خشم واشنگتن از توانایی "نه" گفتن ایران

دیپلماسی ایرانی: در میان نخبگان آمریکایی و طبقه سیاسی ، سخن گفتن از تهدید ایران امری عادی و مرسوم است و شاید به یک اندیشه دگم در میان جمهوریخواهان و جمهوریخواهان میانه روی( که اغلب دمکرات شناخته می شوند) تبدیل شده است. سناتورهای تندروی آمریکایی اغلب ادعا می کنند که ایران با حمایت از گروه هایی نظیر حزب الله نوعی تهدید برای جامعه بین المللی و همچنین موجودیت اسرائیل به شمار می رود. تهدیدی که به زعم سناتور جان مک کین باید با آن مقابله کرد. این « تهدید» به گونه ای ذهن سیاستمداران آمریکایی را به خود مشغول کرده که آنها اغلب از حمله به ایران سخن می گویند.حتی باراک اوباما نیز می گوید برای مواجهه با ایران تمامی گزینه ها روی میز است.

اکنون به رغم این واقعیت که ایران گمان می کند این تهدید یک جوک بزرگ است، باید این پرسش را مطرح کرد که این « تهدید» واقعا چیست؟اگر ایران به سلاح هسته ای دست یابد چنان تهدید امنیتی را متوجه جامعه بین المللی خواهد کرد که برای مقابله با آن باید سلاح به دست گرفت؟

گزارش سازمان دفاعی آمریکا که هر ساله منتشر می شود حاکی از آن است که استراتژی های ایران در یک سال گذشته تغییری نداشته است. بنا بر این گزارش استراتژی ایران روی جلوگیری از حمله و مقابله با آن متمرکز است. بنابراین تهدیدی که آمریکا از آن سخن می گوید در واقع توانایی ایران برای جلوگیری و مقابله با حمله آمریکاست. در این گزارش همچنین به برنامه های ایران برای توسعه ظرفیت موشک های دوربرد اشاره و خاطرنشان شده است که دکترین ایران بر مبنای دیپلماسی است نه تجاوز. به بیان دیگر دکترین نظامی ایران بر مبنای کند کردن روند تهاجم و هدف گرفتن اهداف نظامی، اقتصادی و سیاسی مهاجمان است. همچنین تهران به دنبال تحمیل راه حل دیپلماتیک به دشمنان اش است و در عین حال از ارایه امتیازهایی که منافع کلیدی اش را به چالش می کشد، پرهیز می کند. علاوه بر این ایران تهدید به استفاده از موشک های بالستیک برای هدف قرار دادن آمریکا را مطرح می کند.

این تهدید همان چیزی است که بیش از هر تهدید دیگری سیاستمداران آمریکایی را نگران می کند. آنها از اینکه تهدید شوند کشوری می تواند در مقابل حملات مقاومت کند و واکنش متقابل نشان دهد، نگران می شوند. باید گفت باوجود تهدید هایی که ایران مطرح می کند، این کشور قدرت محدودی برای مقابله با آمریکا دارد اما آنچه که اهمیت دارد توانایی « نه » گفتن ایران به خط مشی های سیاسی است که سیاستگذاران آمریکایی به دنبال ترسیم آن هستند.

این سیاست آمریکا بر مبنای بازداشتن دیگران از قدرت «نه» گفتن به آمریکا تعیین شده است. این دکترین نه تنها می گوید کسی نباید به آمریکا نه بگوید بلکه در آن به یک تهدید خارجی نیز همواره نیاز است تا تجهیزات نظامی به فروش برسد و هژمونی جهانی حفظ شده و سلطه بر منابع استراتژیک جهان نیز ادامه یابد.

این در حالی است که ایران هیچ تهدید موجودیتی را متوجه آمریکا نمی کند. به بیان دیگر از آنجایی که اسرائیل سال هاست درحال توسعه ظرفیت موشک های بالستیک خود برای مواجهه با تهدید ناشی از ایران هسته ای است، در واقع این اسرائیل است که تهدید موجودیتی مستقیم را ایجاد می کند.

در واقع  اکنون اسرائیل بیشتر یک تهدید جدی برای ایران به شمار می رود. در کوتاه مدت موشک های اسرائیلی قابلیت حمل کلاهک های هسته ای را خواهند داشت اما ایران تا چند سال دیگر هنوز قادر به نصب این کلاهک ها روی موشک های خود نیست.

از سوی دیگر بر خلاف تصور رایج باید گفت که ایران برای توافق هسته ای با غرب بی علاقه نیست. ایران ده سال قبل پیشنهاد حل مساله هسته ای و اختلاف نظرها با آمریکا را مطرح کرد اما دولت بوش در آن زمان از پذیرفتن این پیشنهاد خودداری کرد. چندی بعد نیز ایران با سه کشور اروپایی به توافق رسید اما باز هم آمریکا مانع تراشی کرد و این تلاش ها به نتیجه نرسید.

باید گفت که آمریکا با پافشاری بر تهدید ایران سیاست قدیمی جلب حمایت عمومی از ماجراجویی های نظامی و توجیه سیاست بازدارندگی در مقابل دیگر قدرت ها را دنبال می کند.

منبع:گلوبال ریسرچ/ تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه: دوشنبه 16 تیر 1393/ باز انتشار : شنبه 21 تیر 1393