افزایش حمایت از روحانی در آستانه توافق هسته‌ای

نویسنده: آدام شرک

دیپلماسی ایرانی: در دوران طولانی مدت مذاکرات بر سر سرنوشت برنامه هسته ای ایران، حسن روحانی رئیس جمهور این کشور با انتقادهای شدیدی از سوی تندروها در داخل مواجه شد؛ اما با تاکید بر این مسئله که حصول توافق با دشمن دیرینه برای ایران شکوه و صلح به ارمغان خواهد آورد، در مقابل این انتقادها مقاومت کرده است.

از این رو، با شروع دور نهایی مذاکرات با توجه به مهلت تعیین شده در پایان ماه ژوئن، حمایت های سیاسی از رئیس جمهور میانه رو افزایش یافته است. اگر رئیس جمهور در امضای توافق موفق شود، آنگاه ایران می تواند به تسهیل و لغو تحریم ها که اقتصاد این کشور را فلج کرده است، امیدوار باشد. بهبود شرایط اقتصادی به معنای افزایش حمایت ها از روحانی در داخل ایران و قدرت یافتن میانه روها در انتخابات سال آینده مجلس خواهد بود. میانه روها به دنبال روابط تهاجمی با غرب نیستند که این تفاوت چشمگیری با هشت سال دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد رئیس جمهور پیشین ایران محسوب می شود. میانه روها همچنین به دنبال افزایش آزادی ها در داخل ایران همچون آزادی بیان و کاهش محدودیت های اجتماعی هستند.

با این حال، شکست مذاکرات تنها به نفع مخالفان تندرو رئیس جمهور ایران خواهد بود که با کل مسئله گفتگوهای هسته ای مخالف هستند. تئودور کاراسیک تحلیلگر سیاسی در دوبی در این باره گفت: «روحانی در پی مطرح کردن مسئله کمک به بهبود شرایط اقتصادی ایران در انتخابات ریاست جمهوری پیروز شد و مورد حمایت قرار گرفت و به طور قطع، توافق هسته ای در پی مسئله تحریم ها، با شرایط اقتصادی در ارتباط است. اگر توافق هسته ای حاصل نشود، رئیس جمهور بعدی ایران مسلح به تسلیحات هسته ای احتمالا فردی به شدت محافظه کار خواهد بود.»

آمریکا و دیگر قدرت های جهانی در ماه نوامبر سال 2013 به توافق اولیه دست یافتند که تسهیل برخی تحریم های اعمال شده علیه ایران را در مقابل متوقف شدن برخی برنامه های هسته ای این کشور شامل می شد. اگرچه مهلت در نظر گرفته شده برای مذاکرات با هدف دستیابی به چارچوبی برای توافق تا پایان ماه آتی میلادی است، اما گفتگوها برای دستیابی به توافق نهایی تا پایان ماه ژوئن تمدید شده است.

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران اوایل این هفته لحنی امیدوارانه در مورد نتیجه مذاکرات داشت و تصریح کرد تمدید بیشتر مذاکرات به نفع هیچ یک از طرفین نیست. باراک اوباما نیز در اظهار نظری مشابه روز دوشنبه اعلام کرد: «به نقطه ای رسیده ایم که آنها باید تصمیم خود را بگیرند.»

تندروها در ایران در جدیدترین انتقادهای خود ظریف و به ویژه پیاده روی وی با جان کری وزیر امور خارجه آمریکا در زمان مذاکرات در ژنو را هدف گرفتند.گروه مذاکره کننده روحانی در شرایط کنونی می توانند در مقابل انتقادها مقاومت کنند. آنها هنوز از حمایت آیت الله سید علی خامنه ای رهبر معظم ایران برخوردار هستند که حرف آخر را در تصمیم گیری های بزرگ در جمهوری اسلامی ایران می زند.

سعید لیلاز تحلیلگر سیاسی در ایران گفت: «بدون حمایت آیت الله خامنه ای، گروه مذاکره کننده نمی توانستند بیشتر از 10 دقیقه دوام بیاورند.»

آیت الله خامنه ای این هفته بار دیگر بر حمایت خود از مذاکره کنندگان تاکید و اعلام کرد آنها (مذاکره کنندگان) همه تلاش خود را به کار گرفته اند تا گزینه تحریم ها را از دشمن بگیرند. آیت الله خامنه ای واژه های خود را با دقت انتخاب می کند. رهبر معظم ایران گفت: «ما بر این باوریم که توافق نکردن بهتر از یک توافق بد است که مغایر با منافع ملت باشد.»

رهبر ایران در آغاز گفتگوها اعلام کرد با مذاکرات مخالف نیست، اما انتظار موفقیت مذاکرات را نیز ندارد. رهبر ایران ماه پیش تصریح کرد نمی توان به آمریکا در مورد لغو تحریم ها اعتماد کرد و ایران می بایست «اقتصاد مقاومتی» را در پیش بگیرد.

در این حال، حسن روحانی رئیس جمهور ایران در سخنرانی در میدان آزادی تهران به مناسبت سی و ششمین سالگرد انقلاب اسلامی سعی داشت نقش تحریم ها را در پیشبرد مذاکرات هسته ای کمرنگ نشان دهد. وی گفت ایران از روی منطق و با هدف ایجاد صلح و ثبات در منطقه و در جهان پای میز مذاکره آمده است.

هاله اسفندیاری مدیر برنامه خاورمیانه در مرکز بین المللی وودرو ویلسون تصریح کرد شکست مذاکره کنندگان در دستیابی به توافق، عده بسیاری را در ایران ناامید خواهد کرد. وی افزود: «عدم دستیابی به توافق به معنای تشدید تحریم ها و سختی های بیشتر خواهد بود. اگر توافقی حاصل نشود روحانی بازی را باخته است.»

لیلاز تحلیلگر ایرانی نیز در تایید این اظهارات اعلام کرد آینده و شکوفایی سیاسی روحانی ارتباط تنگاتنگی با توافق هسته ای دارد. وی گفت: «اگر روحانی بخواهد کرسی های بیشتری در مجلس آتی به دست آورد، آنگاه واقعا به توافق هسته ای نیاز خواهد داشت.»

منبع: اسوشیتدپرس / مترجم: طلا تسلیمی