برنامه‌ریزی آمریکا و سازمان ملل برای تجزیه عراق
در شرایطی که عراق طی حدود دو سال گذشته با یکی از جدی ترین بحران های تاریخ خود، یعنی قدرت گیری و پیشروی های گروه تروریستی داعش مواجه بوده، روابط میان گروه های سیاسی و فرقه های مختلف داخل این کشور نیز در وضعیت خوبی نیست و همین سبب شده برخی منابع از به جریان افتادن دوباره طرح هایی برای تجزیه این کشور سخن به میان بیاورند.
به گزارش «تابناک»، روزنامه «نیویورک تایمز» در مطلبی از مطرح شدن دوباره طرح های مربوط به تجزیه عراق خبر داده و می نویسد، در روزهای اخیر و در پی روانه شدن ده ها هزار تن به خیابان های بغداد برای درخواست ایجاد تغییرات در حکومت، حیدر العبادی، نخست وزیر عراق در پارلمان حاضر شد تا با معرفی وزرای جدید، این روند تغییر را تسریع کند. با این حال، جلسه پارلمان به سبب اقدامات برخی نمایندگان، به آشوب و تشنج کشیده شد.
در پی این وقایع، العبادی ناچار به ترک سالن اصلی پارلمان و رفتن به تالاری دیگر شد که در آنجا، بدون حضور نمایندگان متحصن، اقدم به گرفتن رأی اعتماد برای وزرای جدیدش کرد؛ اقدامی که با هدف پایان دادن به سیاست فرقه ای و همچنین فساد و شبکه های حمایتی وابسته به این امر انجام گرفت.
با این حال، همچون بسیاری دیگر از امور مربوط به دولت عراق، این تلاش ها به نتیجه مطلوب نرسید و وزرای اصلی کابینه، از جمله وزرای نفت، امور خارجه و اقتصاد، موفق به گرفتن رأی اعتماد نشدند. جلسه بعدی پارلمان در روز سه شنبه نیز لغو شد. به این ترتیب، دو سال پس از تصرف بخش هایی از شمال عراق توسط داعش، دولت این کشور هنوز از کارآمدی لازم برای فائق آمدن بر مشکلات برخوردار نیست.
روز پنجشنبه، جو بایدن، معاون رئیس جمهور آمریکا که در سال ۲۰۰۶ و در زمان سناتوری خود با انتشار مقاله ای خواستار تجزیه عراق شده بود، در سفری از پیش اعلام نشده و غیرمنتظره، به بغداد رفت. این سفر وقایع پیش از آن، بار دیگر سؤالاتی را درباره چشم انداز عملکرد صحیح دولت عراق مطرح کرده و همزمان، سبب طرح دوباره بحث هایی درباره تجزیه این کشور شده است.
علی خدری، یکی از مقامات سابق آمریکایی در عراق که به عنوان دستیار چندین سفیر ایالات متحده در این کشور فعالیت کرده، در این زمینه می گوید: «من به طور کلی بر این باورم که در شرایط کنونی، عراق قابل اداره کردن نیست». وی مدعی است که برقراری یک نظام فدرالی و یا حتی تجزیه عراق، تنها راهی است که می تواند کشور را از دردسر نجات دهد. وی این ایده را «یک راهکار ناکامل برای یک جهان ناکامل» می خواند.
خدری اکنون به یکی از منتقدان جدی سیاست خارجی اوباما در عراق تبدیل شده و می گوید، این سیاست، واقعیات عراق را که سبب ساز مشکلات بنیادین این کشور شده، نادیده گرفته است. وی اظهار داشته: «عراق در وضعیتی خشونت بار و ناکارآمد قرار دارد و ما همچنان زندگی و پول آمریکایی ها را به آن سرازیر می کنیم و انتظار معجزه داریم. به جای این سیاست، ما باید در پی تجزیه این کشور باشیم تا جوامع از هم گسیخته عراقی بتوانند از خودمختاری برخوردار شوند».
هرچند مقامات آمریکایی می گویند که سیاست واشنگتن، همچنان بر حفظ وحدت و یکپارچگی عراق استوار است، مقامات سازمان ملل در بغداد، بی سر و صدا مطالعه طرح های مربوط به تجزیه عراق را آغاز کرده است.
این در حالی است که با سقوط قیمت های جهانی نفت (ماده ای که بخش عمده درآمدهای دولت عراق به آن وابسته است)، دشواری های سیاسی عراق بیشتر شده است. مسائل مربوط به جنگ با داعش و همچنین درگیری های اخیر پیش آمده میان شیعیان و کرد ها در شمال عراق، بر این دشواری ها افزوده است. به این ترتیب، به نظر می رسد، عراق در یک چرخه پایان ناپذیر تاریخی گرفتار شده است.
بایدن در دوران مسئولیت خود به عنوان معاون رئیس جمهور آمریکا، مدافع حفظ وحدت عراق بود و از پیشنهادهای قبلی خود عقب نشست، اما اظهارات روز پنجشنبه وی در جمع پرسنل دیپلماتیک و نظامی آمریکا در بغداد، نشان داد که وی دوباره به ایده های سابق خود بازگشته است.
بایدن در این دیدار، اظهار داشت: «به همه جاهایی بیندیشید که امروز ما در آن ها هستیم و تلاش داریم از صلح حفاظت کنیم. همه جاهایی که شما مردان و زنان به آنجا اعزام شده اید. این ها، مکان هایی هستند که به واسطه شرایط تاریخی، ما مرزهایی مصنوعی در آن ترسیم کرده و دولت های مصنوعی را که از گروه های متمایز قومی، مذهبی و فرهنگی تشکیل شده، ایجاد کرده ایم».
بخش اعظم آنچه امروز عراق از آن رنج می برد، میراث بر جای مانده از دوران صدام است. شیعیان و کرد ها که هر دو، در زمان صدام مورد سرکوب بودند، نتوانسته اند بر اختلافات خود فائق آیند. از سوی دیگر، اعراب سنی عراق مدعی هستند، به دلیل اقداماتی که صدام انجام داده بود، اکنون همه آن ها در عرصه سیاسی عراق به حاشیه رانده شده اند.
به هر ترتیب، به نظر می رسد در پی بروز مجموعه این اختلافات و تنش های سیاسی، امنیتی و اجتماعی در عراق، بازیگران خارجی بار دیگر به فکر عملی کردن طرح های خود برای تجزیه و چندپاره کردن این کشور افتاده اند؛ طرح هایی که اگر واقعاً از سوی این بازیگران پیگیری شوند، می توانند اثراتی قابل توجه و پرخطر را برای کل منطقه به همراه داشته باشند.
نظر شما :