روزی رویای تظاهرات داشتیم

دیپلماسی ایرانی: زندگی خود را سپری کردیم با این آرزو که روزی بتوانیم تظاهرات کنیم بدون این که دستگیر شویم یا کسی ما را بکشد. همیشه آرزو داشتیم آزادانه حرف خود را بزنیم حالا چه حرف ما در تایید حکومت باشد چه در مخالفت با آن. برای همین در حکومت جدید و قانون اساسی جدید عراق آزادی بیان را به عنوان یک بند قانونی گنجاندیم و تظاهرات را حق شهروندان دانستیم. همواره هم از نیروهای امنیتی خواستیم که از تظاهرکنندگان حمایت کنند و خود تظاهرکنندگان نیز تا آن جا که ممکن است مراقب خودشان باشند تا حالت مسالمت آمیز تظاهرات حفظ شود. همیشه نیز نیروهای امنیتی را از عبور از حد و مرز آن چه در اختیار دارند و مصالح عام و خاص ایجاب می کند، منع کرده ایم. برای همین اولین پیشنهاد ما هم این بود که نام نیروهایی مثل نیروهای ضد شورش به نیروهای حمایت از حقوق خاص و عام تغییر کند.

در این میان عده ای که همیشه تلاش کرده اند از آب گل آلود ماهی بگیرند این بار نیز خواستند که از آب گل آلود تظاهرات به سود خود و منافع شخصی خود استفاده کنند. همان طور که عده ای همواره تلاش می کنند از آزادی های عمومی و آزادی روزنامه ها و رسانه ها به نفع خود سوء استفاده کنند.

اما همه اینها نباید مانع از انحراف مقامات از مسئولیت اصلی شان که همان حمایت از تظاهرکنندگان و ایجاد فرصت لازم و کافی و فراهم کردن امکانات کامل برای بیان آزادانه نظرات آنها است، شود. آنها باید مانع از اجرای توطئه بزرگ که همان ایجاد فضای شورش و توطئه است، شوند. مسئولان همیشه باید صدای شکایت مردم و مطالبات آنها را بشنوند. اگر اشتباه کردند باید برای آنها توضیح دهند و اگر خود مسئول آن اشتباه یا کوتاهی هستند نیز باید در اصلاح اشتباه خود تلاش کنند. ما دقیقا برای همین هدف بود که زمانی که در خارج از قدرت بودیم در کنار حق تظاهرات تظاهرکنندگان ایستادیم، و امروز نیز همراه آنها می ایستیم در حالی که مسئولیت داریم و در قدرت هستیم. ما اکنون در برابر مبادی خواسته های مردم هستیم، نباید وقتی مردم با ما هستند فقط حق آزادی بیان آنها را محترم بشماریم و وقتی که با ما موافق نبودند حق اعتراض آنها را رد کنیم.

باید این فرضیه را هم مد نظر داشته باشیم که برخی نیروهای سیاسی ملی برای فشار بر دولت از این تظاهرات به عنوان وسیله ای برای اعمال فشار بهره می برند. در این صورت باید به آنها بگوییم که این حق آنها است که تظاهرات را فرصتی برای اعمال قدرت و فشار بر دولت حساب کنند اما به شرطی که تلاش های آنها قانونی و مسالمت آمیز باشد. یعنی مادامی که همه این فعالیت ها متوجه رئیس جمهور و نخست وزیر و رئیس مجلس و نمایندگان مجلس باشد و واکنش آنها را به دنبال داشته باشد.

در بسیاری از کشورها تظاهرات به عنوان وسیله ای برای تغییر بر اساس چارچوب قانونی صورت می گیرد، ما شاهدیم که تظاهرات جوهره دموکراسی و هیچ بهانه ای نیست که بخواهیم در برابر آن بایستیم.

علی رغم این که دموکراسی همچنان متزلزل است، اما معتقدیم که هیچ راهی برای ممانعت یا سنگ اندازی در برابر آن وجود ندارد مگر این که بخواهیم خود خلاف آن را عمل کنیم. تظاهرات تنها راه ایجاد دموکراسی است. روشن است که هیچ چیز حاضر و آماده از آسمان به زمین نیامده مگر جز با پرداخت هزینه و به لرزه انداختن و اشتباه کردن و جبران اشتباهات و درس هایی که از آنها گرفته شده است.

اما مساله ایجابی دیگر، ماهیت تظاهرات اخیر مطالبات خدماتی و اصلاحاتی داشت. این به تنهایی امری ایجابی است برای این که نشان می دهد که حرکتی که مردم به راه انداخته اند برای رسیدن به حقوق اساسی شهروندانی است که باید بر حفظ آن کوشا بود واز آن دفاع کرد.

همچنین این تجربه را به ما نشان می دهند که اصلاحات فقط مربوط به عملکرد مسئولین نمی شود بلکه نشان از بیداری و هوشیاری مردم و تظاهرکنندگان نیز دارد. همچنین نشان می دهد همان طور که مسئولیت هایی را بر دیگران مترتب می دانند خود نیز حاضر به قبول مسئولیت هایشان هستند. اگر این عوامل درک شوند، تظاهرات حقی مشروع خواهد شد که بسیاری در آن سهیم هستند و می توانند مسیرها و امور را به راه حقیقی آن هدایت کنند.


عادل عبدالمهدی، وزیر نفت عراق این یادداشت را به طور اختصاصی در اختیار دیپلماسی ایرانی گذاشته است.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11

انتشار اولیه: شنبه 17 مرداد 1394 / انتشار مجدد: شنبه 24 مرداد 1394