چرا آلمان به یونان کمک نمی‌کند؟

نویسنده: دیلن متیوز

دیپلماسی ایرانی: هفته پیش مجله نیویورکر شرحی از احوالات متئو رنزی، نخست وزیر ایتالیا، به قلم جین کریمر (Jane Kramer) منتشر کرد. با این که در این نوشته تنها یک بار به یونان اشاره شده است، همان یک پاراگراف به خوبی نشان می دهد که چرا آلمان در حال تنبیه یونان است، آن هم به نحوی که برای بسیاری از ناظران بیرونی غیرقابل دفاع به نظر می آید. در این بخش از نوشته جین کریمر می خوانیم: «[نخست وزیر سابق ایتالیا] ماریو مونتی به من گفت در زمان نخست وزیری اش، در هنگام دیدار با باراک اوباما در کاخ سفید، اوباما به او اعتراف کرده بود که نمی تواند با مرکل در مورد سیاست های اقتصادی به تفاهم برسد. اوباما از مونتی مشورت خواست و مونتی گفت: برای آلمانی ها، اقتصاد هنوز با فلسفه اخلاقی گره خورده است؛ به آنها حتی نگو که راه رشد [اقتصادی] اروپا از افزایش مخارج عمومی می گذرد. در آلمان، رشد اقتصادی پاداش تعهد به عملکرد اقتصادی اخلاقی است. در زبان آنها کلمه ای که برای «شرم» و «بدهی» به کار می رود یکی است.»

از زمان جنگ جهانی دوم، تفکر رایج در اقتصاد آلمان «اوردولیبرالیسم» (ordoliberalism) بوده است. این فلسفه اقتصادی توسط صدراعظم اسبق آلمان «کنراد آدنائر» و دیگر سیاستگذاران این کشور در دوران بازسازی بعد از جنگ در اواخر دهه 1940 پایه گذاری شد. اوردولیبرالیسم با سیاست عدم مداخله (laissez faire) فرق دارد و مجال دخالت دولت در اقتصاد را فراهم می کند، اما در عین حال تأکید زیادی بر پایین نگه داشتن میزان بدهی دارد. این اصل اساسی اقتصاد ضدبدهی، در میان آلمانی ها ریشه دوانده است.

دو پژوهشگر دانشگاه هلسینکی فنلاند اخیراً نحوه پوشش بحران مالی حوزه یورو توسط رسانه های آلمانی را بررسی کردند و متوجه شدند که در تحلیل این رسانه ها، بیشترین بار شماتت متوجه یونان و دیگر کشورهای بدهکار است. به گفته رسانه های آلمانی: «سیاست پولی این کشورها بسیار بی قیدوبند، هزینه کرد اجتماعی آنها بسیار سخاوتمندانه و بخش دولتی بسیار بزرگتر از حد نیاز بوده است. این کشورها بیش از استطاعتشان خرج می کردند، به همین دلیل بدهی عمومی به شدت سنگین شد و منجر به بحران فعلی گردید.» یافته های این دو پژوهشگر نشان داد که هم روزنامه های راست میانه رو و هم روزنامه های چپ میانه روی آلمان این گونه تحلیل می کردند.

از آنجایی که آلمان قویترین بازیگر اتحادیه اروپا است، سیاست اروپا نسبت به یونان هم بازتابی از سیاست اوردولیبرال آلمان بوده است. بر مبنای این سیاست، یونان باید بدهی هایش را بپردازد، چه به سرمایه گذاران خصوصی که اوراق قرضه این کشور را خریده اند و چه به کمیسیون اروپا، بانک مرکزی اروپا و صندوق بین المللی پول (سه نهاد اروپایی که کمک مالی به یونان را تقبل کرده اند). اروپایی ها به رهبری آلمان اصرار دارند که یونان بیشتر از این قرض نکند و بودجه ای ریاضتی تصویب کند. با این حال، چنین بودجه هایی مانع از رشد اقتصادی یونان شده اند و به این فکر دامن زده اند که شاید یونان برای رشد، نیاز به خرجی بیشتر از درآمدش داشته باشد و نیاز باشد که امور مالی اش را همراه با کسر بودجه بگذراند. اما همان طور که مونتی گفته است، برای آلمانی ها اوردولیبرالیسم فراتر از یک نظریه اقتصادی است. اوردولیبرالیسم یک اصل اخلاقی است. این مسئله، در کنار این واقعیت که مالیات دهندگان آلمانی خواستار پس گرفتن کمک های مالی به یونان هستند، شانس صدور اجازه از جانب مرکل و دیگر سیاستگذاران اروپایی به یونان برای خرج بیشتر را از بین می برد.

منبع: ووکس/ مترجم: علی عطاران