بزرگ نمایی در برنامه موشکی ایران اهداف دیگری دارد

دیپلماسی ایرانی: یکی از مهمترین نشانه های مستقیم شکست یا امتناع دونالد ترامپ در درک مسائل مربوط به ایران، توییتی است که او این هفته منتشر کرد: «ایران باید شکرگزار معامله وحشتناکی باشد که ایالات متحده با آنها انجام داد.» ظاهرا ایران باید قدردان مجازات های سخت اقتصادی باشد که با دستاورد حاضر، تنها تسکین جزئی در آن صورت گرفته است. محدودیت های فراوان و نظارت سرزده بیش تر از هر کشور دیگری که میل و علاقه ای برای برنامه های هسته ای داشته در ایران اعمال شده است. حتی برخی از کشورهای همسایه که رفتاری غیردوستانه با ایران دارند نه تنها محدودیتی در برنامه هسته ای ندارند بلکه سلاح های هسته ای نیز برای آنها مجاز است. در توافق هسته ای از رعایت شرایط درباره ایران بحث می شود، درحالی که بسیاری از سوالات در مورد نگرانی درباره رفتار ایالات متحده و وضع تحریم ها است. به همین دلیل بسیاری از تندروها در ایران استدلال می کنند که توافق هسته ای، توافقی بد از دیدگاه ایران است.

توهم دیگری که ترامپ درباره ایران دارد این است که می گوید «رمق های آخر ایران است.» که قطعا این طور نیست. ایران نه تنها سال ها تحریم را تحمل کرد بلکه جنگی پرهزینه با عراق را نیز با موفقیت پشت سر گذاشت. ترامپ معتقد است: «معامله آمریکا با ایران توانی دوباره به ایران داد ضمن این که 150میلیارد دلار نیز در اختیار این کشور قرار گرفت.» این رقم مدت هاست که اعتبار خود را از دست داده نه تنها به خاطر مقدار این عدد، بلکه به این علت که ترامپ و دیگران از این که این پول چطور به ایران رسیده است چشم پوشی می کنند پولی که دارایی های فریز شده ایران در آمریکا بوده و همیشه به ایران تعلق داشت.

در توضیح زمان بندی صحبت های ترامپ باید گفت که او همیشه در تلاش است تا توجهات را منحرف کند. در حال حاضر او می خواهد بحث ممنوعیت سفر ضد اسلامی وضع شده را تحت الشعاع قرار دهد. این توییت های ضدایرانی با صحبت های مشاور امنیت ملی ترامپ در جلسه مطبوعاتی در کاخ سفید درباره آزمون موشک بالستیک ایران، تکمیل شد. موشک ها مدت هاست که در خاورمیانه پرتاب می شوند و آزمایش یک موشک میانبرد دلیلی منطقی برای زبان و جملات تند مشاور امنیت ملی، مایکل فلین، نیست. فلین اعلام کرد که این اقدام «تضعیف امنیت، رفاه و ثبات در سراسر خاورمیانه و فراتر از آن را موجب شد و زندگی آمریکایی ها را به خطر انداخت.» درحالی که رقبای ایران از جمله عربستان سعودی موشک هایی را از چین خریداری کرده اند و امارات متحده عربی حتی از کره شمالی موشک تهیه کرده است.

افسر اطلاعاتی سابق وزارت امور خارجه، گرگ تیلمن، به نکاتی برجسته در مورد طوفان به پاشده از آزمایش موشکی ایران اشاره کرد. ممنوعیت فعالیت موشکی ایران در دوران ریاست جمهوری بارک اوباما در قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد به تصویب رسید و درست مانند دیگر تحریم ها به عنوان اهرم فشاری بر ایران برای وادار کردن آنها به نشستن پای میز مذاکرات هسته ای استفاده شد. بر این اساس، در قطعنامه های بعدی شورای امنیت پس از مذاکرات هسته ای، تنها در یک بند نصیحتی «خواستار» این شدند که ایران آزمایش های موشکی خود را متوقف کند. بر اساس این بند، آزمایش فعلی قطعا «نقص» قطعنامه و نقص توافق هسته ای به حساب نمی آید. تا زمانی که توافق هسته ای پابرجا باشد و ایران سلاح هسته ای نداشته باشد، آزمایش موشک های بالستیک ایران اهمیت چندانی ندارد و تهدیدی برای منافع ایالات متحده مطرح نیست.

تیلمن به طور خلاصه محیطی را که برنامه ریزان دفاعی ایران با آن روبه رو هستند و دلایلی که ایران به دنبال موشک است را توضیح می دهد و آن را به جای نشانه ای از جنگ طلبی به علاقه در عدم گسترش سلاح در خاورمیانه مربوط می داند: «در طول جنگ هشت ساله و پس تجاوز عراق، ایران بیشترین قربانی بمباران موشک های بالستیک بود. پرتاب این موشک ها به نابودی تعداد زیادی از ایرانی ها منجر شد. با وجود زرادخانه موشکی بزرگی که ایران در اختیار دارد، هیچ کدام از موشک های بالستیک ایران دور برد نیستند. درحالی که سه تن از همسایگان ایران موشک های دوربرد در اختیار دارند. ایران کلاهک هسته ای برای موشک های خود ندارد درحالی که دو همسایه منطقه ای ایران این توانایی را در اختیار دارند. ایران از نیروی هوایی بزرگ و مدرنی بهره نمی برد درحالی که طرح های نیروی هوایی عربستان سعودی و اسرائیل همگی مدرن و به روز است.»

بیانیه فلین بدون هیچ دلیل خوبی نشان می دهد که او در رقابتی منطقه ای جانب طرفی خاص را گرفته است که هیچ سهم و منفعتی حیاتی برای ایالات متحده ندارد. یکی از چندین پیامد زیانبار این نوع رفتارها، این است که به طرفی که جانب او گرفته شده است اجازه می دهد تا رفتار مخرب تری از خود بروز بدهد. جیمز دورسی در توصیف این روش که ریاض را در پی گرفتن رفتاری مخرب تشویق کرده است می گوید: «عربستان سعودی در راه رقابت با ایران در طول چهار دهه گذشته نزدیک به 100میلیارد دلار در اقصی نقاط جهان خرج کرده است. ایران و سیستم حکومتی اش پس از انقلاب اسلامی 1979 به تهدیدی برای حکومت خودکامه آل سعود تبدیل شده است و باعث شده تا آل سعود با بودجه ای هنگفت گروه های سیاسی و مذهبی را پرورش دهد تا به ظهور برتری اش کمک کند. عدم تحمل و رفتارهای ضدتکثرگرایی در سراسر جهان اسلام به ایجاد زمینه های افراط گرایی منجر شده است.»

انگیزه های زیادی در دولت ترامپ وجود دارد که آنها را در مسیر برخورد با ایران هدایت می کند. همکاری با جناح دست راستی در اسرائیل و نگاه منفی کلی و ماندگار میان آمریکا و ایران، سرمایه گذاری بر روی استثمار که بین ترامپ و بسیاری از سیاستمداران دو جناج یکسان است، از جمله این دلایل می توان برشمرد. سابقه ای طولانی در استفاده از توافق هسته ای میان ترامپ و جمهوری خواهان برای ابراز مخالفت وجود دارد، راهی برای مخالفتی خسته کننده که هر بار در دولت باراک اوباما از آن استفاده شد.

رویارویی خاص ترامپ و تیم او با ایران، روشی است که کاخ سفید می خواهد با آن سایه اسلام هراسی را بر سر دولت و ملت بیندازد. کشورهای دیگری نیز مورد هدف هستند از جمله شش کشور دیگری که در قانون ممنوعیت ورود اتباع آنها به خاک آمریکا، به نامشان اشاره شد. اما این کشورها با مشکلاتی روبه رو هستند در نتیجه ایران به هدف اصلی تبدیل شده است. عراق قرار است توسط ایالات متحده پشتیبانی شود، سودان مشکلات محیطی فراوانی دارد و مردم آن با گرسنگی روبه رو هستند. چهار کشور دیگر در جنگ داخلی درگیرند، بنابراین نمی توان از آنها به عنوان تهدیدی معتبر علیه ایالات متحده استفاده کرد. کشورهای مسلمان دیگر مانند عربستان سعودی به دلایل دیگری از جمله منافع تجاری اهداف مناسبی به حساب نمی آیند.

هیچ کدام از این انگیزه ها منافع ایالات متحده را تامین نمی کنند بلکه رویکردهای نادرست شخصی هستند که حتی توسط مقام عاقل تری مانند وزیر دفاع، جیمز ماتیس تقویت شده اند. اگر چیزی برای نفوذ در ترامپ در حالت فعلی بتوان متصور شد، کسی غیر از ولادیمیر پوتین و روسیه نیست. روسیه به همراه ایران در جنگ سوریه درگیر بوده و روابط بهتری میان آمریکا و روسیه به معنی اقدام موازی در قبال ایران وجود دارد که با رویکرد فعلی در تضاد است.

در این میان، درحالی که ترامپ و فلین خود را درگیر رویارویی آشکار و رو به افزایشی با ایران کرده اند، چندان فرقی ندارد که ایران به صورت منطقی چه کارهایی می تواند انجام دهد.

منبع: لوب لاگ/ مترجم: روزبه آرش