ایران به هرقیمتی مذاکره نمی کند

دیپلماسی ایرانی: در حالی که کمتر از یک ماه تا پایان مهلت توافق هسته ای با ایران باقی مانده است، گروهی از محققین و سیاست گذاران از اروپا، خلیج فارس  و ایران در نشستی که 6 و 7 اکتبر در تهران با موضوع آینده روابط اتحادیه اروپا و ایران برگزار شد، شرکت کردند. در این نشست که توسط سه اتاق فکر شورای روابط خارجی اروپا، گروه تحقیقاتی اروپا و ایران و موسسه مطالعات سیاسی و بین الملی وزارت خارجه ایران، برگزار شد، محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران سخنرانی کرد. طرفین مذاکرات هسته ای ایران می دانند که توافق جامع منجر به باز شدن قفل روابط اتحادیه اروپا و ایران خواهد شد. این مسئله منجر به بهبود روابط اقتصادی و امکان همکاری متقابل در زمینه ی مبارزه با گروه های افراطی همچون داعش می شود.

از دید ایرانی ها، اروپاییان در مذاکرات هسته ای بیشتر از آمریکایی ها در معرض خطر قرار دارند، چون آنها به علت نزدیکی تاریخی و جغرافیایی ای که به ایران دارند، نیازمند مقابله با چالش های امنیتی در خاورمیانه و به دنبال نظم بین المللی صلح آمیز هستند. از این رو، ایرانی ها امیدوارند که اروپایی ها بتوانند موضع آمریکا درباره موضوعات مهم مذاکرات هسته ای از جمله ظرفیت برنامه هسته ای و حذف تحریم ها را نرم کنند. به طور خاص ایران به دنبال تفاهم با اروپا بر سر زمان گریز هسته ای می باشد، مسئله ای که نشان دهنده ی نگرانی آمریکایی ها در زمینه ی مدت زمانی است که ایران می تواند به سلاح هسته ای دست پیدا کند.

با این حال طرف ایرانی در این نشست اعلام نمود که برتری نظامی متعارف ایران به منظور تقویت امنیتش، نیازی به سلاح هسته ای ندارد. برعکس حتی اگر کشورهای همسایه درک کنند که ایران می خواهد سلاح هسته ای بسازد، یک مسابقه تسلیحات هسته ای در منطقه به وجود می آید که به ضرر همه از جمله ایران خواهد بود. این امر به نوبه ی خود موقعیت استراتژیک ایران را تضعیف خواهد نمود. طرف ایرانی این نکته را هم اضافه کرده است که اگر عامل اصلی، بی اعتمادی غرب به نیت ایران است، این مسئله از طریق مکانیسم های خلع سلاح، همانند بازرسی ها حل می شود.

طرفین اروپایی که در این نشست شرکت کرده بودند موافق بودند که یک توافق ناقص –که در آن اجازه داده شود که چند هزار سانتریفیوژ ایران بچرخد، درحالی که سیستم بازرسی های سرزده وضع شود- قیمتی قابل قبول برای یک توافق به منظور آغاز دوره ای جدید از روابط خواهد داشت. اما آنها درباره این که قاره اروپا بتواند نظر واشینگتن را آن گونه که ایران می خواهد، تغییر دهد، شک و تردید زیادی داشتند. به خاطر این که زمان گریز هسته ای مورد نگرانی اتحادیه اروپا هم قرار دارد، به خصوص در زمانی که اروپاییان به دنبال تقویت اتحاد دو سوی اقیانوس اطلس و نیازمند مقابله ی ایالات متحده با روسیه هستند.

یکی از شرکت کنندگان اروپایی حاضر در این نشست معتقد است اروپا شریک بی میل ایالات متحده در زمینه تحریم ها است. در این وضعیت اگر مذاکرات به خاطر سخت گیری های ایالات متحده شکست بخورد، نارضایتی زیادی در اروپا درباره ی تحریم ها شکل خواهد گرفت، به ویژه این که بسیاری از شرکت های اروپایی خواهان استفاده از پتانسیل بازار ایران هستند. در واقع اگر کنگره ایالات متحده بخواهد تحریم های جدید وضع کند، بعید است که اتحادیه اروپا از آن تبعیت کند، مگر این که ایران تعهدات خودش در ان پی تی را به صورت گسترده ای نقض کند.

شکست مذاکرات چیزی است که ایرانی ها به وضوح خواستار آن نیستند، اما نه به هر قیمتی. اگر دولت ایران ببیند که در توافق شرایطی تحقیر آمیز وجود دارد، ترجیح می دهد تا اصلاً توافقی صورت نگیرد. در صورتی که مذاکرات شکست بخورد، برنامه هسته ای ایران ادامه پیدا می کند و ایران خودش را برای تمدید تحریم ها آماده خواهد کرد، علاوه بر این ایرانی ها اعلام کرده اند که تحت هیچ شرایطی ممکن نیست که آنها دانش و قابلیت های فنی خودشان را از بین ببرند. در این سناریو، ایران به احتمال زیاد سانتریفیوژهای جدیدی برای تولید اورانیوم خواهد ساخت و نفتش را با تخفیف به روسیه، چین و ژاپن که منتظر لغو تحریم ها هستند، خواهد فروخت.

منبع: لوبلاگ/ ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی/20