فرصتی برای تجدید قوای داعش

سیده مسعوده میر مسعودی، سر دبیر مجله ایرانی روابط بین الملل

دیپلماسی ایرانی: حمله موشکی آمریکا  به یک پایگاه نیروی هوایی ارتش سوریه در استان حمص درست 3 روز پس از انجام حمله شیمیایی به شهرک "خان شیخون" در استان ادلب صورت گرفت. حمله موشکی بدون مجوز سازمان ملل و کنگره آمریکا صورت گرفت ولی انعکاس رسانه ای بالایی را در بر داشت به طوری که اکثر بازیگران متاثر وذی نفع در خاورمیانه عکس العمل فوری  نشان دادند. اسرائیل این کنش را درس عبرتی برای ایران و کره شمالی دانست. فرانسه و عربستان و ترکیه نیز این استراتژی را تایید کردند. حال اینجا این دو سوال اصلی پیش می آید: دولت ترامپ، چه در قول های انتخاباتی وچه  بعد از پیروزی در انتخابات تاکید داشت سیاست داخلی بر سیاست خارجی ارجح است و دخالت در خاورمیانه را از ضعف های دولت باراک اوباما برمی شمرد، حال با این تفکر، چرا  استراتژی حمله موشکی به پایگاه هوایی سوریه در این زمان و این چنین ناگهانی و با چرخشی آشکار در سیاست دولت ترامپ، که تمایل نداشتن به ورود در خاورمیانه بود، به انجام رسید؟ آیا این حمله شروع یک استراتژی جدید برای دولت ترامپ است یا یک هشدار جهانی به بازیگران تاثیر گزار در بحران سوریه که این سیگنال را می دهد، هنوز باید بحران سوریه ادامه داشته باشد و تمایلی  به اتمام بحران در سوریه وجود ندارد؟ استراتژی روسیه و متحدانش در چند ماه اخیر، پایان دادن به بحران سوریه و  تروریست ها بوده است. حال با این حمله موشکی آمریکا، آیا نفسی تازه به گروه تروریستی داعش داده نشده است تا فرصت تشکیل دولت خود خوانده را داشته باشند؟

از سوی دیگر مشکل اصلی در بحران سوریه و حتی خاورمیانه داعش است؛ چرا آمریکا زمانی که در سال های قبل، ایزدی ها و کردها مورد حملات شیمیایی قرار گرفتند، عکس العملی به این سرعت و با این شدت نشان نداد؟ و بالاخره سوال کلیدی در بحران سوریه آن است که داعش در حال حاضر کجای پازل بحران سوریه قرار گرفته است و هم چنین ترکیه ای که مجرای تغذیه داعش بوده در این وقایع چگونه جایگاهی دارد؟

داعش نسل جهش یافته گروه های تندرو وبنیادگرای اسلامی هستند که نه فقط در خاورمیانه، بلکه به صورت گسترده در جهان پراکنده اند. زمانی که عراق و سوریه به داعش آلوده شدند رسانه ها به ویژه رسانه های غربی، اصرار در دولت تلقی کردن این گروهک داشتند. به طوری که رسانه های غربی تا یک سال اخیر کلمه دولت خود خوانده را جزء لاینفک کلمه داعش می دانستند .درباره این حمله موشکی تحلیل های زیادی در رسانه ها شده که معتقدند، نقطه  اساسی اتکا به این استراتژی،  حفظ پرستیژ برای دولت تازه آمریکا است. گروهی دیگر نیز  این حمله را تلاش آمریکا برای کم کردن قدرت روسیه در سوریه قلمداد کرده اند و نیت آمریکا را در این حمله  داشتن حضور پررنگ آمریکا در خاورمیانه دانسته اند.

 این تحلیل سعی کرده پوسته داخلی نیت آمریکا در این حمله را مورد بررسی قرار دهد و معتقد است که آمریکا سعی در حفظ سناریوی حذف اسد را روی میز تصمیم گیری دارد و داعش به طور غیر مستقیم از این حمله نفع می برد. زیرا دشمن او یعنی دولت اسد مورد اتهام قرار گرفته و این عمل به داعش فرصت داده تا در این زمان پیش آمده، دوباره نفسی تازه کند و مجددا با دولت های فرصت طلب منطقه وارد تعامل شود. از نظر این تحلیل حمله آمریکا به پایگاه هوایی سوریه نه فقط کمکی به حل بحران سوریه نمی کند، بلکه بر طبق مدل برچر، باعث برگشت مرحله کاهش بحران به مرحله گسترش بحران می شود. بعد از دخالت روسیه در بحران سوریه طبق این مدل برای ختم بحران نیاز به اجماع جهانی داشت که با سخنان وزیر امور خارجه آمریکا دال بر حذف فیزیکی و مجازی داعش این نتیجه را محتمل می ساخت. حال با این حرکت غیر قابل پیش بینی و احساسی  بودن حرکت اخیر دولت ترامپ، کور سوی امید شهروندان سوری را برای رهایی از این گروهک تروریستی به خاموشی کشاند. از این رو باید انتظار یک جنگ داخلی و فرسایشی طولانی مدت را در سوریه  داشته باشیم و همچنان منطقه خاورمیانه محلی برای دخالت قدرت های بزرگ و هماوردی آنها خواهد بود. ودر این جا بیشترین خسارت را مردمان بی گناه و غیر نظامی سوریه و همانا کودکان زیبایی که ترامپ توصیف کرده بود، تحمل خواهند کرد.