آیا صلح با طالبان امکان‌پذیر است؟

دیپلماسی ایرانی: براساس گزارش ها دولت افغانستان و طالبان به دنبال انجام مذاکرات صلح هستند، به طور حتم این خبر خوبی است. سوالی که پیش می آید این است که آیا آنها می توانند به توافق مفیدی دست پیدا کنند؟ پاسخ تعجب آور این است که بله ممکن است. به مدت یک دهه این مسئله وجود دارد که افغانستان بعد از خروج نیروهای ایالات متحده به دنبال تقسیم قدرت با طالبان باشد، اما تاکنون بحث جدی ای در این باره به وجود نیامده است.

آن چیزی که جدید است این است که هم اکنون این مذاکرات توسط پاکستان پیش برده می شود، کشوری که نیروهای امنیتی اش به نیروهای طالبان کمک می کنند و به رهبران این گروه، از جمله ملا عمر، پناه می دهد. دلایل متعددی وجود دارد که امیدوار باشیم این تغییر عقیده پاکستان واقعی باشد، نه این که فقط به خاطر حمله اخیر طالبان به مدرسه وابسته به ارتش در پیشاور باشد. علاوه بر این رئیس جدید ستاد مشترک ارتش و رئیس سازمان اطلاعاتی انعطاف بیشتری نسبت به افغانستان در مقایسه با مقامات سابق دارند.

علاوه بر این چین، دوست جدید پاکستان، آغاز مذاکرات را چگونه می بیند؟ منافع پکن در این رابطه می تواند خودخواهانه باشد، آنها به منظور دستیابی به ثروت های معدنی افغانستان امیدوارند که حوزه نفوذشان را به سمت مرزهای غربی شان گسترش دهند و همچنین درباره افراط گرایان اسلامی در میان جمعیت مسلمان خودشان هم نگرانی دارند. اما این نشان دهنده این است که چین و ایالات متحده در کوتاه مدت درخواست های مشابهی دارند.

اگر طالبان امیدوار باشد که پس از خروج ایالات متحده، کابل را فتح کند، به نظر می رسد این امید در حال از دست رفتن است. نیروهای طالبان قادر نیستند که پیشروی های زمینی، حتی در دژ جنوبی شان داشته باشند. در ضمن با بالا گرفتن جنگ با داعش، ایالات متحده حضورش در منطقه را افزایش داده است. اشتون کارتر، وزیر دفاع ایالات متحده هفته گذشته در کابل گفت که ممکن است روند خروج نیروها از افغانستان آهسته تر شود، براساس برنامه از پیش تعیین شده قرار است کل نیروها تا پایان سال از این کشور خارج شوند. شاید هم رهبران طالبان به شایعاتی که داعش به دنبال به چالش کشیدن آنها در آسیای مرکزی است، گوش داده اند.

تمام این عوامل برای این که جنبش تندروها را راضی کند، کافی است. طالبان محبوبیت کافی در قسمت های جنوبی و شرقی کشور و قندهار، سومین شهر بزرگ کشور برای پیروزی در انتخابات در اختیار دارد.

دلیل دیگری که موجب شده است دیپلماسی میان افغانستان و طالبان را سودمند کند، دولت مستقر در کابل است که باثبات تر شده است. در ماه سپتامبر، پس از ماه ها خصومت، رئیس جمهور اشرف غنی و رقیب بازنده اش در انتخابات فصل بهار، عبدالله عبدالله، دولت ائتلافی را تشکیل و وعده دادند که این دولت از رژیم فاسد حامد کرزی موثرتر باشد. غنی به دنبال بهبود روابط با پاکستان است و به نظر می رسد به دنبال مذاکره با مقامات طالبان است که پشتون هستند.

به نظر می رسد عبدالله و دیگر مقامات غیر پشتون هم به این نتیجه رسیده اند که آوردن طالبان به دولت، تنها راهی است که می تواند کشور را نجات دهد. اما با توجه به این که افغانستان در طول دوران مختلف مجموعه ای از مناطق خودمختار گسترده بوده است که اختیاراتی بیشتر از حاکمان ایالتی و دیگر مقامات محلی داشته اند – در چارچوب انتخابات آزاد، عادلانه و منظم- می تواند موجب افزایش ثبات به صورت کلی شود، حتی اگر بعضی از این رهبران عضو طالبان باشند.

در نهایت ممکن است ایالات متحده بیشترین مخالفت را با توافق تقسیم قدرت داشته باشد. این امر به معنای صرفنظر از اعطای بردباری و آزادی در قسمتی از جهان اسلام و دادن پاداش به کسانی است که به مدت 14 سال نیروهای آمریکایی را می کشته اند. اما اگر توافق با طالبان به نیروهای ایالات متحده اجازه دهد تا بدون به وجود آمدن جنگ داخلی که موجب افزایش ثبات منطقه ای و خشکاندن ریشه داعش هم شود، از این کشور خارج شوند، در آن صورت ممکن است جنگ افغانستان به یک پیروزی تبدیل شود.     

منبع: بلومبرگ ویو/ مترجم: حسین هوشمند