پیروزی خشونت در انتخابات ترکیه

نویسنده: آیکان اردمیر *

دیپلماسی ایرانی: حزب اسلام گرای عدالت و توسعه پس از شکستی که پس از 12 سال منجر به از دست رفتن دولت تک حزبی شان شد، پس از پنج ماه تنفس توانست دوباره به قدرت بازگردد. اگرچه حزب عدالت و توسعه نتوانست اکثریت قاطع را برای اعمال یکجانبه تغییرات در سیستم ریاست جمهوری به دست بیاورد، اما توانست برای چهار سال دیگر بر ترکیه حکومت کند.

1- پیروزی خشونت

از انتخابات ژوئن، سیاست ترکیه به خاطر خشونت های صورت گرفته از سوی دولت ترکیه، حزب کارگران کردستان (پ ک ک) و داعش که منجر به تلفات صدها نفر شد، آسیب دیده است. به نظر می رسد اردوغان توانست با سوار شدن بر موجی که به راه افتاد آرای ناسیونالیست های ترک را از حزب دست راستی حرکت ملی و رای کردهای مذهبی را از حزب دموکراتیک خلق ها به دست بیاورد. حزب عدالت و توسعه وعده رهبری، امنیت و ثبات قدرتمند را داده است.

2- ترکیه به سوی اقتدارگرایی رقابتی می رود

اگرچه حزب عدالت و توسعه دولت تک حزبی اش را در ماه ژوئن از دست داد، اما این حزب به مدت پنج ماه بدون این که قدرت را با مخالفان تقسیم کند بر کشور حکومت کرد، به جز یک دوره 25 روزه که دو وزیر از حزب دموکراتیک خلق ها در آن حضور داشتند. حزب عدالت و توسعه در مدت این پنج ماه توانست مخالفانش در سازمان های غیردولتی، رسانه های مهم و خبرنگاران را سرکوب کند و این اقدام به نفع اردوغان تمام شد.

3- حزب دموکراتیک خلق ها در قدرت باقی ماند

این حزب اولین حزب کردی در تاریخ ترکیه است که توانست 10 درصد آرا را برای حضور در پارلمان ترکیه کسب کند. اگرچه شکست در فرآیند صلح کردی و افزایش خشونت های پ ک ک، هم اکنون چالش بزرگی برای این حزب است، اما آنها توانستند مجدداً در انتخابات، کرسی هایشان را به دست آوردند. حزب دموکراتیک خلق ها توانست بیشتر از حزب حرکت ملی رای بیاورد و برای اولین بار این حزب کردی توانست تبدیل به سومین حزب قدرتمند در تاریخ پارلمان ترکیه شود.

4- خودکشی حزب دست راستی حرکت ملی

ناسیونالیست های دست راستی امید داشتند که به خاطر واکنش ترک ها نسبت به افزایش خشونت های پ ک ک، آرایشان را افزایش دهند. اما در مقابل آنها یک چهارم آرایشان را از دست دادند. از انتخابات ماه جولای تاکنون آنها حاضر به ورود به هیچ گونه ائتلافی نشدند.

5- یک پیروزی خطرناک برای حزب عدالت و توسعه

به نظر می رسد رهبری و اعضای حزب عدالت و توسعه از این پیروزی بسیار خوشحال هستند. با این حال این پیروزی می تواند حزب را بیشتر به سمت اقتدارگرایی سوق دهد و منجر به اقدامات تلافی جویانه علیه مخالفان شود. اگر حزب عدالت و توسعه به اقداماتش در راستای تضعیف حکومت قانون، بازارهای آزاد و آزادی رسانه های ترکیه ادامه دهد، کشور به ورطه اقتدارگرایی سقوط می کند.

6- این می تواند آغازی بر پایان داووداوغلو-اردوغان باشد

این انتخابات نتوانست اکثریت قاطع در پارلمان را برای اردوغان فراهم کند، اکثریتی که وی برای ادامه قدرت ریاست جمهوری اش به آن نیاز داشت. با این حال نخست وزیر داووداغلو توانست پیروزی خیره کننده ای به دست بیاورد و مهارت های رهبری اش را اثبات کند. آیا این دو رهبر می توانند به ادمه همکاری با یکدیگر ادامه دهند؟ آیا داووداوغلو از کار کردن تحت قیمومیت و سایه اردوغان خسته خواهد شد؟ اگر این دو نتوانند به همکاری با یکدیگر بر سر تقسیم قدرت ادامه دهند، جشن انتخابات به زودی تبدیل به شکاف در حزب عدالت و توسعه خواهد شد و هرج و مرج سیاسی و درگیری در ترکیه افزایش خواهد یافت.

* عضو سابق پارلمان ترکیه و محقق ارشد غیر مقیم بنیاد دفاع از دموکراسی ها که هم اکنون استاد دانشگاه بیلکنت آنکارا است.

منبع: پولیتیکو/ مترجم: حسین هوشمند