پرسش هایی که اوباما پاسخ نداد

دیپلماسی ایرانی : مشاوران و معاون های باراک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده تاکید دارند که سفر از پیش اعلام نشده روز گذشته آقای رئیس جمهور به افغانستان تنها و تنها به منظور قدردانی از سربازان امریکایی فعال در این کشور بوده است و هیچ ارتباطی به عالم سیاست ندارد. اما این دیدار نخستین بازدید او از افغانستان در دو سال گذشته است و درست در زمانی صورت می گیرد که فرمانده کل به شدت درگیر بحث در خصوص آینده جنگ در افغانستان است. اوباما  در گرگ و میش هوای صبح یکشنبه به کابل و پایگاه نظامی بگرام رسید. پس از ارائه توضیحاتی از سوی فرمانده نیروهای امریکایی در افغانستان و سفیر امریکا در این کشور ، اوباما با جمعیتی از سربازان منتظر امریکایی دیدار کرد و از تلاش های آنها و از خودگذشتگی های خود و خانواده هایشان قدردانی کرد. وی به این سربازان تاکید کرد که امریکا در تمام مدت به شما فکر می کند و نوید داد که برای بسیاری از آنها این روزها آخرین روزهای حضور در افغانستان خواهد بود.

با اینهمه اوباما به سربازان امریکایی نگفت که چه تعداد از این 33 هزار نفری که در حال حاضر در افغانستان مشغول به کار هستند پس از پایان سال 2014 میلادی و اتمام ضرب الاجل امریکا هم در این کشور باقی خواهند ماند؟ البته وی در بخش هایی از سخنان خود تایید کرد که طبق برنامه او تعداد معدودی از سربازان امریکایی بی شک در افغانستان باقی خواهند ماند. کاخ سفید  در جدال بی پایان و خسته کننده ای با رئیس جمهور فعلی افغانستان حامد کرزی برای امضای پیمان نامه امنیتی در خصوص میزان و نحوه بقای سربازان خود در این کشور پس از سال 2014 است. اوباما در این خصوص گفت: با توافقنامه امنیتی مشترک به فرض امضا شدن آن ، می توانیم خود را برای حضور محدود در افغانستان پس از 2014 هم مهیا کنیم. تعدادی از ما در افغانستان باقی خواهند ماند چرا که پس از تمام از خودگذشتگی هایی که در این سالها انجام داده ایم درصدد حفظ موفقیت هایی هستیم که در این کشور به کمک شما به دست آمده است. ما باید مطمئن شویم که افغانستان دیگر به محلی برای انجام عملیات تروریستی علیه ما تبدیل نخواهد شد.

اینکه منظور از حضور معدود دقیقا چیست همچنان یا حداقل فعلا یک راز باقی مانده ست. کاخ سفید چندین ماه را صرف سر و کله زدن های مداوم  آمیخته به تهدید با حامد کرزی برای امضای پیمان امنیتی دوجانبه میان واشنگتن – کابل کرد. بسیاری در داخل و خارج از حلقه دولت امیدوار بودند که اوباما به صراحت در خصوص تعداد نیروهایی که در افغانستان باقی خواهند ماند، اظهار نظر کند و البته این همان گامی بود که اوباما تا به امروز تن به برداشتن آن نداده است. به نظر کاخ سفید بازده زمانی بازدید دیروز اوباما از افغانستان برای اعلام این خبر چندان مناسب نبود چرا که رابطه میان حامد کرزی و باراک اوباما به شدت تیره و تار است و به هرحال کرزی همچنان در کاخ ریاست جمهوری افغانستان مشغول است.

این سوال که چه تعداد نیروی امریکایی پس از سال 2014 در افغانستان باقی خواهند ماند به چالشی جدی میان کاخ سفید و پنتاگون تبدیل شده است. بسیاری از فرماندهان ارشد نظامی خواهان بقای 15 هزار نیرو هستند و البته با ایما و اشاره های متفاوت هم اعلام کرده اند که به حضور حداقل 10 هزار نفر نیازمند هستند. در سوی دیگر این میدان مقام های کاخ سفید ایستاده اند که خواهان بقای نیروهای کمتری حداکثر میان 3 تا 5 هزار نفر هستند.

این سوال که سربازان باقی مانده در افغانستان چه موظفی هایی دارند نیز به اندازه تعداد این سربازان مهم است. بسیاری از کسانی که خواهان بقای قدرتمند نیروهای امریکایی در افغانستان پس از 2014 هستند هم اعتقاد دارند که واگذاری فرصت های بیشتر به نیروهای امنیتی افغانستان از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. نیروهای امریکایی که در افغانستان باقی بمانند باید در مسیر تعلیم و آموزش سربازان افغانی قرار گرفته و البته مهارت هایی را که تاکنون به آنها  آموزش داده نشده را به آنها بیاموزند. یکی از مقام های سابق پنتاگون هفته گذشته در کمیته سیاست خارجی کنگره امریکا اعلام کرد که بقای چیزی حدود 10 هزار نیرو برای به ثمر رساندن اهداف امریکا در افغانستان کافی خواهد بود.

علاوه بر پرسش هایی در خصوص کمیت و کیفیت حضور نیروهای امریکایی در افغانستان ، اوباما باید راهی برای تعامل و یا کنار امدن با دولت کرزی در ماه های باقی مانده از ریاست جمهوری وی هم بیندیشد. واشنگتن و کابل هیچ گونه تلاشی برای مخفی کردن رابطه پرتنش دوجانبه نکردند . اوباما روز گذشته در دیدار کوتاهی که از افغانستان داشت با حامد کرزی ملاقات نکرد و کرزی هم دعوت اوباما برای پیوستن به او در پایگاه نظامی بگرام را نادیده گرفت. حرکتی که به خودی خود مصداق سردی روابط دوجانبه است. حامد کرزی اعلام کرد که حاضر است طبق رسوم افغانستان از آقای اوباما استقبال کند اما هرگز برای دیدار با او به بگرام نخواهد رفت. با اینهمه اوباما هنگام ترک افغانستان با کرزی تماس تلفنی گرفته و از تلاش های نیروهای افغان در بهبود شرایط قدردانی کرده و همچنین برگزاری دور اول انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان را تبریک گفت. کاخ سفید منتظر نتیجه این انتخابات و روی کارامدن دولتی جدید در افغانستان است. با اینهمه انتخابات در دور نخست به پیروزی فرد خاصی منتهی نشد و دور دوم هم در ماه آتی میلادی برگزار خواهد شد. هر دو کاندیدا یعنی عبدالله عبدالله و اشرف غنی احمدزی موافقت خود را با امضای توافقنامه امنیتی دوجانبه با امریکا اعلام کرده اند.

اوباما در دیدار با سربازان امریکایی از فداکاری های آنها قدردانی کرده و البته اشاره ای هم به لیستی از موفقیت های امریکا در افغانستان کرد. این لیست موفقیت در حوزه هایی مانند غلبه بر طالبان و افزایش توان نیروهای امنیتی افغان را در بر می گرفت. اوباما در سخنان خود اعلام کرد که امریکا در هر دو این حوزه ها ماموریت خود را به پایان برده است. اوباما در بخش های دیگری از سخنان خود  با اشاره به اینکه القاعده ناپدید شده است گفت : ما اعلام کرده بودیم که بهشت امن القاعده را از میان خواهیم برد و از آن زمان تاکنون به رهبری القاعده در بسیاری از مناطق طایفه ای پایان داده ایم.نیروهای ما در بگرام تلاش فراوانی برای تحقق این هدف ما انجام دادند.

اوباما در سخنان خود تاکید کرد که تا پایان مبارزه جهانی علیه این گروه شبه نظامی همچنان زمان بسیاری باقی است: شاید رهبری القاعده بر روی سراشیبی قرار گرفته باشد اما در سایر مناطق جهان طرفداران القاعده در حال فعالیت هستند و تهدیدی جدی به حساب می آیند.  ما همچنان در این جبهه قوی و هوشیار باقی خواهیم ماند.

منبع : فارن پالیسی / ترجمه : تحریریه دیپلماسی ایرانی