روابط دوستانه و مخفیانه هند و اسرائیل

نویسنده: جاییتا سرکار*

دیپلماسی ایرانی: روابط دفاعی هند و اسرائیل بعد از جمله «آسمان محدود است» بنیامین نتانیاهو و دیدار با نارندرا مودی در نیویورک در ماه سپتامبر و به ویژه پس از امضای پروژه معوقه 144 میلیون دلاری موشک های باراک 1 در ماه اکتبر، مجدداً مورد توجه قرار گرفته است. رکورد دیگری که در نوامبر شکسته شد، زمانی بود که دهلی نو و تل آویو به طور موفقت آمیز سیستم ضد موشکی باراک 8 را آزمایش کردند. پروژه ای که پدافند هوایی را بر روی کشتی ها نصب می کند. علاوه بر این از تابستان که مودی قدرت را در اختیار گرفته است، دهلی نو قراردادی تسلیحاتی به مبلغ 662 میلیون دلار هم با اسرائیل منعقد کرده است.

روابط استراتژیک هند و اسرائیل از زمانی که مودی قدرت را به دست گرفته است، به صورت بنیادی تغییر پیدا کرده است؟ در حالی که بدون شک روابط هند و اسرائیل بهبود پیدا کرده است، تاریخ نشان می دهد که مودی تاثیری بنیادی بر روابط دو جانبه نگذاشته است. در ابتدای جنگ سرد، جواهر لعل نهرو، نخست وزیر هند، در نظر داشت اسرائیل را به کنفرانس باندونگ سال 1955 دعوت کند، اما سرانجام به خاطر آرام ساختن کشورهای عربی و خاورمیانه از این اقدام صرف نظر کرد.

در حالی که این حادثه در سیاست خارجی هند به عنوان مخالفت با اسرائیل و قرار گرفتن در کنار فلسطین ثبت شد، اما روابط نظامی دهلی نو و تل آویو از دهه 1960 شروع شد. نه تنها تل آویو در جریان جنگ های 1962، 1965 و 1971 به هند مشاوره نظامی می داد، بلکه تل آویو جزء اولین دولت هایی بود که بنگلادش را پس از پیروزی هند در جنگ سال 1971 بر پاکستان، به رسمیت شناخت. در آگوست 1977 موشه دایان، وزیر خارجه اسرائیل سفری محرمانه به دهلی نو داشت و روابط دو جانبه گسترش یافت.

در حالی که نخست وزیر ایندیرا گاندی به مواضع پدرش در حمایت از فلسطین گرایش داشت، اما پسر و جانشینش راجیو گاندی در سپتامبر 1985 در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل با همتای اسرائیلی اش دیدار کرد، این اولین دیدار دو نخست وزیر بود. نگرانی هندی ها از پیشرفت سریع برنامه هسته ای پاکستان موجب افزایش روابطشان با اسرائیل شد. در سال 1992 با پایان یافتن جنگ سرد و آزادسازی اقتصادی در هند، دهلی نو رسماً با اسرائیل روابط دیپلماتیک برقرار کرد.

نزدیکی دولت مودی به اسرائیل همانند ائتلاف ملی دموکراتیک به رهبری حزب بی جی پی است. به عنوان مثال در سال 2000 ال.کی.آدوانی، رهبر حزب بی جی پی، اولین مقام بلندمرتبه هندی بود که از سال 1992 که روابط دیپلماتیک برقرار شد به این اسرائیل سفر کرد. گروه مشترک هند و اسرائیل برای مبارزه با تروریسم هم در همان سال شکل گرفت و در سال 2003 براجش میشرا، مشاور امنیت ملی وقت هند در کمیته یهودیان آمریکایی سخنرانی کرد و خواستار همکاری هند، اسرائیل و ایالات متحده برای مبارزه با افراط گرایی اسلامی شد.

بعد از حملات تروریستی بمبئی خریدهای دفاعی هند از اسرائیل به شدت افزایش یافت و تل آویو در سال 2009 جانشین روسیه و بزرگترین فروشنده تسلیحات دفاعی به دهلی نو شد. جای تعجب نیست که قبل از روی کار آمدن مودی موسسات مطالعاتی واشنگتن و دهلی نو پیش بینی کرده بودند که در دوره مودی روابط هند و اسرائیل بار دیگر علنی خواهند شد. مواضع ضد اسلامی، ضد پاکستانی، ضد تروریسم و طرفدار تجارت دولت مودی موجب تعمیق روابط دفاعی، استراتژیک و اقتصادی با تل آویو می شود.

گسترش روابط هند و اسرائیل نه تنها مربوط به زمان حال نیست، بلکه به احتمال زیاد برای آینده ای قابل پیش بینی هم ادامه خواهد داشت. دهلی نو در حال حاضر بزرگترین خریدار تسلیحات اسرائیل است و مذاکرات برای توافق تجارت آزاد که روابط تجاری دو جانبه را گسترش می دهد در حال انجام است. علاوه بر این اسرائیل هند را به عنوان شریک استراتژیک در آسیا می داند، همان گونه که چین را شریک تجاری اش می داند. با حضور مودی در قدرت و وجود منافع استراتژیک، شاهد گسترش و تعمیق روابط هند و اسرائیل خواهیم بود.

* محقق امنیت هسته ای در مرکز بلفر دانشگاه هاروارد  

منبع: نشنال اینترست/ مترجم: حسین هوشمند