وحشت ریاض از افزایش نفوذ مذهبی تهران

دیپلماسی ایرانی: دیگر کمتر روزنامه نگار یا نویسنده عرب را می توان یافت که به قدرت و نفوذ ایران در منطقه اذعان نکند و نگوید که ایران یکی از کشورهای قدرتمند منطقه است. اتحاد بلامنازع عراق با ایران، حمایت قاطع تهران از بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه که مانع از سقوط حکومت وی در برابر گروه های تروریستی شده و دست برتر حزب الله، متحد ایران در لبنان و همچنین نفوذ بلامنازع ایران در یمن تنها نمونه هایی است که تحلیلگران و ناظران سیاسی از قدرت و نفوذ ایران در منطقه مثال می آورند. در این میان عده ای استراتژی ایران را به مسائل عقیده ای و مذهبی گره می زنند و ادعا می کنند که ایران به دنبال نفوذ مذهبی خود در منطقه است و قدرت روزافزونش با رویکرد دینی اش به تحولات منطقه و اهداف مذهبی اش پیوند خورده است. بسیاری از تحلیلگران این دیدگاه را در برابر دیدگاه عربستان سعودی که از نگاه های طایفه ای در پیشبرد اهداف منطقه ای خود تبعیت می کند، قرار می دهند و می گویند که ایران شیعی درصدد است تا با شکست عربستان سنی نفوذ مذهبی و منطقه ای خود را در سراسر خاورمیانه گسترش دهد.

فیصل قاسم، روزنامه نگار مشهور سوری و خبرنگار جنجالی شبکه الجزیره در یادداشتی که در روزنامه القدس العربی، چاپ لندن، منتشر کرده به همین موضوع پرداخته است و می نویسد: یک منبع آگاه می گفت که روس ها به این اعتقاد رسیده اند که حمایت ایرانی ها از بشار اسد در سوریه تنها به دلیل مسائل ژئو سیاسی نیست بلکه اهداف اعتقادی و مذهبی نیز دارد. اگر کسی گمان کند که ایران صرفا از نگاه قومیت ایرانی فارسی اش به دنبال توسعه قدرت خود در خاورمیانه است اشتباه کرده چرا که ایران ایدئولوژی کاملا دینی را در رویکرد نفوذی اش در خاورمیانه دنبال می کند.

وی سپس به نمونه هایی برای اثبات ادعای خود اشاره می کند و می نویسد: در یمن الحوثی ها شعارهای مذهبی در راستای حمایت از ایران سر می دهند و در تجمعات خود تصاویری بر می دارند که کاملا در جهت حمایت از ایران است. و بر کسی پوشیده نیست که اکنون در یمن الحوثی ها به کمک حمایت ایرانی ها توانسته اند دستاوردهای بسیاری داشته باشند و صاحب جایگاه و قدرتی در خور توجه در این کشور شوند. در عراق نیز همین وضعیت حاکم است. نیروهای سیاسی طرفدار ایران قدرت را در اختیار دارند و این در حالی است که کلیت عراق از اندیشه ای مشابه اندیشه سیاسی – دینی حاکم بر ایران پیروی می کنند. به ویژه در جنوب که به جرات می توان گفت که نفوذ ایران در آن جا بلامنازع است. در سوریه نیز چنین رویکردی وجود دارد. جدای از این که طبقه حاکم بر این کشور که بر اکثریت سنی حکومت می کنند تمایلات دینی نزدیک به مذهب تشیع دارند، شیعیان نزدیک به ایران در آن جا آزادانه اقدام به ترویج مذهب تشیع می کنند به گونه ای که در منبرهای مسجد جامع اموی و مساجد تاریخی و سنتی سوریه اکنون به صراحت مذهب تشیع تبلیغ می شود. لبنان نیز که کاملا روشن است با حکم رانی حزب الله شیعی وابسته به ایران متحدی بلامنازع برای تهران محسوب می شود.

وی در ادامه یادداشت خود تاکید می کند، ایران با توجه به این امتیازات و سطح نفوذ و تاثیرگذاری ای که در منطقه پیدا کرده طبیعی است که حاضر به هیچ گونه عقب نشینی از مواضعش نباشد. به ویژه که به دلیل ارتباطات زنجیره واری که میان کشورهای ذکر شده با ایران وجود دارد هر گونه شکستی در هر کدام از آن کشورها سبب پاره شدن این زنجیر شده و می تواند به دنبال آن شکست های دیگری نیز برای ایران رقم بزنند. برای همین است که می بینیم ایران سرمایه گذاری های کلانی را در این کشورها انجام می دهد و برای حفظ آنها همه گونه تلاشی می کند.

وی سپس به حساسیت این موضوع نزد عربستانی ها اشاره می کند و می نویسد: این مساله سبب شده تا حساسیت عربستانی ها نسبت به نفوذ منطقه ای ایران افزایش یابد. آنها ایران را به مثابه قدرت مذهبی ای می بینند که در صدد نفوذ در خاورمیانه با هدف گسترش مذهب تشیع و به قدرت رساندن یاران خود در کشورهای مختلف منطقه ای از دریچه ایدئولوژی ویژه خودش است. همان طور که ایران حاضر نیست سوریه را از دست بدهد و هیچ گونه شکستی در آن را تحمل نمی کند عربستان نیز نسبت به این موضوع حساس است و تلاش دارد تا به هر قیمتی شده بشار اسد را در سوریه شکست دهد چرا که شکست او را به مثابه شکست ایران شیعی قلمداد می کند. این مساله سبب شده است تا حمایت عربستان از جریان های افراطی سنی و تندروی نزدیک به القاعده افزایش یابد و کار به یک درگیری شیعه و سنی نه تنها در سوریه بلکه در عراق و لبنان و جاهای دیگر نیز برسد.

فیصل قاسم در ادامه به گفته ای از کسینجر اشاره می کند و می نویسد: چند دهه پیش هنری کسینجر پیش بینی کرده بود که خاورمیانه دچار جنگ گسترده شیعه و سنی شود. جنگی که نه تنها سال ها بلکه برای دهه ها ادامه یابد. اگر به اظهارات مقام های امریکایی و اسرائیلی به دقت توجه کنیم در می یابیم که آنها به طور جدی درصدد دامن زدن به جنگ مذهبی میان ایران و طرف های متخاصم با آن هستند. اسرائیل بیش از همه درصدد دامن زدن به این جنگ است چرا که آن را به سود منافع خود در منطقه می داند. چرا که جنگی است که می تواند بدون دخالت مستقیم خود در آن به بسیاری از اهدافی که سال ها به دنبالشان بوده است، برسد.

قاسم در پایان می نویسد: اگر ایران در سوریه موفق شود قطعا نیروهای سنی منطقه به ویژه ترکیه، عربستان و مصر متحمل شکست سنگینی خواهند شد. برای همین می توان گفت که جنگ سوریه به این راحتی ها و به این زودی ها پایان نمی یابد چرا که طرف های متخاصم هر کدام شکست خود را در آن جنگ به مثابه شکست خود قلمداد می کنند.
 

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11