با توافق جامع هسته‌ای خاورمیانه عوض نمی‌شود

دیپلماسی ایرانی: هیچ کس تصور نمی کرد که مذاکرات هسته ای سلسله ای از شکست های دائمی یا مذاکره برای مذاکره باشد. تحولات منطقه ای اما چیز دیگری رقم زدند، تحریم ها نیز علی رغم غلبه ایران بر آنها به اندازه کافی اقتصاد ایران را به درد آوردند. به هیچ وجه انتظار نمی رفت که توافق هسته ای زمانی به دست آید که جایگاه امریکا در منطقه ویران شده باشد و واشنگتن به نقش ایران در چهار کشور عربی تکیه کرده باشد. از آن مهمتر توافق در حالی قرار است به دست آید که پیش زمینه آن، یعنی تفاهم های منطقه ای میان ایران و امریکا به دست است. البته واشنگتن همچنان وجود چنین توافقی را رد می کند و فکر می کند دوستان عربش نیز حرفش را باور می کنند. در حالی که واقعیت های ایرانی اطمینان هایی که امریکا به اعراب در عراق و سوریه داده است را رد می کند (در این دو کشور درگیری ها را قاسم سلیمانی فرماندهی می کند)، در یمن (حوثی های طرفدار ایران به دست حکومت را سرنگون کردند)، در لبنان (کشور بر سر انتخاب رئیس جمهوری معلق است) و در بحرین (با وجود سرکوب های دولت گفت وگوهای آشتی ملی معلق است).

همه راه حل ها تا "بعد از توافق" به تعویق افتاده است. گویی که امضای توافق در مرحله بعدی به معنای تغییر ریشه ای منطقه خواهد بود که باعث می شود ایران یک کشور طبیعی مثل همه کشورها شود و آمادگی ورود به جامعه جهانی را دارد. این همان ایرانی است که جامعه جهانی آن را رد می کرد و آن را به استهزا می گرفت.

هیچ نشانه ای وجود ندارد که نشان دهد مرحله بعد از توافق بهتر از قبل از آن خواهد بود، شاید حتی بتوانیم بگوییم که عکس آن صحیح است. چرا؟ برای این که دستورالعمل های ایالات متحده همگی مبتنی بر مصالحش است و ایران می خواهد معادله های آن را به هم بریزد و بر همین اساس هم گفت وگو می کند. به نظر می رسد امریکا نه تنها به "موازنه های منطقه ای" اهتمام ورزیده بلکه بر وقایعی که با مصالحش همراهی داشته باشد، تکیه کرده است. اما درباره هدف بعدی اش، بعد از توافق هسته ای، ایجاد شراکتی با ایران است که به موجب آن ایران ژاندارم منطقه خواهد شد.

اعتقادی که از چند سال پیش وجود داشت این بود که هر گونه توافقی مانع از دستیابی ایران به بمب هسته ای خواهد شد و این مساله از دشمنی آن با غرب و دخالت در جاهای دیگر علیه آن خواهد کاست، در حالی که بعد از پایان هر دوره از مذاکرات تهران اعلام می کرد، "پیروزی" جدیدی به دست آورده و توانسته همه اهداف خود را محقق کند و برنامه هسته ای اش را حفظ کند. اکنون ایران به مرحله ای رسیده که نه تنها برنامه هسته ای اش را حفظ کرده بلکه موقعیت منطقه ای اش را نیز مستحکم کرده و به هیچ وجه از میزان خصومتش با غرب نیز کاسته نشده است. امریکایی ها خیلی خوب ایران را شناخته اند و با تمامی ابعاد آن آشنا هستند، آنها خوب می دانند که هر جا آنها عقب نشسته اند ایران جلو آمده است.

پایتخت های عربی روز به روز بر نگرانی شان نسبت به توافق هسته ای ایران افزوده می شود. نه برای این که تهران پیروز میدان می شود بدون این که از مواضعش کوتاه آمده باشد بلکه برای این که به کمک این موفقیت بزرگ می توانند نفوذ خود را در منطقه بیش از پیش گسترش دهند و جای پای خود را در مناطق مختلف خاورمیانه مستحکم کنند. از این رو پیش بینی می شود بعد از آن ایران خود را آماده نبردهای سوریه کند، همچنین به ارتش لبنان فشار خواهد آمد که به طور علنی به جنگ با تروریست ها در سوریه برود و به نوعی خود را درگیر تحولات این کشور کند. مساله ای که شاید دامنه ترور و کشتار را به داخل لبنان بکشاند و چه بسا شاهد دور تازه ای از ترورها در لبنان باشیم.

منبع: النهار / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11