سرکیسه شدن آمریکا در سوریه

نصرت الله تاجیک، سفیر سابق ایران در اردن و تحلیلگر مسایل بین الملل

دیپلماسی ایرانی: تا زمانی که نیروهای تاثیرگذار بر روند کنونی سوریه به تدوین راهبردی موثر و پاسخگو به این شرایط دست نزنند، پراکنده کاری های کشورهای غربی و عربی باعث پیچیده تر شدن اوضاع خواهد شد. اگر در راهبرد فرضی آنگونه که ایران و روسیه مطرح می کنند، بشار اسد جزئی از راه حل باشد، بی شک اقدامات عربستان نظیر برگزاری اجلاسی از مخالفان معتدل و مسلح بشار اسد جز ایجاد تفرقه و به شکست رساندن مذاکرات وین برای ایجاد مصالحه ملی در سوریه نتیجه ای نخواهد داشت. اما آنگونه که مقامات آمریکائی ادعا می کنند که وی نه تنها بخشی از راه حل نمی تواند باشد، بلکه خود او آهنربای جذب تروریست ها شده است؛ در اینصورت نباید امیدی به نتیجه بخش بودن مذاکرات وین داشت. البته بعضا" نیز دیده می شود همین جملات را سعودی ها و سایر کشورهای عربی دنباله روی آنها با عباراتی دیگر بیان می کنند و تلاش دارند دولت قانونی سوریه و حامیان وی را از گردونه مصالحه خارج سازند، که باعث خواهد شد مسائل منطقه پیچیده تر و حل آنها مشکلتر شود.

از این رو است که من همواره گفته ام آمریکا در منطقه سردرگم است و نمی داند چه می خواهد؟ و از این رو نیز در منطقه سرکیسه می شود؛ فرقی نمی کند در عراق است یا سوریه یا اردن یا مصر و لیبی. به دلیل عدم شناخت منطقه و شفاف نبودن اهداف و خواسته ها مشخص نیست آیا آمریکا خواهان برقراری امنیت، آرامش، صلح، توسعه کشورهای منطقه و آزادی و رفاه مردم در سایه حکومت های مردمی است، یا دنباله روی امیال و سیاست های رژیم صهیونیستی و به درون چاه ویل خاورمیانه رفتن با طناب پوسیده عربستان و تائید حکومت های دیکتاتوری منطقه؟ تا چندی پیش و تا زمانی که غرب و در راس آن آمریکا در قالب مذاکرات ایران با ۱+۵ درگیر مذاکره با ایران بود، از طرفی مشغول آموزش نیروهای مخالف بشار اسد و از طرف دیگر ترسشان از سرنگونی بشار اسد و نداشتن جایگزین مناسب و قابل اتکا بود که بتواند نیروهای تاثیرگذار در صحنه سوریه را به وحدت نظر برساند.

اما با شدت یافتن روند مذاکرات صلح سوریه، دخالت اردن و تصمیم عربستان مبنی بر برگزاری کنفرانسی با حضور 60 تا 80 نماینده از طیف های معتدل مخالف دولت سوریه، هم اکنون تعریف گروه های معتدل نیز دستخوش تغییر شده است و دامنه را وسیعتر از آن گروه هایی کرده که آمریکا از قبل با آنها در ارتباط بود و به آنها کمک آموزشی و پشتیبانی داده است. اما جدای از نحوه و چرائی چنین اقدامی از سوی عربستان، برگزاری این اجلاس را در صورت وقوع باید در راستای اشاره چندی پیش اشتون کارتر، وزیر دفاع آمریکا در زمینه نقش برنده نیروی زمینی ایران در سوریه دانست که به کشورهای عربی برای سرمایه گذاری بیشتر در زمینه تجهیز نیروی زمینی ارتش های خود و حضور پر رنگتر آنها در حمایت از مخالفین دولت سوریه در کنار حملات هوائی ائتلاف غرب توصیه کرد.

هفته گذشته نیز دیوید کامرون در پارلمان انگلیس اعلام کرد که نزدیک به هفتاد هزار نیروی مبارز در سوریه وجود دارد که وابسته به گروه های افراطی نیستند و می توانند به غرب در مبارزه با داعش کمک کنند. مبارزه با داعش اسم رمز عملیات ائتلاف غرب به رهبری آمریکا و با صحنه آرائی انگلیس برای سرنگونی حکومت قانونی کشوری است که مردم آن باید تصمیم گیر نهائی برای حکومت خود باشند.

آماری که نخست وزیر انگلیس بیان کرده حاصل تلاش دستگاه اطلاعات خارجی است که با کمک اردنی ها به دست آمده است. اگرچه این ارقام بسیاری از سیاستمداران را شگفت زده کرده، اما در صحت و سقم تعداد آنها و اینکه آیا این مبارزان واقعی بوده و آنها چه کسانی هستند شک و شبهه وجود دارد. زیرا تا این لحظه از مذاکرات وین متاسفانه تعریف روشن و ملموسی از مفهوم گروه های مسلح مخالف دولت سوریه وجود ندارد و چه بسا این آمار و ارقام برای گرفتن امکانات و سرکیسه کردن غرب باشد. کشورهای منطقه در این کار استاد شده اند ولی در مذاکرات وین به جای بحث روی کلیات و رد و بدل کردن جملات دیپلماتیک باید واقعیات صحنه میدانی و عناصر تاثیر گذار مورد بحث و بررسی قرار گیرد تا به راه حل های درست و واقعی دست یافت.