قاسم سلیمانی عراق را نجات داد

دیپلماسی ایرانی: ایران توانسته است از وضعیت جاری در عراق نهایت استفاده را ببرد، این استفاده اگر چه از روی هوشمندی و ذکاوت ایران به دست آمده اما همه چیز هم به هوشمندی ایرانی ها باز نمی گردد، اشتباهات بسیاری که امریکایی ها در سیاست های خود در عراق مرتکب شده اند، سهمی به سزا در موفقیت های ایرانی ها در عراق داشته است. به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران از زمانی که داعش از ماه ژوئن بر بخش های مهم از عراق مستولی شد ایرانی ها توانستند فرصتی به دست بیاورند که با استفاده از آن فرصت نفوذ خود را در عراق گسترش دهند و بر دستاوردهای خود دائما بیفزایند.

در روزهای گذشته حضور پررنگ ایران در مبارزه با داعش در خاک عراق بسیار نمایان شده است، به ویژه هم زمان با پیش روی های ملموس ارتش عراق در برابر داعش که به اعتقاد بسیاری از ناظران با تاثیرگذاری و نفوذ ایرانی ها در عراق به دست آمده است. ایرانی ها توانسته اند با استفاده از نیروهای وفادار به خود و نفوذی که در ارتش عراق داشته اند به عراقی ها کمک کنند که بر داعش پیروز شوند.

تصاویری که از ژنرال قاسم سلیمانی در عراق در کنار سربازان و افسرهای عالی رتبه عراقی منتشر شده است به خوبی نشان می دهد که ایران در آموزش و هدایت نیروهای عراقی در مبارزه با داعش تا چه اندازه نقش دارد. نقشی که سبب شده است ایران در عراق حرف اول را بزند و بتواند حرکت و سمت و سوی سیاسی این کشور به ویژه در عرصه بین المللی را مطابق با برنامه ها و اهداف خود پیش ببرد.

این همه پیشرفت در حالی است که در عرصه عراق هیچ اثری، چه سیاسی چه نظامی، از امریکایی ها نمی بینیم. برای همین است که بسیاری می گویند که با وجود اختلاف های بسیار میان تهران و واشنگتن دو طرف بر سر عراق تفاهم دارند و به توافقاتی رسیده اند. اگر چه برای همه روشن است که هر جا امریکایی ها اشتباه می کنند، ایرانی ها فورا وارد عمل می شوند و ضمن جبران اشتباهات امریکایی ها خلاء موجود را پر می کنند. این چیزی است که در حال حاضر در عراق به خوبی می توان دید، در سایه نبود حضور موثر امریکا، ایران توانسته است در راس کشورهای مبارزه با داعش در عراق قرار بگیرد در حالی که در مقایسه حضور امریکا تا این اندازه پررنگ نیست.

به رغم این که عراقی ها تقاضاهای بسیاری را به امریکایی ها برای دریافت سلاح فرستاده اند اما امریکایی ها در برآورده کردن نیازهای عراقی ها تعلل به خرج داده اند و این مساله سبب شده است تا آنها به ایرانی ها پناه آورند.

قاسم عطا، رئیس سازمان امنیت ارتش عراق در این باره می گوید: «از روز اول از امریکایی ها خواستیم که برای ما نیرو برای آموزش نیروهای عراقی و سلاح بفرستند، اما امریکایی ها توجه نکردند. بهانه امریکا این بود که باید تا زمانی که دولت جدید عراق بر سر کار بیاید، صبر کنید. ما انتخاب دیگری نداشتیم جز این که به سراغ ایران برویم. ما می بایست از خودمان دفاع می کردیم.»

بسیاری بر این اعتقادند که ملاحظه امریکا در ارسال سلاح به عراق به این دلیل بوده است که اصرار داشت قبل از هر چیز نوری مالکی از قدرت کنار برود چرا که معتقد بودند در صورتی که او بر سر کار باشد و امریکا بخواهد به عراق سلاح بدهد، این مساله باعث تقویت ایران در عراق خواهد شد.

این در حالی است که تنها چند روز پس از حادثه موصل ایران فورا وارد عمل شد و زیربناهای امنیتی عراق را که خیلی سریع از هم فروپاشیده بودند، بازسازی کرد، کاری که اگر امریکایی ها می خواستند انجام دهند، میلیاردها دلار مطالبه می کردند و سال ها طول می کشید تا آن را به سرانجام برسانند.

با این حال بسیاری از اعراب و غربی ها از این که ایران به طور کامل عراق را قبضه کند و دیگر جایی برای آنها باقی نماند، واهمه دارند.

یکی از مسئولان عراقی در این باره می گوید: «در دو هفته اول بعد از سقوط موصل، ایالات متحده امریکا گیج شده بود و دائما می پرسید چه باید بکند در حالی که قاسم سلیمانی فورا به کمک عراق آمد.»

نبیل یونس محمد، استاد علوم سیاسی در این باره می گوید: «ایالات متحده سرعت کافی را برای کمک به عراق ندارد، در حالی که داعش موصل را گرفته بود امریکا عراق را رها کرد تا دیگران بتوانند نفوذ خود را در این کشور تقویت کنند. در این میان ایران به سرعت وارد عمل شد تا نفوذ خود را در عراق حفظ کند.»

درباره سرعت عمل ایرانی ها بعد از سقوط موصل، ژنرال محمد عطا می گوید: «ایرانی ها گفتند اگر می خواهید ما می توانیم به شما کمک کنیم، حتی آنها از همان روزهای اول اعلام آمادگی کردند که نیروهای نظامی به عراق بفرستند.»

این در حالی است که تونی بلینکن، مشاور امنیت ملی در کاخ سفید اعتراف می کند که باراک اوباما تلاش می کرد که دولت جدید در بغداد تشکیل شود بعدا اقدام به عملیات نظامی علیه داعش کند، اوباما از این می ترسید که حملات هوایی باعث تقویت جایگاه مالکی شود و او بخواهد برای قبضه قدرت خیز بردارد.

اما ایرانی ها علی رغم این که نسبت به شایستگی های مالکی به تردید افتاده بودند، قاسم سلیمانی فرمانده ارشد خود را چند روز بعد از بحران به بغداد فرستادند. سلیمانی خیلی زود به کردستان عراق رفت و با مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق دیدار کرد. بارزانی که پیش از این نسبت به نفوذ ایران گلایه داشت، با شور و شوق از حمایت تهران تقدیر کرد.

مثنی امین در این باره می گوید: «بارزانی همیشه به ایالات متحده و غرب تمایل داشت اما وقتی که در ابتدای بحران دید که غرب پشت او را خالی کرده است، به طور طبیعی فورا به ایران متمایل شد.»

منبع: العرب / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11

انتشار اولیه: دوشنبه 26 آبان 1393 / انتشار مجدد: یکشنبه 2 آذر 1393