عربستان همچنان نگران توافق هسته‌ای است

نویسنده: توماس لیپمن *

دیپلماسی ایرانی: یکی از قابل پیش بینی ترین اتفاقات در واشینگتن هنگامی است که یک مقام خارجی به کاخ سفید می آید و در آن نه رئیس جمهور و نه مقام خارجی، منجر به ایجاد خبری واقعی نمی شوند. یکی از مثال های این بحث کلاسیک، جمعه اتفاق افتاد، یعنی زمانی که ملک سلمان، پادشاه عربستان در اولین سفرش به ایالات متحده پس از رسیدن به سلطنت، با رئیس جمهور اوباما دیدار داشت.

این دو مقام با یکدیگر عکس گرفتند، صحبت کردند، خصوصی حرف زدند و ناهار خوردند. سپس بیانیه مشترکی که قابل پیش بینی بود صادر کردند و در آن بر روابط دو جانبه مستحکم و با دوام که در آن هیچ اشاره ای به حل درگیری های متعدد در خاورمیانه نشده بود، تاکید کردند.

در مقابل باید به متوقف کردن خشونت در یمن، سوریه و حل و فصل اختلاف اسرائیل و فلسطین اشاره بیشتری شود. اما شبکه های تلویزیونی بزرگ آمریکا اشاره چندانی به این مسئله در دیدار روز جمعه نداشتند.

اختلاف بر سر ایران

در ماه می، سلمان از کاخ سفید ناراحت بود و دعوت اوباما از وی برای حضور در کمپ دیوید در کنار دیگر پادشاهان عربی خلیج فارس را نپذیرفت. تحلیلگران این تصمیم پادشاه را به خاطر پریشانی وی از توافق هسته ای قریب الوقوع ایالات متحده و پنج قدرت دیگر با ایران، بزرگترین رقیب عربستان، مرتبط می دانند. اما دو شاهزاده ارشد سعودی به بیانیه استقبال از توافق اشاره می کنند، توافقی که از نظر آنها قابلیت های هسته ای ایران را که تهدیدی برای امنیت منطقه ای است، محدود می کند.

این سیگنالی اشتباه نبود چون عربستان نشان داد که قصد ندارد به صورت عمومی با مهم ترین شریک امنیتی خودش مخالفت کند و منتظر توافق نهایی باقی می ماند. براساس گفته های روزنامه نگارانی که با پادشاه آمده اند، رهبران سعودی همچنان نگران تاثیرات توافق ایران هستند و از پول هایی که به خاطر لغو تحریم های بین المللی در اختیار ایران قرار می گیرد تا از متحدین منطقه ای خود و دشمنان عربستان حمایت کند، می ترسند. این می تواند درست باشد، اما آنها فهمیده اند که اگر این مسائل، عمومی شوند، هیچ چیزی به دست نخواهند آورد.

در بیانیه روز جمعه گفته شده است: «خادم حرمین شریفین (عنوان رسمی پادشاه) حمایت خود را از برجام بین ایران و گروه ۱+۵ که به طور کامل اجرا شود و مانع از دستیابی ایران به سلاح هسته ای و در نتیجه افزایش امنیت منطقه شود، اعلام می کند.»

عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان در مصاحبه مطبوعاتی پس از این دیدار گفت که کشورش موافق مقابله با اقدامات منفی ایران در خاورمیانه و اطمینان یافتن از عدم ساخت سلاح توسط تهران است: «پادشاهی عربستان پس از دو ماه مشاوره با متحدین خودش در اروپا و دیگر نقاط در این زمینه به اطمینان دست یافته است. ما معتقدیم که این توافق با مانع شدن از دستیابی ایران به قابلیت های هسته ای، به امنیت و ثبات منطقه کمک خواهد کرد.»

آن چیزی که بر روی میز بود، این است که رهبران دو کشور گفتند دو طرف باید بر سر افزایش قابلیت های نظامی کشورهای خلیج فارس در مقابله با داعش، توقف کشتار در یمن و سوریه و مقابله با مشکل سازی های ایران در منطقه، همکاری کنند.

فرصت های اقتصادی

چند خیابان بالاتر، در همان زمان نشست اقتصادی دوجانبه ای در حال برگزاری بود: مجمع سرمایه گذاری ایالات متحده-سعودی 2015 که از سوی سازمان سرمایه گذاری عربستان و گروه های تجاری برگزار شده بود. شرکت های آمریکایی سرمایه گذاری های گسترده ای در اقتصاد عربستان انجام داده اند و دولت ریاض خواستار افزایش این سرمایه گذاری ها است.

در این نشست اعضای کابینه ملک سلمان و نمایندگان بانک مرکزی و صنایع دولتی حضور داشتند. سعودی ها مشخص کردند که قصد ندارند تولید نفتشان را کاهش دهند. این درحالی است که با کاهش قیمت نفت در این سال ها، عربستان به دلیل هزینه های هنگفت صورت داده در جنگ یمن، امسال دچار کسری بودجه قابل توجهی شده است.

* نویسنده و کارشناس مسائل خاورمیانه

منبع: لوب لاگ/ مترجم: حسین هوشمند

انتشار اولیه: سه شنبه 17 شهریور 1394 / انتشار مجدد: سه شنبه 24 شهریور 1394