تسلیحاتی که چین می‌خواهد به ایران بفروشد

نویسنده: جوئل ووتنو

دیپلماسی ایرانی: چین اغلب به عنوان یکی از ذینفعان اصلی توافق هسته ای ایران که جولای 2015 با کشورهای گروه 5+1 امضا شد، نام برده می شود. براساس این توافق، ایران غنی سازی اورانیوم را محدود می کند و تغییرات دیگری در برنامه هسته ای اش اعمال می کند و در مقابل تحریم ها لغو می شوند.

این گشایش احتمالی منجر به این می شود که شرکت های دولتی چینی فعال در حوزه انرژی شانس افزایش مشارکتشان در صنایع نفت و گاز طبیعی ایران را به دست بیاورند و ایران می تواند تبدیل به بازاری مهم برای صادرات انواع کالاهای چینی شود. پکن همچنین می تواند به تهران در ساخت زیرساخت ها به عنوان قسمتی از پروژه اوراسیایی موسوم به «یک کمربند، یک جاده» به همراه کمک های مالی توسط بانک سرمایه گذاری زیرساخت آسیا، کمک کند. موافقت نامه های بسیاری احتمالاً در اواخر ژانویه که شین جینپینگ، رئیس جمهور چین به ایران سفر خواهد کرد، امضا می شود.

نگران کننده ترین بخش افزایش روابط چین با ایران در بخش تسلیحات اتفاق می افتد. نیاز است تا به تاریخچه ای مختصر از این بحث اشاره شود. در دهه 1980 و اوایل دهه 1990، چین یکی از عمده ترین تامین کنندگان تسلیحات پیشرفته از جمله تانک، جت های جنگنده، قایق های گشتی تندرو و موشک های ضد کشتی، به ایران بود. پکن نه تنها به خاطر نفع بردن، روابط استراتژیکش را با ایران تقویت کرده بلکه به نظر می رسد به دنبال ایجاد سنگری در مقابل نفوذ بیش از حد ایالات متحده در خاورمیانه است.

فروش تسلیحات چینی به ایران از اواخر دهه 1990 و 2000 به خاطر فشارهای ایالات متحده و اعمال تحریم های هسته ای سازمان ملل به تدریج کمک کاهش یافت. این تحریم ها ابتدا در رابطه با ممنوعیت صنایع هسته ای و موشکی ایران بود، اما سپس به دیگر حوزه های تسلیحاتی متعارف از جمله هواپیماها و کشتی های جنگی هم گسترش یافت.

پس از قرار گرفتن ایران در لیست کشورهای سرکش در تحریم های سازمان ملل، چین علاقه ای به همکاری امنیتی با تهران نداشت، در نتیجه روابط تسلیحاتی چین با ایران در طول یک دهه گذشته تا حد زیادی از بین رفت.

توافق هسته ای ایران با لغو تحریم های سازمان ملل و کمک به خروج ایران از کشورهای سرکش، می تواند منجر به تجدید فعالیت های صادرات تسلیحات چین به ایران شود. چین و دیگر کشورها می توانند تسلیحات جنگی متعارف را در هشت سال پیش رو با اجازه شورای امنیت به ایران بفروشند. پس از هشت سال در صورتی که ایران به تعهداتش پایبند بوده باشد، همین محدودیت ها هم لغو خواهند شد.

علاوه بر این برخی از تسلیحات هم بدون مانعی می توانند فروخته شوند. به طور مثال روسیه این گونه استدلال می کند که فروش سامانه دفاع موشکی اس-300 به ایران مجاز است چون این سیستم توافق هسته ای را نقض نمی کند. چین هم می تواند از این توجیه برای فروش تسلیحات کوچک، موشک های کوتاه برد و دیگر سیستم ها استفاده کند.

در سال های پیش رو، چین ممکن است تلاش کند تا تسلیحات پیشرفته گسترده ای را به ایران بفروشد. این تسلیحات می تواند شامل جنگنده های جی-10 شود که رسانه های چینی به آن اشاره کرده اند. سیستم دیگری که می تواند فروخته شود قایق های تندرو مجهز به موشک کلاس هوبی است که چین به پاکستان هم فروخته است. این انتخابی منطقی است که می تواند منجر به گسترش روابط نیروی دریایی چین و ایران شود.

چین همچنین ممکن است موشک های کروز پیشرفته و دانش ساخت آن را به ایران بدهد تا این کشور بتواند برنامه موشک های کروز خودش را بهبود ببخشد. سیستم های دیگری که می تواند در لیست فروش قرار داشته باشد هواپیماهای بدون سرنشین، تسلیحات فضایی و ضد فضایی، تسلیحات دفاع موشکی و سیستم های جنگ الکترونیک است. فروش اکثر این تسلیحات نیاز به مجوز سازمان ملل دارد، جایی که چین به عنوان عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل می تواند درباره آن اقدام کند.

منبع: نشنال اینترست/ مترجم: حسین هوشمند