آمریکا از ترکیه روی برگرداند

نویسنده: الی لیک و جاش روگین

دیپلماسی ایرانی: هنگامی که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه از واشینگتن دیدار می کند، فرصتی برای رئیس جمهور باراک اوباما و کارشناسان حوزه سیاست خارجی مستقر در واشینگتن پیش می آید تا به اشتباه خودشان در چند سال پیش که فکر می کردند این فرد یک مصلح بزرگ است، پی ببرند.

تا سال 2013، اوباما روابط شخصی و دوستانه ای با رهبر ترکیه داشت. در سال 2013، آخرین باری که اردوغان به واشینگتن سفر داشت، اوباما همتای ترکش را به خاطر تلاش هایش برای عادی سازی روابط با اسرائیل و آتش بس با جدایی طلبان کرد، مورد ستایش قرار داد.

این بار اوضاع بسیار متفاوت است. اردوغان در حالی که برای شرکت در نشست امنیت هسته ای در واشینگتن به سر می برد که اعلام شده بود هیچ گونه دیدار رسمی با اوباما نخواهد داشت و تنها یک دیدار رسمی با جو بایدن، معاون رئیس جمهور خواهد داشت. جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید روز سه شنبه گفت انتظار می رود اوباما و اردوغان تنها یک «گفتگوی غیررسمی» داشته باشند.

وال استریت ژورنال این هفته گزارش داد که اوباما دعوت اردوغان برای حضور در مراسم افتتاح مسجدی که با پول ترکیه در مریلند ساخته شده را رد کرده است. اوباما اخیراً به جفری گولدبرگ از آتلانتیک گفته بود این دوست قدیمی در حال «شکست خوردن و تبدیل به یک اقتدارگرا» است.

حتی برخی از نزدیکترین دوستان ترکیه در واشینگتن هم اکنون اردوغان را به عنوان یک فرد که در حال تبدیل به فردی مستبد است، می بینند. در نامه سرگشاده ای که توسط مورت آبراموویتز و اریک ادلمن، دو تن از سفرای سابق ایالات متحده در ترکیه به اردوغان نوشته شده آمده است: «در طول دهه گذشته بسیاری از دوستان ترکیه نسبت به تبدیل کشور شما به یک دموکراسی چالاک و باثبات و همزمان متحدی قوی و قابل اتکا برای ایالات متحده، خوشبین بودند. اما تحولات اخیر در ترکیه نشان دهنده وقوع مشکلات عمیقی است.» این نامه توسط مرکز سیاست دو حزبی منتشر شده و 48 نفر از جمله سناتورهای سابق چاک راب و جو لیبرمن امضا شده است.

نماینده دموکرات استیو کوهن، مدیر هیات کنگره در روابط ایالات متحده و ترکیه که از تقویت مناسبات با دولت اردوغان حمایت می کرد به ما می گوید تلاش های اردوغان برای «تحکیم قدرتش و سرکوب رسانه ها، مشکل ساز است.»

اردوغان پس از شکست حزبش در انتخابات ماه ژوئن گذشته، کمپینی علیه مخالفان سیاسی اش به راه انداخته است. ائتلاف وی توانست پس از انجام کمپین نظامی علیه اقلیت کردهای ترکیه و اعلام برگزاری انتخابات مجدد در آگوست توسط اردوغان، اکثریت پارلمان را در نوامبر به دست بیاورد.

در طول سال گذشته، بیش از هزار نفر از مردم به جرم توهین به شخص اردوغان بازداشت شده اند و صدها استاد دانشگاه به خاطر زیر سوال بردن سیاست های ضد ترور دولت، مورد بازجویی قرار گرفته اند. در نامه ای که مرکز سیاست دو حزبی منتشر کرده است به اشغال دفتر روزنامه زمان، بزرگترین روزنامه مخالف دولت، توسط دولت اردوغان اشاره می کند و می گوید: «چرا مردم اتحادیه اروپا و ایالات متحده نباید نگران چشم انداز آزادی رسانه در ترکیه باشند؟»

در سال 2013 هم اردوغان به نیروهای پلیس دستور داد تا به تظاهرات مسالمت آمیز در پارک گزی حمله کنند و در نتیجه درگیری ها 11 نفر کشته شدند، بیش از 8 هزار نفر زخمی شدند و بیش از 3 هزار نفر بازداشت شدند.

ادلمن که در سال های 2003 تا 2005 در ترکیه سفیر بود، در دسامبر 2004 در هشداری به واشینگتن گفته بود: «تشنگی قدرت توسط اردوغان در درون حزب موجب اقتدارگرایی توسط وی و عدم اعتماد عمیق به دیگران شده است.»

در حالی که اوباما در سال پایانی ریاست جمهوری اش به سر می برد، متوجه شده است که این دوست سابق در حال تبدیل شدن به یک اقتدارگرا است که نمی توان به آن اعتماد کرد.   

منبع: بلومبرگ ویو/ مترجم: حسین هوشمند