تسهیلات غرب برای پیوستن ایران به پیمان مبارزه با داعش

دیپلماسی ایرانی: به نظر می رسد عرصه ای که به تسلط داعش بر موصل در ژوئن گذشته منجر شد به جایی برای اجماع بین المللی – منطقه ای برای مبارزه با تروریسم تبدیل شده است، برای همین احتمال این که تصمیم هایی از سوی سازمان ملل در این زمینه اتخاذ شود، بالا است. در همین چارچوب می بینیم که شورای امنیت قطعنامه بین المللی 2170 را صادر می کند و می گوید هر کس که از افراد مسلح داعش حمایت کند یا منابع مالی در اختیار آنها قرار دهد یا زمینه را برای اعزام نیروهای داعش برای عراق و سوریه فراهم کند، مجازات خواهد شد. برای همین این قطعنامه امیدها را به این که تا پایان ماه جاری میلادی قطعنامه جدیدی صادر شود که اجازه ارسال کمک های نظامی به عراق و سوریه برای رویارویی با این شبکه تروریستی بدهد را افرایش داده است.

اعلام تشکیل پیمان بین المللی برای مبارزه با داعش که باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا وعده آن را داد، به نظر می رسد که محدود به کشورهای عربی و غربی خواهد بود و در آن جایی برای کشورهای اصلی جهان و منطقه یعنی روسیه و ایران در نظر گرفته نشده است، علاوه بر آن هماهنگی با حکومت سوریه که انتظار می رفت مرکز این پیمان باشد و حضور آن را در این پیمان بپذیرند نیز رد شده است، برای این که مبادا ورود سوریه به این پیمان به معنای به رسمیت شناختن آن از سوی جامعه جهانی تعبیر شود.

به جای آن واشنگتن و اتحادیه اروپا به سمتی می روند تا تحریم های بیشتری را متوجه روسیه به دلیل حضور مستقیم نیروهایش در بحران اوکراین کنند. بحرانی که با رویارویی جدایی طلبان مورد حمایت روسیه با نیروهای دولت اوکراین بیش از پیش تشدید شده است. مساله ای که می تواند امکان مشارکت روسیه در جنگ با داعش را بسیار کاهش دهد. از سوی دیگر احتمال افزایش دخالت روسیه در اوکراین را نیز منجر می شود. رهبران روسیه احساس می کنند که می توانند نفوذ و کنترل بیشتری بر اراضی اوکراین داشته باشند تا به این ترتیب تلاش های جامعه جهانی برای مبارزه با تروریسم را به سمت خود معطوف کنند.

از سوی دیگر تلاش های ایران با تلاش های واشنگتن برای مبارزه با داعش تلاقی پیدا کرده است، هر دو کشور برای مسلح کردن نیروهای پیشمرگ در کردستان از یک سو و دولت مرکزی در بغداد از سوی دیگر تلاش می کنند در حالی که از نگاه باراک اوباما این کمک ناقض تحریم های بین المللی تسلیحاتی ایران بر سر برنامه هسته ای اش نیست. این نشان می دهد که کشورهای غربی نمی خواهند مانع از نقش آفرینی ایران در مبارزه با داعش شوند و در این زمینه می خواهند امور برای ایران، فارغ از نقشی که در بحران سوریه داشته است، تسهیل شود. از سوی دیگر گشایشی که در روابط تهران با پایتخت های کشورهای عربی منطقه خلیج فارس به وجود آمده است و دو طرف تلاش دارند بحران های منطقه ای را به کمک هم حل کنند، باعث می شود تا ایران نقشی سازنده در مبارزه با داعش و گروه های تروریستی داشته باشد.

از سوی دیگر با وجود این که ایران درصدد حل اختلافات خود با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در راس آنها عربستان است، شاهدیم که الحوثی ها که حمایت ایران را پشت سر خود دارند می روند تا معادلات را در یمن تغییر دهند و صنعا را به تصرف خود در آورند. این مساله می تواند روابط تهران با پایتخت های کشورهای عربی را بیش از پیش پیچیده کند.

اما در مورد سوریه و حکومت بشار اسد می توان گفت که دمشق بر توانایی های حزب الله برای حفظ و کنترل مناطقی که ارتش آن به دست آورده و از کنترل مخالفان خارج کرده است، حساب می کند. دایره همکاری های آنها تا منطقه عرسال در لبنان گسترش یافته است، منطقه ای که در حقیقت تلاشی برای کنترل منطقه استراتژیک القلمون محسوب می شود. انتظار می رود در صورت تشکیل پیمان بین المللی مبارزه با داعش دامنه فعالیت های آن تا لبنان نیز برسد که این مساله می تواند به سود حکومت سوریه برای حفظ مناطق تحت کنترل خود از جمله القلمون تمام شود.

خلاصه این که، جنگ غرب و امریکا با داعش با استمرار جنگ در دیگر کشورها و مناطق ادامه می یابد: جنگ روسیه در اوکراین، تداوم جنگ غیر مستقیم ایران با کشورهای عربی در مناطق دیگر از جمله یمن و لبنان و سوریه و جنگ حکومت سوریه با مخالفانش. و شاید این مساله سبب شود که جنگ اوباما با داعش زمان بیشتری ببرد.

منبع: الحیات / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11