هدف مسکو شکست پیمان‌های عربی است

دیپلماسی ایرانی: به نظر می رسد سردی ای بر روابط عربی - روسیه به خصوص قطری – روسی حاکم شده است. بعد از ورود روسیه به جنگ جاری در سوریه کشورهای عربی احساس می کنند روسیه این کار را برای بر هم زدن معادلات جاری در سوریه انجام داده است.

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، بعد از آن که شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر سفر خود به روسیه را لغو کرد سردی روابط عربی – روسی بیش از پیش نمایان شد. دوحه این خبر را زمانی اعلام کرد که هم زمان گفت که قصد دارد پیمان خود را با ترکیه فعال تر کند. خبری که شیخ تمیم در سفر به آنکارا و دیدارش با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه اعلام کرد.

در هفته های گذشته مسکو میزبان رهبران بارز عرب از جمله محمد بن زاید آل نهیان، ولیعهد امارات متحده عربی و محمد بن سلمان، جانشین ولیعهد و وزیر دفاع عربستان بود که هر دو به ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه ابلاغ کردند که همچنان خواستار حفظ تمامیت ارضی سوریه منهای بشار اسد هستند و می خواهند او فورا قدرت را ترک کند یا از طریق نقشه راهی مرحله انتقالی آغاز شود تا اسد دیگر در قدرت نباشد.

ناظران می گویند که تلاش های کشورهای عربی به رهبری عربستان بر خنثی کردن فعالیت های روسیه در منطقه متمرکز است و در درجه نخست می خواهند که ارتباطات مسکو با تهران قطع شود. چرا که معتقدند ایران و روسیه تنها کشورهایی هستند که در صورت خلاء نبود امریکا می توانند جای خالی آن را پر کنند و همانند عراق و سوریه قدرت را در منطقه انحصارا در اختیار خود بگیرند.

از سوی دیگر ناظران بر این اعتقادند که نقش ترکیه در سوریه علی رغم میل کشورهای عربی به شدت کاهش یافته است. بعد از این که کردها توانستند در کوبانی علیه داعش پیشروی کنند و این منطقه را از دست این گروه تروریستی خارج کنند دولت ترکیه در تناقض سیاسی قرار گرفت که این مساله به تضعیف جایگاه آن منجر شد که با آغاز تحولات داخلی ترکیه بیش از پیش جایگاه آن در منطقه تضعیف شد.

در عین حال قطر نیز بعد از شکست پروژه بهار عربی بسیاری از متحدان عرب خود در مصر و تونس و لیبی و یمن را از دست داد و تنها برایش ترکیه باقی ماند که همچنان اصرار دارد طرح اسلام سیاسی خود در منطقه را پیش ببرد. طرحی که بیش از هر چیز به ایده های سازمان جهانی اخوان المسلمین نزدیک است.

حالا به نظر می رسد حمله جنگنده های روسیه در سوریه علیه مواضع داعش پیمان قطر و ترکیه را نیز تحت تاثیر قرار داده و این پیمان نخستین قربانی این حملات است.

اکنون دوحه احساس می کند دخالت روسیه در سوریه قبل از هر چیز نقش آن را در این کشور هدف قرار داده است چرا که جنگنده های روسیه علاوه بر حمله به مواضع داعش به مواضع جیش الفتح که شامل جبهه النصره، شاخه القاعده در سوریه و جنبش احرار الشام نیز حمله می کنند. جریان هایی که به گفته گزارش های مختلف مورد حمایت قطر و ترکیه است و این دو کشور منابع مالی و تسلیحاتی در اختیار آنها قرار می دهند.

ناظران بعید نمی دانند که شیخ تمیم در سفر خود به آنکارا با رئیس جمهوری ترکیه درباره موضوع سفرش به مسکو قبل از این که تصمیم به لغو آن بگیرد، صحبت کرده باشد. کاملا روشن است که دوحه و آنکارا که هر دو جزئی از پیمان تشکیل یافته از ریاض و ابوظبی و قاهره و امان هستند، از شکست این پیمان به شدت واهمه دارند و روسیه را مسبب شکست آن می دانند.

قطر مخفی نمی کند که حاضر است با حمایت خود از جریان های تندروی اسلامی تحت اوامر ایالات متحده و به سود منافع آن در پرونده های مختلف منطقه ای نقش آفرینی کند.

در این میان برخی از تحلیلگران بر این اعتقادند که روسیه علاوه بر مسائل سیاسی مسائل اقتصادی را نیز در شکست پیمان قطر در سوریه دنبال می کند. قطر قبل از آغاز بحران های اخیر روابط نزدیکی با سوریه داشت، هدف دوحه در آن موقع ایجاد خط لوله گازی بود که از سوریه و ترکیه بگذرد و به اروپا برسد. اکنون به نظر می رسد روسیه می خواهد این طرح قطر را ناکام بگذارد تا اروپا همچنان به گاز روسیه وابسته بماند.

در همین رابطه مجله فارن افرز گزارشی را منتشر کرده که در آن آمده است، روسیه تمایل دارد به جای لوله گازی از قطر لوله گازی ای احداث شود که مبدا آن ایران باشد و با عبور از عراق و سوریه از طریق شهر لاذقیه به اروپا برسد. برای همین تلاش می کند محاصره شهر لاذقیه را بشکند.

در عین حال العرب گزارش می دهد که ورود نظامی روسیه در سوریه به اوباما ثابت کرد که نمی تواند چندان به کارآمدی اتحاد قطر – ترکیه در سوریه امیدوار باشد برای همین فورا به فکر راه حل سیاسی برای بحران سوریه افتاده و در پی مذاکره با مسکو بر آمده است. بسیاری از تحلیلگران می گویند راه حل سیاسی ای که اکنون طرف های بحران سوریه در حال مذاکره بر سر آنها هستند بیش از همه به سود روسیه و بشار اسد خواهد بود و روسیه قصد ندارد تا رسیدن به اهدافش در حمله به گروه های تروریستی راه حل بحران سوریه را بپذیرد.

ترجمه: سید علی موسوی خلخالی

انتشار اولیه: جمعه 1 آبان 1394 / انتشار مجدد: جمعه 15 آبان 1394