تلاش دوحه برای آشتی با قاهره به سود اخوان

دیپلماسی ایرانی: قطر رویکرد تازه ای را در سیاست خود در قبال مصر در پیش گرفته است. ارسال پیام تبریک شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، به رئیس جمهوری جدید مصر، عبدالفتاح السیسی و قبل از آن بازگشت سفیر قطر در مصر به مقر خود در قاهره و همچنین توصیه هایی که امیر قطر برای تلطیف فضا در روابط دو کشور و ایجاد تمهیدات لازم برای عادی شدن روابط دوحه – قاهره به سفیر خود کرده همگی نشان می دهد که قطر تلاش های تازه ای را برای عبور از دوران تیرگی روابطش با مصر آغاز کرده است.

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، پیام امیر قطر بر اساس پروتکل های روتین سیاسی صورت گرفته است اما منابع آگاه در دوحه می گویند که ظرف روزهای آینده شاهد تماس هایی در بالاترین سطح میان سران مصر و قطر خواهیم بود.

در همین رابطه سیف بن مقدم البوعینین، سفیر قطر در مصر نیز دستورات فوری ای را از وزارت امور خارجه متبوعش دریافت کرده است مبنی بر این که فورا خود را به قاهره برساند و در مراسم سوگند عبدالفتاح السیسی شرکت کند تا به این ترتیب روابطی که میان دو کشور از زمان سقوط حکومت اخوان المسلمین تیره شده بود، مجددا رو به بهبود رود.

قطری ها امیدوارند که با این کارها بتوانند اعتماد رهبران جدید مصر را به دست آورند و به دنبال آن بتوانند نقشی میانجی میان حکومت با جماعت اخوان المسلمین که پس از سقوط حکومتشان در قاهره برای بسیاری از آنها حکم اعدام صادر شده و بسیاری از رهبرانشان در زندان به سر می برند و شمار بسیاری نیز از مصر گریخته اند، ایفا کند.

بعد از فرا خواندن سفرای کشورهای عربستان، بحرین و امارات از قطر تلاشی همه جانبه از سوی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس برای در انزوا قرار دادن قطر به دلیل حمایتش از اخوان المسلمین که کشورهای این شورا آن را تهدیدی برای خود می دانند، آغاز شد. اکنون که عبدالفتاح السیسی به ریاست جمهوری مصر برگزیده شده است، قطری ها تلاش های تازه ای را برای خروج از این انزوا آغاز کرده اند اگر چه تلاش می کنند با نزدیک شدن به ایران و ترکیه تا اندازه ای خود را از انزوای منطقه ای برهانند.

از سوی دیگر ناظران بر این اعتقادند که نقشی که دوحه در میانجی گری برای آزادی سرباز امریکایی زندانی شده توسط طالبان ایفا کرد نشان داد تا چه اندازه به جریان های تندرو در افغانستان نزدیک است. قطر پیش از این نیز نقشی مشابه را در آزادی راهبه های مسیحی در سوریه ایفا کرده بود.  

اکنون قطر انتظار دارد با گشودن بابی جدید در روابط خود با حکومت جدید مصر بتواند رضایت رهبران جدید مصر را برای میانجی گری با اخوان المسلمین جلب کند و به دنبال آن مصری ها را راضی کند تا حکم های سنگین صادر شده علیه رهبران اخوان به ویژه علیه دبیر کل و رئیس سابق آن را تخفیف دهند.

آن چه به دوحه برای عادی سازی روابطش با حکام جدید قاهره دل گرمی می دهد، رویکرد ملایم عبدالفتاح السیسی در رابطه با دوحه است که حتی در یکی از گفت وگوهای تلویزیونی خود بر بازگشت فضای عادی در روابط دو کشور ابزار تمایل کرد.

احمد مرسی، پژوهشگر در مرکز صلح کارنگی در این باره می گوید: «اظهارات السیسی نشان می دهد که وی تمایل چندانی به ورود به مسیر برخورد با ترکیه یا قطر ندارد اما با این حال به نظر نمی رسد که روابط مصر و ترکیه و مصر و قطر در آینده نزدیک بهبود یابد.»

این در حالی است که مارینا اوتاوی، پژوهشگر امریکایی نظری مغایر دارد و می گوید: «انتظار می رود که مصر در آینده نزدیک تغییر موضع داده و وارد مرحله بهبودی و نزدیکی روابط با قطر و ترکیه شود.»

وی درباره حمایت های عربستان و امارات نیز در این باره می گوید: «انتظار می رود که روابط مصر با عربستان و امارات به اندازه ای گسترش یابد که قاهره به کمک های مالی این کشورها متکی شود.»

در عین حال ناظران سیاسی بر این اعتقادند که دوحه بر عادی سازی روابط با مصر اصرار دارد برای این که گمان می کند این مساله شرط اصلی کاهش تنش هایش با کشورهای همسایه اش در شورای همکاری خلیج فارس است. عربستان یکی از شرایط بهبودی روابط ریاض با دوحه را توقف حملات رسانه ای و تبلیغاتی قطر علیه حکومت جدید مصر از جمله توسط الجزیره و بهبود روابط دوحه با قاهره دانسته و گفته است که مقام های قطر باید نسبت به امنیت مصر احساس مسئولیت کنند.

با این حال بسیاری از مقام های عربی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس نسبت به اقدام های اخیر قطر به دیده تردید می نگرند و از این که قطر با این کار اهداف دیگری را دنبال کند، ابراز نگرانی می کنند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11