اعمال محدودیت بر تعداد سانتریفیوژها کارساز نیست

دیپلماسی ایرانی: مذاکرات برای رفع نگرانی از فعالیت هسته ای ایران مجدداً از اوایل سپتامبر آغاز می شود. مذاکره کنندگان وقت کافی برای مطالعه ی گزارش خوب و جامع گروه بین المللی بحران را که این هفته منتشر شد را داشته اند. ما هم امیدواریم که آنها این اقدامات را انجام دهند. آخرین مهلت مذاکرات 24 نوامبر می باشد که یک سال پس از امضای برنامه اقدام مشترک در ژنو است. تمدید مجدد مذاکرات ممکن است رخ دهد، ولی خواست دو طرف نیست. جایگزین های توافق به شدت غیرجذاب هستند. براساس گزارش گروه بحران «بازگشت به تحریم ها منجر به افزایش سانتریفیوژها می شود» یا توسل به زور برای از بین بردن تاسیسات هسته ای منجر به ایجاد زنجیره ای از عواقب غیرقابل پیش بینی برای غرب آن هم در منطقه ای که همین الان هم کنترلی بر آن ندارد، می شود. بنابراین مخاطرات ذکر شده در صورت نرسیدن به توافق وجود دارد. این نکات خلاصه یی از پیشنهادات این گروه است:
    
1- ایران و گروه 1+5 باید به دنبال زمینه های مشترکی باشند که نگرانی های سیاسی و فنی شان رفع شود. برای ایران این موضوع به معنای برنامه غنی سازی معنادار، ادامه پیشرفت های علمی و کاهش تحریم هاست و برای 1+5 به معنای ایجاد مانعی میان برنامه هسته یی غیرنظامی و قابلیت بالقوه نظامی، ایجاد مکانیسم های بازرسی و زمان کافی برای همکاری و اعتمادسازی.
    
2- ایران محدودیت های بیشتری درباره تعداد سانتریفیوژهای خود و تعویق برنامه های آینده اش برای غنی سازی در مقیاس صنعتی را بپذیرد. در مقابل گروه 1+5 هم باید با تداوم رشد کیفی ظرفیت غنی سازی تهران از طریق تحقیق و توسعه موافقت کند.
    
3- ایران متعهد شود که در مقابل ضمانت های قوی تر روسیه و گروه 1+5 و افزایش همکاری هسته یی به ویژه برای تولید سوخت هسته یی، از سوخت هسته یی روسیه برای تامین سوخت نیروگاه بوشهر استفاده کند. این مساله به تدریج تا پایان دوره توافق یعنی یازده تا شانزده سال، تهران را برای پذیرش مسوولیت برای ساخت نیروگاه های احتمالی بیشتر آماده می کند.
    
4- توافق باید واقع بینانه و براساس معیارهای آژانس بین المللی انرژی اتمی که نیازمند تحقیق درباره گذشته فعالیت های هسته یی ایران است، تنظیم شود. علاوه بر این باید به جای تعیین زمان های سیاسی، جدولی زمانی و چند مرحله یی برای رسیدن به توافق نهایی تعیین شود.

پیشنهادات گروه بحران براساس درک منافع ایران، که پیش نیاز ضروری برای رسیدن به یک توافق میان دو طرف است، استوار است. اما من مطمئن نیستم که این درک به اندازه کافی درست باشد. شاید ایران بیشتر از آن چه گزارش گروه بحران گفته است «خواهان برنامه ی غنی سازی معنادار، ادامه پیشرفت های علمی و کاهش تحریم هاست» من شک دارم که ایرانی ها بخواهند در حالی که تاسیسات هسته ای شان زیر نظر بازرسان بین المللی است، دست به اقدامی ماجراجویانه بزنند. من همچنین از این که پیشنهادات گروه بحران بتواند توازن لازم را برقرار کند، تعجب خواهم کرد. به نظر من درخواست هایی که آنها از ایران دارند، بیشتر از درخواست هایشان از ایالات متحده و متحدانش است.

توازن می تواند از این طریق حاصل شود که غرب تلاش هایش برای کاهش تعداد سانتریفیوژها  که برای به تعویق انداختن گریز هسته ای، می باشد را متوقف کند. پس از خبر خبرگزاری فرانسه مورخ 27 آگوست که سازمان انرژی اتمی ایران آماده است تا سانتریفیوژهای کارآمدتر از نسل فعلی را آزمایش کند، شواهد برای عملی کردن پیشنهاد صرف نظر کردن از تعداد سانتریفیوژها، بیشتر می شود. چون اگر رهبران ایران تصمیم به فرار هسته ای بگیرند (موضوعی که مدرکی برای آن وجود ندارد) بهتر است تا از تعداد کمی از سانتریفیوژهای پیشرفته در مکانی اعلام نشده استفاده کنند، نه این که از سانتریفیژهای نسل اول آن هم در مکانی که هر روز بازرسی می شود، استفاده کنند.

بنابراین دسترسی به کارگاه های ساخت سانتریفیوژ، که ایران در برنامه اقدام مشترک به آنها اذعان کرده است و تعهد ایران به منع نصب سانتریفیوژهای جدید در دوره ی اعتمادسازی، ارزش بیشتری در مقایسه با اعمال محدودیت های اضافی برای ظرفیت فعلی دارد. در هر صورت ایران و ایالات متحده از سپتامبر گذشته که باراک اوباما و حسن روحانی روسای جمهور دو کشور گفتگوی تلفنی داشتند، راه طولانی ای را طی کرده اند، و هم اکنون گزارش گروه بین المللی بحران می تواند راه طولانی آنها را تکمیل کند.

منبع: لوبلاگ   / ترجمه : حسین هوشمند

انتشار اولیه: شنبه 8 شهریور 1393 / باز انتشار : پنجشنبه 13 شهریور 1393