میان اخوان و مصر یکی را انتخاب کنید

دیپلماسی ایرانی: روابط مصر و قطر بیش از پیش متشنج شده است. روز شنبه وزارت امور خارجه مصر سفیر قطر در قاهره را به وزارت امور خارجه مصر احضار کرد و مراتب اعتراض خود را به آن چه دخالت در امور داخلی کشور دانسته است، به وی ابلاغ کرد.

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، چندی پیش دوحه نسبت به قلع و قمع تظاهر کنندگان طرفدار محمد مرسی، رئیس جمهوری مخلوع مصر و اخوانی ها انتقاد کرده بود. این انتقادها در حالی بیان می شود که شیخ تمیم بن حمد، امیر قطر تعهد داده بود که نسبت به نقش حمایتی کشورش از جماعت اخوان المسلمین پایان دهد تا به این ترتیب شرطی که مصری ها برای عادی سازی روابط میان دو کشور تعیین کرده بودند، برآورده شود. شرطی که کشورهای عربی همسایه قطر در حوزه خلیج فارس نیز برای عادی سازی روابط با آن اعلام کرده اند.

ناصر کامل، معاون وزیر امور خارجه مصر در امور کشورهای عربی در این باره گفت: «همان طور که در بیانیه وزارت امور خارجه آمده است، ما به سفیر قطر مراتب اعتراض خود را به دخالت این کشور در امور داخلی خود اعلام کردیم. همچنین از تحرکات دخالت گونه الجزیره در امور داخلی مصر که کار را به تجاوز به حقوق ملت کشانده است نیز اعتراض کردیم و این اعتراض را رسما به اطلاع آقای سفیر رساندیم.»

دوحه از حامیان اصلی اخوان المسلمین چه از لحاظ مالی و چه از لحاظ سیاسی و رسانه ای برای رسیدن آنها به قدرت بود، به واسطه این کمک ها اخوانی ها توانستند در مصر و تونس به قدرت برسند. قطر تصور می کرد با این حمایت بتواند بر پرونده های مهم اقتصادی و سیاسی منطقه ای مسلط شود. این نقش قطر واکنش شدید افکار عمومی مصر را در پی داشت به گونه ای که سیاستمداران و روشنفکران و اهالی فرهنگ مصر می گفتند که کشور بسیار کوچک قطر می خواهد بر استقلال کشور بزرگی مثل مصر تاثیر بگذارد و آن را به سمت هم پیمانی های مشکوک بکشاند.  

روابط قاهره و دوحه پس از کودتای مردمی در 30 ژوئن سال گذشته میلادی که به سرنگونی محمد مرسی، رئیس جمهوری اخوانی مصر انجامید تیره شد اما قطر همچنان از طریق شبکه تلویزیونی الجزیره به حمایت خود از اخوانی ها ادامه داد. حتی الجزیره به همین مناسبت شبکه جدیدی موسوم به "الجزیره مباشر مصر" تاسیس کرد که از دوحه حمایت فعالیت های اخوان المسلمین در مصر را پوشش می دهد. در این شبکه اعضا، رهبران و چهره های دینی اخوان از جمله شیخ یوسف قرضاوی حاضر می شوند و به ترویج اندیشه های اخوان می پردازند. انتقادها به شبکه الجزیره کار را به جایی رساند که دولت مصر اقدام به بازداشت سه خبرنگار بخش انگلیسی الجزیره از جمله عادل فهمی، رئیس دفتر این شبکه که گذرنامه های مصری و کانادایی دارد، کرد. سه شنبه هفته گذشته مقامات مصری فهمی را متهم به وابستگی به یکی از جریان های تروریستی کردند که تلویحا اشاره به جماعت اخوان المسلمین بود. اتهامی که خانواده فهمی آن را رد کردند.

دوحه در نشست اخیر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس از اعضا شش ماه فرصت خواسته بود تا بتواند صفحه ای جدید در رابطه با مصر باز کند. در این نشست امیر تمیم تعهد داد که به سرعت به شرایط دولت جدید مصر پاسخ دهد تا روابط دو کشور عادی شود، وی در این نشست تاکید کرده بود که به هیچ وجه طرفدار اخوان المسلمین نیست و هیچ مخالفتی با آن چه در مصر در پی تظاهرات 30 ژوئن رخ داد که به سرنگونی محمد مرسی انجامید، ندارد.

طی ماه های گذشته کویت تلاش کرد تا در روابط قاهره با دوحه میانجیگری کند و کانال های ارتباطی ای میان آنها بگشاید. اما مصری ها گفتند تا زمانی که عملا نبینند قطر شروط آنها را اجرا کرده حاضر به عادی سازی روابط با آن نیستند. مهمترین این شرایط توقف تحریک احساسات مصری ها به سود اخوان المسلمین توسط شبکه خبری الجزیره بود. قاهره همچنین از قطری ها خواسته است که چهره های فراری اخوان المسلمین به قطر از جمله شیخ یوسف قرضاوی را که فتوا به تکفیر عوامل کودتا داده است، از خاک خود اخراج کند.

قاهره همچنین می گوید که اخوانی های فراری به قطر اموال مورد نیاز برای ادامه فعالیت های ضد حکومتی اخوانی ها در مصر را از شبکه های خود در کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به ویژه در قطر تهیه می کنند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11