غول‌های نفتی در انتظار لغو تحریم‌ها
تهران در تعطیلات بود اما در وین، دو گروه به طور همزمان برای خارج کردن ایران از پیچ سخت سیاست و اقتصاد تلاش می کردند؛ عراقچی و روانچی در هتل کوبورگ، زنگنه و هیات نفتی اش در دبیرخانه اوپک. تیم هسته ای، دور جدید مذاکرات با ١+٥ را برای نگارش متن توافق هسته ای پیش می برد و تیم نفتی، در سمینار و جلسه وزرای اوپک، زمینه را برای سرمایه گذاری شرکت های معتبر نفتی در ایران و افزایش صادرات نفت آماده می کرد. دهم تیر، زمان رسیدن به تفاهم هسته ای است. هر چند برخی اجرای یک باره توافق و لغو تحریم ها را تا آذرماه پیش بینی کرده اند. در این شرایط حساس، خبرهای غیر همدلانه از تهران، سربازان خط مقدم کشور را در تنگنا قرار می دهد.
به گزارش اعتماد، در روزهای گذشته، «گوش وین» به اخباری نظیر ناملایماتی که در سخنرانی رییس جمهور پیش آمد، تیز بود. واکنش اوپکی ها به نامه رسمی ایران به اوپک برای افزایش تولید نفت یکصد و شصت و ششمین اجلاس وزرای اوپک عصر دیروز در حالی پایان یافت که ١٢ وزیر عضو، سقف تولید روزانه ٣٠ میلیون بشکه ای این سازمان را تثبیت کردند. ایران به دنبال سهم مناسبی از این میزان است. از این رو بود که زنگنه پیش از آغاز اجلاس اوپک، نامه ای به اوپک فرستاده بود تا همه اعضا را به طور رسمی از قصد ایران برای افزایش تولید نفت تا سطح قبل از تحریم، مطلع سازد.
«ما نامه ای به اوپک نوشته ایم. مضمون آن هم این است که ایران پس از لغو تحریم ها، در فاصله ای کوتاه، تولید نفت خود را به مقدار پیش از تحریم ها خواهد رساند.» این را زنگنه پیش از آغاز جلسه دوم ششمین سمینار اوپک گفت. وقتی از زنگنه می خواهم تا انتظارش را از اعضای اوپک در قبال نامه ایران بیان کند، می گوید: «اگر اعضای اوپک می خواهند قیمت ها در همین حدود بماند انتظار داریم جا برای ورود نفت ایران باز کنند.» و بعد هم تاکید می کند: «ما نامه خود را نوشته ایم و درباره اقدام خود برای افزایش تولید نفت منتظر تصمیم هیچ کس نیستیم. اوپک سقف تولید دارد و این سقف تاکنون میان کشورهای عضو تقسیم نشده است.» دو روز بعد وقتی جلسه وزرای اوپک تمام شد، این بار از وزیر نفت می پرسم:
آقای زنگنه آیا در اجلاس اوپک پاسخ مناسبی در خصوص نامه رسمی ایران برای افزایش تولید نفت، بعد از لغو تحریم ها گرفته اید؟
قرار نبود پاسخی بگیریم. همین که نامه را بفرستیم موضوعیت داشت تا آنها بدانند تولید ایران به دوره قبل از تحریم بر خواهد گشت.
از آقایان وزرا چطور، واکنش مثبتی به نامه تان دریافت کرده اید؟
واکنش آنها همیشه مثبت بوده است.
موضع متضاد وزرای نفت ایران و عربستان؛ دبیرکل: صحبت درباره ایران فعلا زود است
نامه ایران به اوپک برای افزایش تولید نفت بعد از رفع تحریم ها، یکی از اخبار مهم اجلاس ١٦٧ اوپک بود. دبیرکل اوپک، در کنفرانسی خبری بعد از جلسه وزرا، در واکنش به قصد ایران برای افزایش تولید نفتش گفت: «ایران آنچه برای افزایش تولید نفت لازم است در اختیار دارد. اما فعلا زود است در این باره صحبت کنیم. هر وقت که زمانش شد می توان درباره اش حرف زد.» وزیر نفت عربستان اما درباره افزایش تولید نفت ایران گفت که نگران بازگشت نفت ایران و لیبی به بازار نیست: «صددرصد از شرایط عرضه و تقاضا در بازار نفت خوشحالم.» وزیر نفت ایران اما، پیش از شروع اجلاس اوپک از وضعیت بازار فعلی نفت ابراز نارضایتی کرد و در پاسخ به سوالم گفت: «نه تنها من، بلکه تعداد زیادی از اعضای اوپک از این سطح قیمتی راضی نیستند. این سطح قیمتی هم در میان مدت و هم در بلندمدت برای سرمایه گذاری (در کشورهای تولید کننده نفت) خوب نیست.» به گفته زنگنه اغلب اعضای اوپک قیمت ٧٥ دلار برای هر بشکه را قیمت منصفانه ای می دانند. وزرای نفت ونزوئلا، عراق و آنگولا در گفت وگوهای جداگانه ای، قیمت نفت ٧٥ تا ٨٠ دلار را قیمت مناسبی اعلام کردند. اندکی بعد از پایان اجلاس اوپک قیمت نفت برنت، بشکه ای ٦٢ دلار و ٢٥ سنت بود. این مقدار ١٧ دلار بالاتر از قیمت نفت اول سال ٢٠١٥ بود.
اوپکی ها تصمیم گرفتند تولید بیشتر از سقف شان را کم کنند
بعد از اجلاس پیشین اوپک، قیمت نفت سقوط بزرگی کرد و تا سطح ٤٥ دلار در هر بشکه پایین آمد. عربستان، کویت، قطر و امارات در اجلاس قبلی اوپک، برای مقابله با نفت های نامتعارف، با کاهش سقف تولید اوپک مخالفت کردند تا قیمت ها سقوط کند. دیروز اما علی النعیمی، وزیر نفت سعودی گفت که وضعیت رشد اقتصاد جهانی بهتر شده، تقاضا برای نفت افزایش و عرضه نفت از طرف تولیدکنندگان بیرون اوپک، کاهش یافته است.
از وزیر نفت ایران می خواهم تا نظرش را درباره موفقیت تصمیم اجلاس قبلی اوپک برای مقابله با رشد تولید نفت های نامتعارف (شیل اویل) بگوید:
به نظر شما تصمیم قبلی اوپک توانسته است رشد تولید شیل اویل ها را متوقف کند؟
بخشی از آن را بله. عملا شیل اویل با سرعت قبلی رشد نکرده است.کشورهای دنیا روزانه ٧٥ میلیون بشکه نفت خام مصرف می کنند که با افزودن میعانات گازی این رقم به ٩٣ میلیون بشکه در روز می رسد. براساس گزارش منابع ثانویه، اعضای اوپک در ماه آوریل، حدود ٣٠ میلیون و ٨٤٣ هزار بشکه در روز نفت تولید کرده اند که ٨٤٣ هزار بشکه بیش از سقف تعیین شده بوده است. زنگنه بعد از اجلاس ١٦٧، یکی دیگر از تصمیمات این اجلاس را رعایت سقف تولید اوپک اعلام کرد: «تاکید شد که اعضا به دقت سقف تولید ٣٠میلیون بشکه ای را مراعات کنند. چون تولید اعضای اوپک مقداری از آن فراتر رفته بود. همه با اجماع توافق داشتند که این سقف باید رعایت شود.»
تمایل شرکت های نفتی امریکایی برای حضور در ایران
زنگنه: زمینه را آماده می کنیم
شرکت نفتی «کونکو فلیپس» امریکا که مارس سال ١٩٩٥ به خاطر آغاز تحریم های دولت ایالات متحده، ایران را ترک کرده بود، سه روز پیش در وین ابراز علاقه کرد به ایران برگردد: «ما همیشه به فرصت ها علاقه داریم. پس اگر به موقعیتی برسیم که مشکلات حل شده باشد و شرکت های امریکایی بتوانند به ایران برگردند، البته که فکرش را می کنیم.» این را «رایان لنس» مدیرعامل شرکت نفتی «کونکو فلیپس» روز چهارشنبه در حاشیه سمینار اوپک گفت. بعد هم تاکید کرد: «ما باید صبر کنیم تا تحریم ها برداشته شود.» دیروز چند دقیقه قبل از آغاز یکصد و شصت و هفتمین اجلاس وزرای اوپک، از وزیر نفت ایران خواستم تا نظرش را درباره اظهار تمایل شرکت های نفتی امریکایی برای بازگشت به ایران بگوید: «ما از حضور شرکت های نفتی امریکایی در ایران استقبال می کنیم و حتما زمینه را برای شرکت های نفتی امریکایی در ایران باز می کنیم. منتها الان آنها مشمول تحریم دولت خودشان هستند.» حضور شرکت های نفتی بزرگ در ایران می تواند با ایجاد رقابت قیمت های سرمایه گذاری را پایین و تکنولوژی روز را به صنعت نفت ایران بیاورد. به همین دلیل ایران می خواهد قراردادهای جدید نفتی اش را بلافاصله بعد از لغو تحریم ها در کنفرانسی رونمایی کند: مهم ترین نکته قراردادهای جدید نفتی ایران این است که بین مراحل اکتشاف، تولید و بهره برداری پیوستگی دارد. درازمدت است که مدتش می تواند ١٥ تا ٢٠ سال طول بکشد و حضور شرکت خارجی را در قالب تاسیس شرکت ایرانی می پذیرد تا بهره برداری توسط این شرکت ایرانی انجام شود و نکته دیگر اینکه پرداخت ها و پاداش تابع میزان تحقق تعهدی است که شرکت های خارجی در قرارداد دارند؛ این را وزیر نفت ایران گفت وقتی خبرنگاری از مزیت قراردادهای جدید نفتی جویا شد.
مدیران شرکت های بزرگ نفتی به اتاق زنگنه آمدند
عصر چهارشنبه تا آخر شب، روسای شرکت های بزرگ بین المللی نفتی به هتل محل اقامت وزیر نفت ایران آمدند و با بیژن زنگنه ملاقات کردند. روسای شرکت نفتی انگلیسی- هلندی «شل»، «توتال» فرانسه، «انی» ایتالیا و «لوک اویل» روسیه به طور جداگانه به اتاق زنگنه در هتل اینترکنتیننتال رفتند و مفصل با او مذاکره کردند.
زنگنه در حاشیه سمینار اوپک هم با وزیر نفت و انرژی قطر و روسیه مذاکره کرد. وزیر نفت هند هم برای مذاکره با زنگنه به هتل وزیر نفت ایران آمد. از فحوای مذاکرات معلوم بود که شرایط سرمایه گذاری در ایران پس از تحریم، محور اصلی مذاکرات بوده است. از صبح تا عصر پنجشنبه هم وزرای نفت اندونزی، الجزایر، ونزوئلا، دبیرکل مجمع صادرکنندگان گاز و مقام بلندپایه شرکت «ساینوپک» چین در محل اقامت وزیر نفت ایران با او دیدار و مذاکره کردند. اگر این دیدارها را کنار مذاکرات هسته ای جاری در وین بگذارید نتیجه ای جز تغییر شرایط در آینده نزدیک برداشت نمی شود. این میزان اقبال برای ملاقات با وزیر نفت ایران نکته قابل توجهی است. کمی قبل از شروع اجلاس وزرای اوپک از زنگنه درباره نتیجه و بازخورد دیدارهایش با روسای شرکت های بین المللی نفتی می پرسم: «تا اینجا که بازخورد مثبتی داشتیم. سعی ما این است که قرارداد برد- برد داشته باشیم تا هم با شرایطی که ما می توانیم بپذیریم تطابق داشته باشد هم خارجی ها بتوانند بیایند.» زنگنه حضور سرمایه گذاران خارجی را به خصوص در پروژه های افزایش تولید در میادین قدیمی خواستار شد: «قراردادهای جدید نفتی نیاز به تایید مجلس ندارد و فقط دولت باید چارچوب کلی اش را تصویب کند. مجلس قبلا اجازه داده است.»
مدیران شل و توتال چه گفتند؟
رییس شرکت نفتی توتال، بعد از دیدار با زنگنه در جمع خبرنگاران گفت که ایران را دوست دارد و رییس شرکت شل چگونگی پرداخت بدهی بیش از دو میلیارد دلاری شل به ایران پس از لغو تحریم ها، را از جمله محورهای مذاکراتی اش با زنگنه عنوان کرد. رییس شل در جمع خبرنگاران ابراز اطمینان کرد که بدهی هایش به ایران را در سریع ترین زمان ممکن پرداخت کند: «پرداخت بدهی ها تنها با لغو تحریم ها و دریافت مجوز از بریتانیا، هلند و امریکا ممکن خواهد بود.» وقتی خبرنگاری از او درباره حضور شل در پروژه های ایران و مذاکره با وزیر نفت در این باره پرسید، پاسخ شنید: «بدیهی است که به محض برداشته شدن تحریم ها علیه ایران، فرصت های حضور را در این کشور بررسی می کنیم.» رییس لوک اویل روسیه هم بعد از دیدار با زنگنه از تمایل این شرکت برای بازگشت به ایران و توسعه میدان اناران خبر داد. لوک اویل بعد از اعمال تحریم ها پروژه اناران را رها کرد و از ایران رفت؛ «بازار ایران به روی همه کمپانی های نفتی باز است. برای لوک اویل هم جذاب بود که به میدان نفتی ایران برگردد.» این را وزیر نفت ایران گفت.
پیش بینی وزیر نفت عراق برای افزایش قیمت نفت
وزیر نفت ایران بارها در حاشیه اجلاس وزرای اوپک و در ششمین سمینار اوپک، که با حضور کشورهای مصرف کننده و شرکت های بزرگ نفتی برگزار شد، تاکید کرد که: «ایران می تواند در صورت رفع تحریم ها ظرف یک تا دو ماه آینده حدود ٥٠٠ هزار بشکه به عرضه روزانه نفت خود در بازارهای جهانی بیفزاید و این رقم را در شش ماه آینده به یک میلیون بشکه در روز افزایش دهد.»
وقتی یکی از خبرنگاران موضع وزیر نفت عربستان را درباره افزایش تولید نفت ایران جویا شده علی النعیمی گفته که ما سهم بازار کسی را نگرفته ایم. آنها تحریم شدند و بیرون رفتند. تحریم برداشته شود برمی گردند. باید شش ماه بعد از توافق منتظر ماند و دید عربستان تا چه میزان حاضر است از تولید خود برای افزایش سهم بازار ایران بکاهد. اگر اعضای اوپک مجموعا به اندازه افزایش تولید نفت ایران از تولید نفت شان کم نکنند باید منتظر کاهش دوباره قیمت نفت باشیم. «هر میزان که به تولید نفت ایران اضافه شود، به صادرات اختصاص خواهد یافت.» این را زنگنه گفت. در همین حال وزیر انرژی امارات، برقراری تعادل در بازار را زمانبر دانست و تصمیم اوپک در اجلاس گذشته برای حفظ سقف تولید را درست ارزیابی کرد. عادل عبدالمهدی، وزیر نفت عراق هم پیش بینی کرد که قیمت نفت تا پایان سال افزایش یافته و به ٧٥ دلار برسد. نکته دیگر خبری سمینار اوپک، احتمال پیوستن اندونزی به اوپک بود. وزیر انرژی اندونزی، قبل از شروع اجلاس اوپک از درخواست این کشور برای حضور مجدد در این سازمان خبر داد. اندونزی چند سال پیش عضویتش را به حال تعلیق درآورده بود.
وزیران نفت ایران و عربستان همدیگر را ندیدند؛ اوپک تعامل می کند؟
بیژن زنگنه، کمی بعد از ساعت هشت صبح چهارشنبه گذشته به وین رسید و مستقیم به هتل رفت. او فقط وقتی به ششمین سمینار اوپک رفت که رییس جلسه دوم این سمینار بود؛ جلسه ای که با حضور وزاری نفت عراق، هند، ونزوئلا و دبیران کل IEF و انرژی چارتر برگزار شد. در طول برگزاری سمینار اوپک و تا زمان افتتاح کنفرانس اوپک، برنامه های زنگنه طوری طراحی شده بود که هیچ مواجهه ای با وزیر نفت عربستان نداشت. نمی توان قضاوت کرد که آیا این برنامه ریزی با هدف عدم رو دررویی با وزیر نفت عربستان بوده است یا به دلیل برنامه های جانبی هر یک از وزرا، دیداری (حتی سرپایی و کوچک) بین وزرای نفت ایران و عربستان صورت نگرفته است.
زنگنه در جلسه ای که ریاست آن با علی النعیمی بود شرکت نکرد و وزیر نفت عربستان هم متقابلا هنگام ریاست زنگنه بر سمینار اوپک، صندلی اش را خالی گذاشت. تقابل سیاسی تهران و ریاض، یکی از حساس ترین دوران خود را می گذراند. اما آیا باید این تقابل را در نفت هم ادامه داد؟ آنجا که عربستان کنترل بازار را در اختیار گرفته است. آیا نمی توان پلی از «جنس نفت» ساخت؟ «اوپک سال هاست که یاد گرفته است در تعامل زندگی کند. در عین حال که تعدادی رقیب دور هم جمع شده اند، به این بلوغ رسیده اند که باید با هم همکاری کنند. ما باید این همکاری را ادامه دهیم و اقتدار سازمان را حفظ کنیم و افزایش دهیم و این بسیار مهم است. با چالشی که پیش می آید نباید سازمان را دچار بحران کنیم.» این را وزیر نفت ایران گفت. در پاسخ به سوالی که ارتباط مستقیمی به عربستان نداشت. بلکه درباره همکاری اعضای اوپک برای جا باز کردن در بازار نفت و درک شرایط افزایش تولید نفت ایران بود. آیا اعضای اوپک در تعامل زندگی خواهند کرد؟ باید تا بعد از لغو تحریم های ایران صبر کرد. باید به مذاکرات عراقچی - روانچی و ١+٥ در هتل کوبورگ نگاه کرد.
به گزارش اعتماد، در روزهای گذشته، «گوش وین» به اخباری نظیر ناملایماتی که در سخنرانی رییس جمهور پیش آمد، تیز بود. واکنش اوپکی ها به نامه رسمی ایران به اوپک برای افزایش تولید نفت یکصد و شصت و ششمین اجلاس وزرای اوپک عصر دیروز در حالی پایان یافت که ١٢ وزیر عضو، سقف تولید روزانه ٣٠ میلیون بشکه ای این سازمان را تثبیت کردند. ایران به دنبال سهم مناسبی از این میزان است. از این رو بود که زنگنه پیش از آغاز اجلاس اوپک، نامه ای به اوپک فرستاده بود تا همه اعضا را به طور رسمی از قصد ایران برای افزایش تولید نفت تا سطح قبل از تحریم، مطلع سازد.
«ما نامه ای به اوپک نوشته ایم. مضمون آن هم این است که ایران پس از لغو تحریم ها، در فاصله ای کوتاه، تولید نفت خود را به مقدار پیش از تحریم ها خواهد رساند.» این را زنگنه پیش از آغاز جلسه دوم ششمین سمینار اوپک گفت. وقتی از زنگنه می خواهم تا انتظارش را از اعضای اوپک در قبال نامه ایران بیان کند، می گوید: «اگر اعضای اوپک می خواهند قیمت ها در همین حدود بماند انتظار داریم جا برای ورود نفت ایران باز کنند.» و بعد هم تاکید می کند: «ما نامه خود را نوشته ایم و درباره اقدام خود برای افزایش تولید نفت منتظر تصمیم هیچ کس نیستیم. اوپک سقف تولید دارد و این سقف تاکنون میان کشورهای عضو تقسیم نشده است.» دو روز بعد وقتی جلسه وزرای اوپک تمام شد، این بار از وزیر نفت می پرسم:
آقای زنگنه آیا در اجلاس اوپک پاسخ مناسبی در خصوص نامه رسمی ایران برای افزایش تولید نفت، بعد از لغو تحریم ها گرفته اید؟
قرار نبود پاسخی بگیریم. همین که نامه را بفرستیم موضوعیت داشت تا آنها بدانند تولید ایران به دوره قبل از تحریم بر خواهد گشت.
از آقایان وزرا چطور، واکنش مثبتی به نامه تان دریافت کرده اید؟
واکنش آنها همیشه مثبت بوده است.
موضع متضاد وزرای نفت ایران و عربستان؛ دبیرکل: صحبت درباره ایران فعلا زود است
نامه ایران به اوپک برای افزایش تولید نفت بعد از رفع تحریم ها، یکی از اخبار مهم اجلاس ١٦٧ اوپک بود. دبیرکل اوپک، در کنفرانسی خبری بعد از جلسه وزرا، در واکنش به قصد ایران برای افزایش تولید نفتش گفت: «ایران آنچه برای افزایش تولید نفت لازم است در اختیار دارد. اما فعلا زود است در این باره صحبت کنیم. هر وقت که زمانش شد می توان درباره اش حرف زد.» وزیر نفت عربستان اما درباره افزایش تولید نفت ایران گفت که نگران بازگشت نفت ایران و لیبی به بازار نیست: «صددرصد از شرایط عرضه و تقاضا در بازار نفت خوشحالم.» وزیر نفت ایران اما، پیش از شروع اجلاس اوپک از وضعیت بازار فعلی نفت ابراز نارضایتی کرد و در پاسخ به سوالم گفت: «نه تنها من، بلکه تعداد زیادی از اعضای اوپک از این سطح قیمتی راضی نیستند. این سطح قیمتی هم در میان مدت و هم در بلندمدت برای سرمایه گذاری (در کشورهای تولید کننده نفت) خوب نیست.» به گفته زنگنه اغلب اعضای اوپک قیمت ٧٥ دلار برای هر بشکه را قیمت منصفانه ای می دانند. وزرای نفت ونزوئلا، عراق و آنگولا در گفت وگوهای جداگانه ای، قیمت نفت ٧٥ تا ٨٠ دلار را قیمت مناسبی اعلام کردند. اندکی بعد از پایان اجلاس اوپک قیمت نفت برنت، بشکه ای ٦٢ دلار و ٢٥ سنت بود. این مقدار ١٧ دلار بالاتر از قیمت نفت اول سال ٢٠١٥ بود.
اوپکی ها تصمیم گرفتند تولید بیشتر از سقف شان را کم کنند
بعد از اجلاس پیشین اوپک، قیمت نفت سقوط بزرگی کرد و تا سطح ٤٥ دلار در هر بشکه پایین آمد. عربستان، کویت، قطر و امارات در اجلاس قبلی اوپک، برای مقابله با نفت های نامتعارف، با کاهش سقف تولید اوپک مخالفت کردند تا قیمت ها سقوط کند. دیروز اما علی النعیمی، وزیر نفت سعودی گفت که وضعیت رشد اقتصاد جهانی بهتر شده، تقاضا برای نفت افزایش و عرضه نفت از طرف تولیدکنندگان بیرون اوپک، کاهش یافته است.
از وزیر نفت ایران می خواهم تا نظرش را درباره موفقیت تصمیم اجلاس قبلی اوپک برای مقابله با رشد تولید نفت های نامتعارف (شیل اویل) بگوید:
به نظر شما تصمیم قبلی اوپک توانسته است رشد تولید شیل اویل ها را متوقف کند؟
بخشی از آن را بله. عملا شیل اویل با سرعت قبلی رشد نکرده است.کشورهای دنیا روزانه ٧٥ میلیون بشکه نفت خام مصرف می کنند که با افزودن میعانات گازی این رقم به ٩٣ میلیون بشکه در روز می رسد. براساس گزارش منابع ثانویه، اعضای اوپک در ماه آوریل، حدود ٣٠ میلیون و ٨٤٣ هزار بشکه در روز نفت تولید کرده اند که ٨٤٣ هزار بشکه بیش از سقف تعیین شده بوده است. زنگنه بعد از اجلاس ١٦٧، یکی دیگر از تصمیمات این اجلاس را رعایت سقف تولید اوپک اعلام کرد: «تاکید شد که اعضا به دقت سقف تولید ٣٠میلیون بشکه ای را مراعات کنند. چون تولید اعضای اوپک مقداری از آن فراتر رفته بود. همه با اجماع توافق داشتند که این سقف باید رعایت شود.»
تمایل شرکت های نفتی امریکایی برای حضور در ایران
زنگنه: زمینه را آماده می کنیم
شرکت نفتی «کونکو فلیپس» امریکا که مارس سال ١٩٩٥ به خاطر آغاز تحریم های دولت ایالات متحده، ایران را ترک کرده بود، سه روز پیش در وین ابراز علاقه کرد به ایران برگردد: «ما همیشه به فرصت ها علاقه داریم. پس اگر به موقعیتی برسیم که مشکلات حل شده باشد و شرکت های امریکایی بتوانند به ایران برگردند، البته که فکرش را می کنیم.» این را «رایان لنس» مدیرعامل شرکت نفتی «کونکو فلیپس» روز چهارشنبه در حاشیه سمینار اوپک گفت. بعد هم تاکید کرد: «ما باید صبر کنیم تا تحریم ها برداشته شود.» دیروز چند دقیقه قبل از آغاز یکصد و شصت و هفتمین اجلاس وزرای اوپک، از وزیر نفت ایران خواستم تا نظرش را درباره اظهار تمایل شرکت های نفتی امریکایی برای بازگشت به ایران بگوید: «ما از حضور شرکت های نفتی امریکایی در ایران استقبال می کنیم و حتما زمینه را برای شرکت های نفتی امریکایی در ایران باز می کنیم. منتها الان آنها مشمول تحریم دولت خودشان هستند.» حضور شرکت های نفتی بزرگ در ایران می تواند با ایجاد رقابت قیمت های سرمایه گذاری را پایین و تکنولوژی روز را به صنعت نفت ایران بیاورد. به همین دلیل ایران می خواهد قراردادهای جدید نفتی اش را بلافاصله بعد از لغو تحریم ها در کنفرانسی رونمایی کند: مهم ترین نکته قراردادهای جدید نفتی ایران این است که بین مراحل اکتشاف، تولید و بهره برداری پیوستگی دارد. درازمدت است که مدتش می تواند ١٥ تا ٢٠ سال طول بکشد و حضور شرکت خارجی را در قالب تاسیس شرکت ایرانی می پذیرد تا بهره برداری توسط این شرکت ایرانی انجام شود و نکته دیگر اینکه پرداخت ها و پاداش تابع میزان تحقق تعهدی است که شرکت های خارجی در قرارداد دارند؛ این را وزیر نفت ایران گفت وقتی خبرنگاری از مزیت قراردادهای جدید نفتی جویا شد.
مدیران شرکت های بزرگ نفتی به اتاق زنگنه آمدند
عصر چهارشنبه تا آخر شب، روسای شرکت های بزرگ بین المللی نفتی به هتل محل اقامت وزیر نفت ایران آمدند و با بیژن زنگنه ملاقات کردند. روسای شرکت نفتی انگلیسی- هلندی «شل»، «توتال» فرانسه، «انی» ایتالیا و «لوک اویل» روسیه به طور جداگانه به اتاق زنگنه در هتل اینترکنتیننتال رفتند و مفصل با او مذاکره کردند.
زنگنه در حاشیه سمینار اوپک هم با وزیر نفت و انرژی قطر و روسیه مذاکره کرد. وزیر نفت هند هم برای مذاکره با زنگنه به هتل وزیر نفت ایران آمد. از فحوای مذاکرات معلوم بود که شرایط سرمایه گذاری در ایران پس از تحریم، محور اصلی مذاکرات بوده است. از صبح تا عصر پنجشنبه هم وزرای نفت اندونزی، الجزایر، ونزوئلا، دبیرکل مجمع صادرکنندگان گاز و مقام بلندپایه شرکت «ساینوپک» چین در محل اقامت وزیر نفت ایران با او دیدار و مذاکره کردند. اگر این دیدارها را کنار مذاکرات هسته ای جاری در وین بگذارید نتیجه ای جز تغییر شرایط در آینده نزدیک برداشت نمی شود. این میزان اقبال برای ملاقات با وزیر نفت ایران نکته قابل توجهی است. کمی قبل از شروع اجلاس وزرای اوپک از زنگنه درباره نتیجه و بازخورد دیدارهایش با روسای شرکت های بین المللی نفتی می پرسم: «تا اینجا که بازخورد مثبتی داشتیم. سعی ما این است که قرارداد برد- برد داشته باشیم تا هم با شرایطی که ما می توانیم بپذیریم تطابق داشته باشد هم خارجی ها بتوانند بیایند.» زنگنه حضور سرمایه گذاران خارجی را به خصوص در پروژه های افزایش تولید در میادین قدیمی خواستار شد: «قراردادهای جدید نفتی نیاز به تایید مجلس ندارد و فقط دولت باید چارچوب کلی اش را تصویب کند. مجلس قبلا اجازه داده است.»
مدیران شل و توتال چه گفتند؟
رییس شرکت نفتی توتال، بعد از دیدار با زنگنه در جمع خبرنگاران گفت که ایران را دوست دارد و رییس شرکت شل چگونگی پرداخت بدهی بیش از دو میلیارد دلاری شل به ایران پس از لغو تحریم ها، را از جمله محورهای مذاکراتی اش با زنگنه عنوان کرد. رییس شل در جمع خبرنگاران ابراز اطمینان کرد که بدهی هایش به ایران را در سریع ترین زمان ممکن پرداخت کند: «پرداخت بدهی ها تنها با لغو تحریم ها و دریافت مجوز از بریتانیا، هلند و امریکا ممکن خواهد بود.» وقتی خبرنگاری از او درباره حضور شل در پروژه های ایران و مذاکره با وزیر نفت در این باره پرسید، پاسخ شنید: «بدیهی است که به محض برداشته شدن تحریم ها علیه ایران، فرصت های حضور را در این کشور بررسی می کنیم.» رییس لوک اویل روسیه هم بعد از دیدار با زنگنه از تمایل این شرکت برای بازگشت به ایران و توسعه میدان اناران خبر داد. لوک اویل بعد از اعمال تحریم ها پروژه اناران را رها کرد و از ایران رفت؛ «بازار ایران به روی همه کمپانی های نفتی باز است. برای لوک اویل هم جذاب بود که به میدان نفتی ایران برگردد.» این را وزیر نفت ایران گفت.
پیش بینی وزیر نفت عراق برای افزایش قیمت نفت
وزیر نفت ایران بارها در حاشیه اجلاس وزرای اوپک و در ششمین سمینار اوپک، که با حضور کشورهای مصرف کننده و شرکت های بزرگ نفتی برگزار شد، تاکید کرد که: «ایران می تواند در صورت رفع تحریم ها ظرف یک تا دو ماه آینده حدود ٥٠٠ هزار بشکه به عرضه روزانه نفت خود در بازارهای جهانی بیفزاید و این رقم را در شش ماه آینده به یک میلیون بشکه در روز افزایش دهد.»
وقتی یکی از خبرنگاران موضع وزیر نفت عربستان را درباره افزایش تولید نفت ایران جویا شده علی النعیمی گفته که ما سهم بازار کسی را نگرفته ایم. آنها تحریم شدند و بیرون رفتند. تحریم برداشته شود برمی گردند. باید شش ماه بعد از توافق منتظر ماند و دید عربستان تا چه میزان حاضر است از تولید خود برای افزایش سهم بازار ایران بکاهد. اگر اعضای اوپک مجموعا به اندازه افزایش تولید نفت ایران از تولید نفت شان کم نکنند باید منتظر کاهش دوباره قیمت نفت باشیم. «هر میزان که به تولید نفت ایران اضافه شود، به صادرات اختصاص خواهد یافت.» این را زنگنه گفت. در همین حال وزیر انرژی امارات، برقراری تعادل در بازار را زمانبر دانست و تصمیم اوپک در اجلاس گذشته برای حفظ سقف تولید را درست ارزیابی کرد. عادل عبدالمهدی، وزیر نفت عراق هم پیش بینی کرد که قیمت نفت تا پایان سال افزایش یافته و به ٧٥ دلار برسد. نکته دیگر خبری سمینار اوپک، احتمال پیوستن اندونزی به اوپک بود. وزیر انرژی اندونزی، قبل از شروع اجلاس اوپک از درخواست این کشور برای حضور مجدد در این سازمان خبر داد. اندونزی چند سال پیش عضویتش را به حال تعلیق درآورده بود.
وزیران نفت ایران و عربستان همدیگر را ندیدند؛ اوپک تعامل می کند؟
بیژن زنگنه، کمی بعد از ساعت هشت صبح چهارشنبه گذشته به وین رسید و مستقیم به هتل رفت. او فقط وقتی به ششمین سمینار اوپک رفت که رییس جلسه دوم این سمینار بود؛ جلسه ای که با حضور وزاری نفت عراق، هند، ونزوئلا و دبیران کل IEF و انرژی چارتر برگزار شد. در طول برگزاری سمینار اوپک و تا زمان افتتاح کنفرانس اوپک، برنامه های زنگنه طوری طراحی شده بود که هیچ مواجهه ای با وزیر نفت عربستان نداشت. نمی توان قضاوت کرد که آیا این برنامه ریزی با هدف عدم رو دررویی با وزیر نفت عربستان بوده است یا به دلیل برنامه های جانبی هر یک از وزرا، دیداری (حتی سرپایی و کوچک) بین وزرای نفت ایران و عربستان صورت نگرفته است.
زنگنه در جلسه ای که ریاست آن با علی النعیمی بود شرکت نکرد و وزیر نفت عربستان هم متقابلا هنگام ریاست زنگنه بر سمینار اوپک، صندلی اش را خالی گذاشت. تقابل سیاسی تهران و ریاض، یکی از حساس ترین دوران خود را می گذراند. اما آیا باید این تقابل را در نفت هم ادامه داد؟ آنجا که عربستان کنترل بازار را در اختیار گرفته است. آیا نمی توان پلی از «جنس نفت» ساخت؟ «اوپک سال هاست که یاد گرفته است در تعامل زندگی کند. در عین حال که تعدادی رقیب دور هم جمع شده اند، به این بلوغ رسیده اند که باید با هم همکاری کنند. ما باید این همکاری را ادامه دهیم و اقتدار سازمان را حفظ کنیم و افزایش دهیم و این بسیار مهم است. با چالشی که پیش می آید نباید سازمان را دچار بحران کنیم.» این را وزیر نفت ایران گفت. در پاسخ به سوالی که ارتباط مستقیمی به عربستان نداشت. بلکه درباره همکاری اعضای اوپک برای جا باز کردن در بازار نفت و درک شرایط افزایش تولید نفت ایران بود. آیا اعضای اوپک در تعامل زندگی خواهند کرد؟ باید تا بعد از لغو تحریم های ایران صبر کرد. باید به مذاکرات عراقچی - روانچی و ١+٥ در هتل کوبورگ نگاه کرد.
نظر شما :