غزه، دستاویز تنش در روابط آنکارا و دوحه با قاهره

دیپلماسی ایرانی: مسئولان مصری اعلام کردند که قاهره می تواند در طرح خود برای برقراری آتش بس در غزه تعدیلاتی اعمال کند. این در حالی است که شبکه خبری المیادین گزارش داد که سامح شکری، وزیر امور خارجه مصر در دیدار با جان کری، همتای امریکایی اش هر گونه تعدیلی در طرح قاهره برای اعمال آتش بس در غزه را رد کرده است.

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، برخی افراد نزدیک به کاخ ریاست جمهوری مصر اعلام کردند که طرح مصر برای برقراری آتش بس در قاهره از حمایت منطقه ای و بین المللی بزرگی برخوردار است که آخرین آن حمایت شورای امنیت از آن است اگر چه برخی کشورهای منطقه ای برای شکست آن تلاش می کنند.

این در حالی است که روزنامه العرب به نقل از برخی گزارش های رسانه ای گزارش می دهد که قطر و ترکیه فشارهای بسیاری را به حماس برای رد طرح مصر وارد آورده اند در حالی که جزئیات این طرح تفاوت چندانی با طرح سابق مصر در سال 2012 که در زمان ریاست جمهوری محمد مرسی تهیه شده بود، ندارد.

به گفته این روزنامه دوحه به خالد مشعل، رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس فشارهای بسیاری وارده کرده است که دعوت نبیل العربی، دبیر کل اتحادیه عرب را نپذیرد و از سفر به قاهره با هدف بررسی طرح آتش بس مصر مخالفت کند.

پیش از این خبرگزاری آناتولی گزارش داده بود که نبیل العربی، دبیر کل اتحادیه عرب خود شخصا با خالد مشعل تماس گرفته و از او خواسته بود که برای بررسی طرح مصر به قاهره سفر کند اما خالد مشعل این درخواست او را رد کرده بود.

العرب می نویسد که فشار ترکیه و قطر به خالد مشعل و دیگر رهبران جنبش حماس برای رد طرح مقاومت فلسطینی بسیار بالا است و این مساله سبب شده تا سران حماس نتوانند آزادانه درباره سیاست های خود تصمیم بگیرند.

در همین رابطه سامح شکری، وزیر امور خارجه مصر ترکیه و قطر را متهم کرده بود که با فشار به جنبش حماس تلاش دارند طرح این کشور را برای بازگرداندن آرامش در غزه به شکست بکشانند تا جنگ همچنان ادامه یابد.

در عین حال روزنامه های عربی نزدیک به قاهره و ریاض از جمله العرب انتقادهای شدیداللحن رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه علیه اسرائیل را به چالش کشیده اند و می پرسند چگونه است که اردوغان شدیدترین اتهام ها را متوجه اسرائیل بر سر حمله به غزه می کند اما حاضر به قطع روابط استراتژیک خود با این رژیم نیست.

ظرف روزهای گذشته رجب طیب اردوغان مصر را نیز به باد انتقاد گرفته بود و خواستار بی اعتنایی به طرح مصر شده و گفته بود که توجه به طرح قاهره باعث تقویت حکومت نامشروع و کودتایی عبدالفتاح السیسی خواهد شد.

لازم به ذکر است بعد از سقوط حکومت اخوانی محمد مرسی در مصر روابط آنکارا با قاهره به شدت تیره شد و اکنون دو کشور در پایین ترین سطح روابط به سر می برند.

نشات الدیهی، متخصص در امور ترکیه در این باره به روزنامه العرب می گوید: «مواضع آنکارا کاملا متناقض و دو پهلو است. مردم باید بدانند جنگنده های اسرائیلی ای که اکنون غزه را بمباران می کنند آموزش های لازم را در خاک ترکیه بر اساس توافق نامه امنیتی و نظامی آنکارا و تلاویو که در سال 1959 امضا شده است، دیده اند.»

الدلیهی همچنین می گوید: «ترکیه اکنون به دنبال نقشی فعال تر بعد از شکست طرحش با اخوان المسلمین در مصر است. متاسفانه خون فلسطینی برای اهداف سیاسی صرف می شود. ترکیه و قطر تلاش دارند برای اهداف سیاسی خود تلاش های مصر را ناکام بگذارند تا قاهره نتواند در زمان ریاست جمهوری عبدالفتاح السیسی به نقش سابق منطقه ای اش باز گردد.»

وی تاکید می کند، اردوغان در نهایت مجبور است شکست سیاست های خود را بپذیرد زیرا اگر امریکایی ها به او فشار بیاورند ناچار خواهد شد از مواضعش کوتاه بیاید. او نمی تواند خلاف مصالح امریکا عمل کند چرا که با واشنگتن پیمان همکاری امضا کرده است.

جلال معوض، کارشناس مسائل استراتژیک و متخصص در امور خاورمیانه نیز می گوید: «ترکیه نمی تواند روابط نظامی خود را با اسرائیل زیر پا بگذرد. ترکیه عضوی از پیمان ناتو است و اسرائیل نیز متحدی بلامنازع برای امریکا محسوب می شود. رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه نمی تواند محاسبات خود را خارج از معادلات آنها پیش ببرد. بنابر این همه می دانند اظهارات او علیه اسرائیل صرفا جنبه تبلیغاتی دارد و نمی تواند عملا کاری علیه این رژیم از پیش ببرد.»

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11