیشت مردم برای برخی از شعارها هزینه کردیم، ولی امروز در اثر سیاست های دولت یازدهم، سیاست خارجی به کمک معیشت مردم آمده و این نشان دهنده تفاوتی است که انتخاب مردم در روز رای گیری می تواند بر آینده کشور و معیشت آنها داشته باشد.

رییس دستگاه دیپلماسی کشور در عین حال با اشاره به اثرات تحریم ها بر اقتصاد کشور تاکید کرد که برای اصلاح آن چه در آن هشت سال رخ داد، نیاز به زمان داریم.

وی افزود: تا به امروز برای رفع آن مشکلات و حفظ اقتدارمان به میزان قابل توجهی در مسیر صحیح پیش رفته ایم. در حال حاضر یک سال و چهار ماه از اجرای برجام می گذرد و در این مدت بسیاری از مشکلاتی که غربی ها در مراحل متعدد به این کشور تحمیل کردند، آرام آرام رفع شده است.

امروز کم تر ناگزیریم پول خود را با چمدان حمل و نقل کنیم

ظریف با اشاره به تحریم نفتی که از سوی غربی ها در مقطعی علیه ایران اعمال شد، خاطرنشان کرد: آنها در مقطعی می خواستند ایران را تحریم نفتی کنند، به خودشان شش ماه فرصت دادند تا خودشان را در این ارتباط آماده کنند به نحوی که در ارتباط با اعمال این تحریم ها ضرر نکنند. ما نیز برای این که شرایط را به قبل برگردانیم نیازمند به زمان هستیم. البته الحمدالله با تدابیر خوبی که قبل از پایان تحریم ها از سوی رئیس جمهور، وزیر نفت و سایر کارکنان صنعت نفت کشور اندیشیده شد، توانستیم سریع تر از زمانی که دنیا تصور می کرد فرصت از دست رفته کشور در زمینه تولید و صادرات صنعت نفت را بازیابی کنیم. البته در حوزه های دیگر ممکن است این روند بیش تر طول کشد، ولی واقعیت این است که در مسیر صحیح حرکت کرده ایم. امروز سرمایه گذاران خارجی در بازار ایران حضور دارند، بانک های خارجی با ایران تعامل می کنند و ما کم تر ناگزیر می شویم که پول خود را با چمدان حمل و نقل کنیم.

وزیر امور خارجه کشورمان افزود: در مقطعی میلیاردها دلار از درآمدهای مردم در اختیار کسانی قرار گرفت که معلوم نیست به بهانه دور زدن تحریم ها چگونه آن اموال را حیف و میل کردند. ده ها میلیارد دلار از پولی که به هر دلار آن مردم این کشور نیازمند هستند به خاطر تحریم هایی که به دلیل عدم توجه به واقعیت های بین المللی به این کشور تحمیل شد، هدر رفت. بنا بر این توجه به این مسایل و تفاوت های ایجاد شده در روز انتخابات می تواند آینده کشور و مردم را رقم بزند و یقین دارم مردم در این انتخابات نیز مثل گذشته انتخابی هوشمندانه و دقیق خواهند داشت.

او در پاسخ به این پرسش که اشاره کردید در طول چهار سال گذشته دستگاه سیاست خارجی به معیشت مردم توجه داشته است. هم چنین در ابتدای سال ۹۶ در سخنانی گفتید از امروز برجام یعنی "برنامه جامع اقتصاد مقاومتی"، وزارت خارجه در ارتباط با اقتصاد مقاومتی و دیپلماسی اقتصادی چه اقداماتی را در این چهار سال انجام داد و پاسخ شما به منتقدانی که می گویند رفت و آمد تجار و بازرگانان خارجی به ایران نتیجه ای به همراه نداشته است، چیست؟ گفت: در حوزه اقتصاد وزارت خارجه دو کار مهم را انجام داده است. یکی از مهم ترین کارها این بود که فکر، طراحی و برنامه ریزی اقتصادی را وارد دستور کار وزارت خارجه کرد. وزارت خارجه پیش از این به دلیل واقعیت های منطقه ای و جهانی و مساله جنگ تحمیلی و موضوع هسته ای همواره نگاه سیاسی و امنیتی داشته ولی ما سعی کردیم در طول این مدت نگاه اقتصادی را نیز در این وزارت خانه حاکم کنیم که در ابتدای کار دولت، مصادف با آغاز مذاکرات هسته ای تاکید بر این شد که وزارت خارجه نگاه اقتصادی را در اولویت قرار دهد.

ظریف افزود: از دیگر سو وزارت خارجه در طول این مدت تلاش کرد موانعی که موجب قفل شدن فعالیت های اقتصادی خارجی کشور می شد را رفع کند. پیش از آن مجبور بودیم برای دور زدن تحریم ها ۳۵ میلیارد دلار در اختیار کسانی قرار دهیم که معلوم نیست این پول ها را چگونه حیف و میل کردند و کجا بردند. هم چنین در آن مقطع به خاطر تحریم ها مجبور بودیم مقادیر زیادی از ذخایر ارزی خود را جهت مبادله با دیگر کشورها به ارز محلی تبدیل کنیم یا از این سرمایه ها به عنوان ضمانت سرمایه گذاری استفاده کنیم، ولی اکنون این موانع برداشته شده است. امروز با همه کشورها بر اساس روند عادی همکاری می کنیم. نفت مان را می فروشیم و پول مان را می گیریم و اگر بخواهیم سرمایه جذب کنیم بر اساس مقررات عادی در دنیا این کار را انجام می دهیم نه این که ناگزیر باشیم مقداری از پول خودمان را برای ضمانت سرمایه گذاری خارجی یا ضمانت فاینانس بلوکه کنیم.

رییس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به ادعای کسانی که می گویند رفت وآمد بازرگانان، تجار و کارآفرینان خارجی به ایران نتیجه ای نداشته است، گفت: شما برای این که یک قرارداد عادی حتی در داخل کشور امضا کنید، ماه ها مذاکره می کنید. برای خرید یک خانه ممکن است چندین جلسه و مذاکره در دفتر املاک برگزار کنید تا بتوانید یک خانه را معامله کنید. حال شما می خواهید بعد از یک دوره طولانی که ایران از نظر اقتصادی از دنیا جدا بوده و موانعی برای توسعه روابط اقتصادی در بعد خارجی داشته یک حرکت جدیدی را آغاز کنید. برای انجام این امر چقدر فرصت نیاز است؟ یک روز، یک ماه، دو ماه؟ چه میزان زمان نیاز است؟ چگونه است برخی از دوستان خیلی سریع به این نتیجه رسیده اند که برجام نتیجه نداشته و این رفت و آمدها صرفا تشریفاتی بوده است؟

این دیپلمات ارشد کشورمان با تاکید بر این که این رفت و آمدها باید صورت بگیرد، افزود: شما اطمینان داشته باشید صدها سرمایه گذار کارآفرین و بنگاه اقتصادی که به ایران آمده بودند نمی خواستند با سفر به ایران وقت و پول خود را تلف کنند یا برای نشان دادن حمایت شان از کسی این سفرها را انجام نداده اند. با رفع موانع یک فرصت جدید برای ایران و جهان آغاز شد و این رفت و آمدها صورت گرفت و وزارت خارجه هم برای جذب این امکانات به وظایف خود عمل کرد.

هواپیماهای کاغذی اکنون روی زمین است و آقایان بر آن سوار می شوند

وی خاطرنشان کرد: این رفت و آمدها و گفت وگو در نهایت تبدیل به قرارداد می شود و این قراردادها به ساخت کارخانه، افزایش صادرات و هر آن چه که نیاز کشور است تبدیل خواهد شد. به طور مثال در مورد موضوع خرید هواپیما نگاه کنید همین دوستانی که این اتهام را مطرح می کنند که این رفت و آمدها بی فایده بوده است، از خرید هواپیما با عنوان "پرواز هواپیماهای کاغذی در فضای انتخابات" نام می بردند. اکنون این هواپیماهای کاغذی روی زمین است و خود آقایان بر آن سوار شده اند.

ظریف تاکید کرد: برای همین هواپیماها بیش از دو سال مذاکره شد. از همان روزی که برای توافق ژنو مذاکره می کردیم این دغدغه را داشتیم که چرا مردم با استرس و نگرانی باید سوار هواپیما شوند. بر اساس همین دغدغه در توافق ژنو توانستیم بحث "تعمیر" هواپیماهای ایرانی را بگنجانیم، بعد از آن، ۱۸ ماه مذاکره برای خرید هواپیما انجام شد و با اجرایی شدن برجام ۹ ماه تلاش شد تا بتوانیم مجوزهای لازم را برای خرید بگیریم. همه این اقدامات زمان بر بود. تا کنون 3 هواپیما در آسمان ایران پرواز می کند. هواپیما یک نمونه است، نمونه های این موضوع را در بحث نیروگاه، راه آهن وموضوعات دیگر نیز شاهد هستیم.

رییس دستگاه دیپلماسی در ادامه تصریح کرد: در دولت یازدهم به دنبال این نبودیم که قراردادهایی ببندیم تا منافع ملی مورد تهدید قرار گیرد. دولت یازدهم در این زمینه وسواس زیادی به خرج داده است. ما اکنون میلیاردها دلار پیشنهاد سرمایه گذاری آماده داریم، اما این پیشنهادها به دلیل این که ممکن است برخی از شرایط آن خوب نباشد از جمله این که میزان استفاده از نیروی انسانی و تکنولوژی کشورمان در این قراردادها کم باشد یا به تولید کالاهای ایرانی ضربه وارد کنند، امضا نشده اند.

وی با بیان این که در چهار سال گذشته توانستیم مزاحمت هایی که در عرصه اقتصادی در خارج از کشور وجود داشت را تا حدودی برطرف کنیم افزود: برای تحقق این هدف نه به دنبال واردات بی رویه هستیم، نه به دنبال برنامه بدون هدف. ما در سه حوزه تاکید کرده ایم که واردات باید صورت گیرد که این سه حوزه عبارتند از واردات سرمایه خارجی، واردات فن آوری و افزایش ورود گردشگران به کشور. این موضوع را نیز به نمایندگی های ایران در خارج از کشور اعلام کرده ایم. در بحث صادرات نیز به دنبال افزایش صادرات کالاهای غیرنفتی ایرانی هستیم.

تولید مدنظر رهبری به صادرات هم نگاه دارد

ظریف ادامه داد: تولیدی که مورد نظر رهبری است و باید به اشتغال منجر شود به طور قطع با محدود شدن در بازار ایران به دست نمی آید و ایشان نیز این موضوع را مطرح کردند که این تولید باید نگاهی به صادرات نیز داشته باشد. تولیدی که برای مصرف کننده ایرانی است، اما هم زمان می شود آن را به خارج از کشور نیز صادرات کرد.

وی هم چنین با بیان این که ما می توانیم در بخش صادرات خدمات فنی، مهندسی نیز گام های خوبی برداریم، افزود: صادرکنندگان خدمات فنی، مهندسی در کشور می توانند میلیاردها دلار سالانه برای کشور درآمدزایی داشته باشند ولی به خاطر موانع بانکی دوران گذشته که از کاغذ پاره خطاب کردن تحریم ها به وجود آمده بود و مردم ما را به آن وضعیت کشانده بود، نمی توانستند در این ارتباط اقدامی انجام دهند و خدمات خود را به خارج صادر کنند. ما وظیفه داشتیم که این روند را تسهیل کنیم. اقداماتی در این زمینه انجام شده است، گرچه می دانیم هنوز به طور کامل انجام نشده و باید کارها ادامه پیدا کند.

ظریف هم چنین بر صدور نیروهای متخصص مازاد در داخل کشور به عنوان یکی از اولویت های وزارت خارجه تاکید کرد.

اولویت اول وزارت خارجه در آینده "حفظ برجام و استفاده بهینه از آن برای معیشت مردم" است

وزیر امور خارجه در پاسخ به این پرسش که به عنوان یک دیپلمات مطرح در عرصه بین المللی در دولت آینده در عرصه سیاست خارجی باید چه اولویت هایی را پیگیری کرد؟ گفت: من سه اولویت را مدنظر دارم. اولویت اول حفظ برجام و استفاده بهینه از آن برای معیشت مردم است. اولویت دوم تعامل با همسایگان و کشورهای منطقه است که همیشه تاکید داشتیم باید روابط مان با همسایگان بهبود پیدا کند و محیط امنی در منطقه ایجاد شود. ما در منطقه، کشوری امن هستیم ولی برای امنیت هزینه می دهیم و اگر شرایط منطقه بهبود پیدا کند این هزینه کمتر خواهد شد.

وی اولویت سوم را پیشرفت اقتصادی کشور دانست و گفت: به نظرم هر دولتی که روی کار بیاید باید این سه اولویت را در نظر بگیرد و آن ها را پیگیری کند. فکر می کنم گسترش بستر و سیاست کنونی بهترین راهی است که ما از طریق آن می توانیم به این اولویت ها دست پیدا کنیم.

برای تغییر خانم افخم فشار بود اما من از آن تاثیر نپذیرفتم

دیپلمات عالی رتبه کشورمان در پاسخ به این پرسش که شما در ابتدای ورودتان به وزارت خارجه به عنوان وزیر در اقدامی ساختارشکنانه یک خانم را به عنوان سخنگوی وزارت خارجه انتخاب کردید، ولی در ادامه به نظر می رسد که به علت برخی فشارها در تصمیم تان تجدیدنظر کردید و فرد دیگری را به عنوان سخنگو انتخاب کردید و خانم مرضیه افخم نیز به عنوان اولین سفیر ایران در تاریخ جمهوری اسلامی به مالزی اعزام شد، کشوری که چندان در صحنه رسانه ای و سیاسی در دنیا مطرح نیست، خاطرنشان کرد: من با پیش فرض شما موافق نیستم. خانم افخم از سخنگوهای بسیار خوب وزارت خارجه بود. به شما اطمینان می دهم که فشاری برای تغییر ایشان نبود، البته برای این که خلاف نگفته باشم، باید بگویم فشار بود ولی من از این فشارها خیلی تاثیر نمی پذیرم.

وی ادامه داد: خانم افخم به عنوان اولین سخنگوی زن وزارت خارجه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی معرفی شدند و بعد از مدتی نیز به عنوان اولین سفیر زن در جمهوری اسلامی ایران و دومین سفیر زن در تاریخ ایران ماموریت خود را در سفارت کشورمان در مالزی آغاز کردند. در آن مقطع در بین افرادی که برای انتخاب یک زن به عنوان سفیر مطرح بودند، خانم افخم تنها کسی بود که توان این کار را داشت، البته در آن مقطع یک همکار خانم دیگر نیز داشتیم که این امکان را داشت که به عنوان سفیر مطرح شود ولی ایشان و همسرشان یک زوج دیپلمات بودند و این دفعه نوبت همسرشان بود که مسوولیت بپذیرند و من نمی خواستم در موضوعات خانوادگی باعث اختلافات خانوادگی شوم.

ظریف گفت: در آن مقطع خانم افخم تنها فرد آماده ای بود که می توانستیم به عنوان اولین سفیر زن بعد از انقلاب اسلامی معرفی شان کنیم. بعد از این که ایشان مسوولیت سفارت را پذیرفتند، مدت ها جستجو کردیم که خانم دیگری را به عنوان جانشین ایشان برای سمت سخنگویی معرفی کنیم. اما این جستجوها به نتیجه نرسید. البته من معتقدم این موضوع ظلم به خانم ها است که یک نفر را به خاطر اینکه زن است در مسوولیتی بگذاریم که نتواند از پس آن به خوبی برآید. البته شاید من نیز خوب جستجو نکردم و در نهایت در آن مقطع به این نتیجه رسیدیم که فرد دیگری را به عنوان سخنگو معرفی کنیم.

از اهدافم در جهت ارتقاء زنان و مشارکت آن ها در عرصه دیپلماسی عقب نشینی نکرده ام

رییس دستگاه دیپلماسی با تاکید بر این که از اهدافم در جهت ارتقاء زنان در وزارت خارجه و گسترش مشارکت آن ها در عرصه دیپلماسی عقب نشینی نکرده ام، ادامه داد: به طور قطع سفیران زن دیگری نیز خواهیم داشت و از آنان در سمت های بالاتر در وزارت خارجه استفاده خواهدشد. البته معتقدبه ظاهرسازی دراین زمینه نیستم وخانم افخم نیزدرآن هنگام که به عنوان سخنگومعرفی شدند،قدیمی ترین عضوبخش دیپلماسی عمومی وزارتخارجه بود و اگر می خواستیم انصاف به خرج دهیم این حق بود که خانم افخم را به عنوان سخنگو انتخاب کنیم، و بعد هم برای انتخاب اولین سفیر زن، ایشان بر دیگر همکاران مقدم بود چراکه عالی ترین زن وزارت خارجه از نظر سمت ایشان بودند.

وی با اشاره به اهمیت معرفی مرضیه افخم به عنوان سفیر ایران در مالزی خاطرنشان کرد: بعد از حضور ایشان در نمایندگی ایران در کوآلالامپور روابط ما با مالزی دچار تحول کیفی شد. ما در آن مقطع در بدترین شرایط روابط با مالزی قرار داشتیم، ولی اکنون این روابط به سطحی رسیده که آقای روحانی چندی پیش سفری خوب و موفقیت آمیز به مالزی داشتند. روابط دو کشور امروز بهبود پیدا کرده است، اگرچه با سطح مطلوب مورد نظر هنوز فاصله داریم، ولی در مسیر درستی حرکت می کنیم.

این دیپلمات عالی رتبه کشورمان تاکید کرد: خانم افخم با انتخاب به عنوان سفیر ایران در مالزی ارتقاء پیدا کردند نه تنزل مقام.

دنبال درگیری با عربستان نیستیم

ظریف در پاسخ به این پرسش که با اعزام حجاج ایرانی، تکلیف رابطه ایران و عربستان چه می شود؟ گفت: این که زائران ایرانی امسال به حج می روند اتفاق بسیار خوبی است. ما همیشه برای گفت وگو و حل و فصل مشکلات با همسایگانمان آمادگی داشته ایم و اگر دولت عربستان از سیاست های کوته بینانه، حمایت از گروه های تکفیری و افراطی و جنگ علیه مردم یمن دست بکشد، ما آمادگی داریم کمک کنیم روابط ایران و عربستان به سمت روابطی سازنده سوق پیداکند.

وی در مورد پیشنهاد میانجی گری برخی کشورها بین ایران و عربستان نیز تاکید کرد: ما هیچ وقت میانجی را رد نکرده ایم. مقامات پاکستانی، اندونزی، قزاقستانی و روسی پیشنهادهایی را در این ارتباط مطرح کردند و ما مخالفتی نکردیم. ما دنبال درگیری با عربستان نیستیم. مشکل ما با عربستان مربوط به بحث میانجی نیست. مشکل این است که عربستان به دنبال ایجاد تنش است؛ بحث میانجی و غیر میانجی مطرح نیست. آن چه لازم است تغییر کند ذهنیت و روش مقامات سعودی است.

ما نمی خواستیم در دنیا به مردم ایران به چشم دیگری جز احترام نگاه شود

ظریف در ادامه گفت وگویش با ایسنا، در پاسخ به این پرسش چه نگرانی هایی موجب شد تا دولت یازدهم و تصمیم گیران کشور با رویکردی جدی با شروع به کار دولت یازدهم وارد مذاکره شوند؟ گفت: یک نکته این که ما اعتقاد داشتیم، مردم ایران سزاوار احترام بیش تری هستند تا این که به آنها در دنیا به چشم دیگری نگاه شود. ما آن نگاه به مردم ایران را نمی پسندیم و فکر می کنیم مردم هم این نگاه را نمی پسندیدند. این نوع نگاه و برخوردها با عزت ایرانی و سربلندی مردم ایران سازگاری نداشت و خوب نبود که با مردم ایران این گونه رفتار شود.

وی گفت: یک زمانی ویزا نمی دادند و انواع توهین ها و اهانت ها می شد اما در دولت یازدهم تلاش شد این روند تغییر کند.

وزیر امور خارجه کشورمان ادامه داد: نکته دوم این بود که آمریکایی ها تحریم هایی را علیه ایران از سال 86 اعمال کردند که این تحریم ها در بستر سازمان ملل متحد و شورای امنیت بود و نتیجه و اثر تحریم های آمریکا که از سی سال پیش وجود داشت را بسیار گسترده تر کرد. اگر به روند تحریم ها نگاه کنید می بینید که تحریم ها یکی پس از دیگری اعمال می شد و کشورهای اروپایی و غیره به دنبال آمریکا، آن ها را اجرا می کردند. حتی کشورهای کوچک مقررات تحریم ها را به تمامی دستگاه هایشان ابلاغ می کردند و ما این واقعیت تلخ را زمانی متوجه شدیم که پس از برجام تحریم ها برداشته شد و ما مجبور شدیم یکی یکی به این کشورها برویم یا رایزنی کنیم و به آنها بگوییم که تحریم ها برداشته شده است و آنها باید دستورات قدیمی را لغو کنند و لغو تحریم ها را به دستگاه هایشان ابلاغ کنند.

ظریف ادامه داد: تحریم ها صادرات نفت ایران را در طی یک سال و نیم تا دو سال از دو میلیون و نیم بشکه به 900 هزار بشکه رساند. علاوه بر کاهش صادرات نفت، آمریکایی ها و اروپایی ها بازار را طوری از نفت اشباع کردند که نه تنها نفت گران نشد، بلکه ارزان هم شد و نفت در دولت دهم از 107 دلار روند نزولی به سمت 96 دلار را در اوج تحریم ها شروع کرد.

اگر صادرات نفت به کمتر از 200 هزار بشکه می رسید کدام یک از برنامه های عادی کشور قابل اجرا بود؟

رییس دستگاه دیپلماسی گفت: بر اساس قطعنامه هایی که در دولت دهم در کنگره آمریکا با پشتوانه تحریم های شورای امنیت صادر شد، اگر همان روند گذشته ادامه می یافت، امروز صادرات نفت مان به کمتر از 200 هزار بشکه می رسید. سوال من این است که با این میزان صادرات کدام یک از برنامه های عادی کشور قابل اجرا بود؟ کدام یک از برنامه های رسیدگی به محرومان قابل انجام بود؟ اما این هم پایان کار نبود. روزهای ابتدایی شروع به کار دولت یازدهم، قانونی در مجلس نمایندگان آمریکا که مدت ها درباره آن بحث شده بود به تصویب رسید که بر اساس آن فروش نفت ایران در مدت کوتاهی به صفر می رسید و بر اساس آن قانون دولت آمریکا دیگر نمی توانست حتی با ما مذاکره کند، چون دیگر اختیار تعلیق یا لغو تحریم ها را نداشت و این مساله به اجازه سنا منوط می شد. هم چنین اگر از سوی سنا این قانون تصویب می شد، وارد بحرانی می شدیم که آن بحران نه این که بگویم به جنگ اما حتما به شرایط تندتری می انجامید.

توافق کردن بیش تر از خارج شدن از مذاکره شجاعت می خواهد

به لطف خدا هم سرمان بالاست و هم از جیب مردم خرج نکردیم

وی در ادامه خاطرنشان کرد: اگر مقام معظم رهبری بحث نرمش قهرمانانه را مطرح نمی کردند و رییس جمهوری شجاعت انجام توافق را نداشت به توافق نمی رسیدیم. توافق خیلی بیش تر از خارج شدن بدون توافق از پشت میز مذاکره شجاعت می خواهد. چون در صورت خارج شدن از مذاکره، همه مردم با احساسات وطن پرستی از مذاکره کننده حمایت می کنند؛ آن وقت شاید شما سرت را بالا بگیری اما مردم پولش را می پردازند. اما الان به لطف خدا هم سرمان بالاست و هم از جیب مردم خرج نکرده ایم.

زمان به میوه نشستن تلاش ها در چارچوب برجام به تدریج فرا می رسد
وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ به این پرسش که برجام در چهار سال آینده چه تاثیرات و تحولی در زندگی و اقتصاد کشور ایجاد خواهد کرد؟ گفت: در یک سال و چهار ماه گذشته که از اجرای برجام می گذرد هرچه پیش رفتیم موفقیت های بیش تری داشته ایم و موانع را یکی پس از دیگری از بین بردیم. توانستیم سرمایه خارجی را وارد کشور کنیم و موانع بانکی را برای صادرات غیرنفتی حذف کنیم تا صادرکنندگان به تدریج به روش های معمول دنیا نه از طریق صرافی ها کارشان را ادامه دهند. البته هنوز در شرایط ایده آل قرار نگرفتیم. در هر حال زمان به میوه نشستن این تلاش ها به تدریج فرا می رسد و باید اجازه داد بستری که این تلاش ها در آن شکل گرفته، ادامه داشته باشد تا از آن استفاده کرد.

وی ادامه داد: هم چنین نیاز است با بدعهدی های آمریکا با زبانی که آمریکا را منزوی کند نه ما را، برخورد شود. همان طور که الان این طور است. اکنون شاهد هستیم که حتی اعضای دولت و اعضای کنگره  آمریکا این ادعا را دارند که اگر وارد مسیر تقابلی با ایران شوند و از برجام خارج شوند، آمریکا را در دنیا منزوی می کنند.

ظریف تاکید کرد: هنر دیپلماسی ایرانی این بوده است که با پشتوانه مردم، رهبری و رییس جمهور توانستیم شرایطی را ایجاد کنیم که برخلاف گذشته الان آمریکا نگران است که اگر بخواهد اقدامی علیه ایران انجام دهد یا از برجام خارج شود، نزدیک ترین متحدانش از آن حمایت نکنند.

وی ادامه داد: بازگرداندن شرایط به قبل از تحریم ها امری زمان بر است. همان طور که آثار رکود همان لحظه تحریم نشان داده نشد و یک سال بعد از اعمال سنگین ترین تحریم ها، به تدریج به رشد منهای 6.8 درصد رسیدیم، امروز باید برای بازگشت به شرایط قبل و بهتر از آن صبر داشته باشیم. به علاوه ترجمه بهبود شرایط به بهتر شدن وضع معیشت مردم نیز زمان بر است. مردم در گذشته در شرایط ناگواری زندگی می کردند و هر روز نیز آن شرایط بدتر می شد. یادمان نرفته است که وقتی به فروشگاهی می رفتیم و کالایی را خریداری می کردیم، روز بعد همان کالا را با قیمتی بالاتر خریداری می کردیم و گاهی آن کالا را اصلا به خاطر مشخص نبودن قیمتش نمی فروختند.

وزیر امور خارجه کشورمان تاکید کرد: امروز بعضی دوستان تلاش می کنند مردم را به فراموشی بکشانند اما مردم یادشان نرفته است در چه شرایطی بودند و الان در چه شرایطی. معتقدم امروز در بستری دیگر به سمت حل و فصل مشکلات و بهبود معیشت مردم حرکت می کنیم.

ظریف در پاسخ به این پرسش که اگر در دولت آینده آقای روحانی روی کار باشند و شما نیز سکان دستگاه دیپلماسی را در دست داشته باشید و برجام به هر دلیلی از بین برود، رویکرد دستگاه دیپلماسی با این مساله چه خواهد بود؟ با بیان این که دیپلماسی همیشه حتی در جنگ باید جریان داشته باشد و این یک واقعیت است، گفت: با این که می گویند جنگ پایان دیپلماسی است موافق نیستم. دیپلماسی حتی در زمان جنگ هم متوقف نمی شود. اما به نظرم وظیفه اول دیپلماسی این است که مانع از بروز تهدید و جنگ شود. دیپلماسی به معنای تلاشی سنگین یا نبردی جدی در حوزه متفاوتی از تعامل است.

وی ادامه داد: درباره برجام فکر می کنم لازم است دنیا اجازه ندهد که برجام نقض نشود و ما باید این روند را تقویت کنیم. اما ما که نمی توانیم عقلانیت طرف مقابل را تضمین کنیم، کما این که کشورهای غربی به ویژه ایالات متحده از این نوع تصمیمات غیرعقلانی درباره ایران در گذشته داشته اند. به همین دلیل برای این مرحله نیز در برجام طراحی و پیش بینی هایی انجام گرفته است.

وزیر امور خارجه کشورمان با اشاره به قطعنامه 2231 که در آن گفته شده است، اگر روزی تحریم ها برگردد ایران اعلام کرده است که برنامه هسته ای خود را بر می گرداند افزود: اگر تمام قطعنامه های شورای امنیت را نگاه کنید، حتی یک مورد پیدا نمی کنید که در آن نظر کشوری که قطعنامه درباره اش صادر شده است را بپرسند و آن را به عنوان راهکار خروج از قطعنامه نیز قید کرده باشند. اما در قطعنامه 2231 به شکل صریح به موضع ایران که در صورت بازگشت تحریم ها، ایران نیز اجرای برجام را متوقف خواهد کرد اشاره و به آن استناد شده است. در صحنه عمل نیز با تلاشی که همکاران ما در سازمان انرژی اتمی داشتند، توانستیم این زمینه را فراهم کنیم که اگر طرف مقابل بخواهد برجام را لغو کند نه به شرایط گذشته، بلکه به شرایط بهتر یعنی نه با IR-1  بلکه با R-6  یا IR-8 به غنی سازی ادامه دهیم و این را طرف مقابل به لحاظ سیاسی و حقوقی به خوبی می داند.

آمریکا متوقف کردن اجرای تحریم ها را تمدید خواهد کرد

رییس دستگاه دیپلماسی درباره نتایج برگزاری هفتمین کمیسیون مشترک برجام میان ایران و 1+5 در سطح معاونان گفت: نتیجه این کمیسیون این بود که همه از جمله آمریکایی ها بر اجرای برجام تاکید کردند. البته آمریکایی ها به حساب خود روندی را برای بررسی شروع کردند که از نظر ما مخالف تعهدات بین المللی آمریکایی هاست و در جلسه همه به ضرورت تعهد و اجرای برجام تاکید کردند و بیانیه مثبتی هم در پایان منتشر شد. در عین حال نگرانی های ما از بدعهدی ها و تخلفات آمریکا همه ثبت و مکتوب شده است و این ساز و کاری است که در برجام دیده شده است.

ظریف در پاسخ به این پرسش که پیش بینی شما از برخورد دولت آمریکا با موضوع تمدید لغو یا تعلیق تحریم ها در 19 می چگونه است؟ با تاکید بر گزارش وزیر خارجه آمریکا به کنگره درباره پایبندی ایران به برجام اظهار کرد: البته برای مانع شدن از آثار مثبت این گزارش خیلی فضاسازی منفی کردند، چون نمی توانستند برجام را نقض کنند از این رو نیاز بود پایبندی ایران به برجام را به کنگره اعلام کنند ولی در کنار آن فضاسازی منفی درباره موضوعات غیرمرتبط با برجام را هم انجام دادند.

وی در ادامه گفت: من احساس می کنم با توجه به سابقه اجرای برجام در این مدت و تعهدات برجامی که به عهده آمریکاست، آنها متوقف کردن اجرای تحریم ها را تمدید خواهند کرد.

ظریف امروز پیرتر، با تجربه تر و ان شالله عاقل تر شده است

وزیر امور خارجه در پایان گفت وگوی یک ساعته خود با ایسنا در پاسخ به این پرسش که ظریف سال ۹۲ با ظریف سال ۹۶ چه تفاوتی کرده است، با خنده گفت: پیرتر شده است. تجربه بیش تری پیدا کرده است و ان شاء الله عاقل تر شده است.

وی ادامه داد: موقعی که این مسوولیت را بر عهده گرفتم این احساس را داشتم که باید خود را هزینه مردم و کشورم کنم و بر این مدار حرکت کنم، نه این که مردم و کشور را هزینه ادعاهای خود کنم، امیدوارم بر اساس همین نگاه حرکت کرده باشم و به آن پایبند بوده باشم و پایبند بمانم.