روسیه به ترکیه نیاز پیدا می‌کند

دیپلماسی ایرانی: سامر الیاس، نویسنده و تحلیلگر سیاسی متخصص در امور روسیه می گوید که روسیه در آخر مجبور می شود با ترکیه همکاری کند، چرا که "شرش از دیگران" کمتر است تا به این ترتیب بتواند جنگ میان آذربایجان و ارمنستان که می تواند آتش تازه ای را به جان قره باغ و جنوب روسیه بیندازد، مهار کند.

وی در مقاله ای تحت عنوان "ناگورنو قره باغ و انتخاب محدود میان قدرت و پراگمتیک روسی" می نویسد: از سرگیری نزاع گسترده در منطقه ناگورنو قره باغ ضربه سختی به سامانه سیاسی و امنیتی و اقتصادی ای که روسیه تلاش کرده در منطقه مهندسی کند، وارد می آورد. سامانه ای که از ماورای قفقاز آغاز می شود و تا آسیای میانه یعنی کشورهای همسایه دریای خزر که نزدیک به ربع قرن پیش از اتحاد جماهیر شوروی استقلال یافتند را شامل می شود.

الیاس همچنین می نویسد: حساسیت مواضع روسیه باعث می شود که نتواند به آذربایجان کمک کند و این مساله سبب می شود تا این کشور به ترکیه نزدیک شود، کشوری که تاکید کرده است که از مطالبات باکو برای آزادسازی اراضی اش و تلاش هایش برای پیروزی بر ایروان حمایت می کند. همچنین سبب می شود تا باکو همکاری های خود را با واشنگتن و بروکسل به ویژه در مسائل نفت و گاز و استخراج آن از دریای خزر به سمت قزوین بدون گذر از روسیه افزایش دهد. اتفاقی که می تواند ضربه دیپلماتیک سختی را به روسیه و سیاست های ولادیمیر پوتین که از زمان به قدرت رسیدنش در پیش گرفته است، وارد کند.

الیاس همچنین اشاره می کند، مسکو تمایل ندارد که نفوذ شبه مطلق خود را بر ایروان که چه از لحاظ اقتصادی و چه از لحاظ نظامی به آن وابسته است، از دست بدهد و سبب شود که این کشور به آغوش ایالات متحده و اتحادیه اروپا بغلطد، به ویژه که در مسیرهای مختلف انتقال انرژی از آسیای میانه و دریای خزر واقع شده و در کنار منطقه قفقاز است. از دست دادن ارمنستان بعد از گرجستان می تواند سامانه امنیتی روسیه را کاملا از بین ببرد و حیات خلوت جدیدی را برای کرملین به وجود آورد، همچنین می تواند سامانه امنیت داخلی روسیه را نیز با تهدید مواجه کند.

وی در ادامه می افزاید: ادامه جدال با ترکیه می تواند منازعات تازه ای را رقم بزند. در حالی که مسکو رسما با هر گونه نقش آفرینی ترکیه در از سرگیری عملیات نظامی میان ارمنستان و آذربایجان مخالف است. برخی تحلیلگران در رسانه های روسیه ترکیه را متهم کرده اند که در محور امریکایی – صهیونیستی رفتار می کند تا نقش روسیه را تضعیف کند. آنها همچنین می گویند همه اینها فرار رو به جلوی ترکیه بعد از ناامیدی اش در سوریه است به ویژه که اکنون توانایی رویارویی با تروریسم در داخل خاک خود را ندارد. در مقابل، برخی کارشناسان در مسکو نیز بر این اعتقادند که تشدید بحران در طولانی مدت به سود ترکیه نخواهد بود با وجود این که به طور تاریخی با ارمنستان دشمنی دارد و ترجیح می دهد که کفه اتحاد نظامی اش به سود آذربایجان سنگینی کند.

این کارشناس مسائل روسیه تاکید می کند، اگر توجه عمیق تری به حوادث داشته باشیم در می یابیم که ترکیه به دنبال افزایش درگیری با روسیه نیست به ویژه که نشانه هایی وجود دارد که نشان می دهد زمینه ها را برای دستگیری متهمی که جنگنده روسی را در نوامبر سال گذشته سرنگون کرد، فراهم کرده و برخی اطلاعات به بیرون درز یافته از سوی مسکو نشان می دهد که ترک ها می خواهند اتهام این قضیه را به گردن طرفداران فتح الله گولن، مخالف اسلام گرای ساکن امریکا بیندازند و بگویند که او این کار را با حمایت امریکا انجام داد تا در روابط آنکارا با مسکو تنش ایجاد کند تا به این ترتیب امتیاز بزرگی که ترکیه در توسعه بزرگترین فرودگاه مسکو داشت را از دست بدهد.

الیاس تاکید می کند، روسیه تلاش خواهد کرد از نفوذ آنکارا در باکو استفاده کند و برای همین دیوار بی اعتمادی ای که در حال حاضر میان خود با ترکیه به وجود آمده است را خواهد شکست. چه بسا حتی مجبور شود با مشارکت ترکیه در چارچوب مجموعه مینسک برای حل بحران قره باغ موافقت کند. مجموعه ای که شامل روسیه، ایالات متحده و فرانسه می شود. این در حالی است که بعضی از تحلیلگران بر این باورند که سناریویی وجود دارد که به موجب آن ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه پشت چنین درگیری هایی است تا ثابت کند که واشنگتن از ایجاد ثبات در منطقه ناتوان است و خود می تواند صلح حقیقی را برقرار کند تا به این ترتیب توافق جدیدی شکل گیرد و نیروهای حافظ صلح روسی را وارد قره باغ کند.

وی در پایان تاکید می کند، انتظار می رود که لابی قدرتمند ارمنستان در واشنگتن و بروکسل دست به کار شود و فشار بیاورد تا هر چه سریع تر آتش بحران مهار شود تا باکو فرصت نیابد برتری نظامی خود را در میدان نبرد عملیاتی کند، برای همین بعید نیست که مسکو مجبور به هماهنگی با ترکیه شود چرا که به هر حال شرش از همه کمتر است.

منبع: ترک پرس/ تحریریه دیپلماسی ایرانی/11