تلاویو و ریاض یار غار هم می‌شوند

دیپلماسی ایرانی: بررسی های جدیدی که اخیرا در اسرائیل درباره اوضاع منطقه صورت گرفته حاکی از آن است که سیاست اسرائیل همچنان مبتنی بر خطر دانستن برخوردای از سلاح هسته ای توسط کشورهای دیگر است با این هدف که اسرار هسته ای اسرائیل که سال ها است، سری مانده همچنین مخفی باقی بماند.

در این مطالعه آمده است که فعالیت های هسته ای اسرائیل سال ها است که مخفی باقی مانده و کسی از آنها خبر ندارد و این مساله باعث شگفتی جهانیان شده که چرا کسی یا کشوری این موضوع را پیگیری نمی کند و اسرائیل را مورد بازخواست قرار نمی دهد. البته نخستین باری که این موضوع مورد توجه قرار گرفت توسط رابرت گیتس، وزیر دفاع سابق امریکا بود و بعد از آن دیگر کسی صحبت از این تسلیحات به میان نیاورد. در آن موقع گیتس در حین سوگند در برابر نمایندگان مجلس سنا گفت که باید بدون روتوش بگوییم که اسرائیل سلاح هسته ای در اختیار دارد. اما بعد از آن دیگر کسی سراغی از تسلیحات هسته ای اسرائیل نگرفت.

به گزارش روزنامه القدس العربی، چاپ لندن، در ادامه این مطالعه به فعالیت های دیپلماتیک بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل اشاره شده و آمده که دیپلماسی وی بر این استوار بوده است که خطر هسته ای شدن ایران را بزرگ جلوه دهد تا کسی سراغی از پرونده هسته ای اسرائیل نگیرد. بر اساس این استراتژی وی همواره تلاش کرده است که برای توجیه برخورداری اسرائیل از سلاح هسته ای بگوید که ایران در صورتی که به بمب هسته ای دست یابد اسرائیل را نابود خواهد کرد. در حالی که حقیقت جنجال های نتانیاهو بر سر برنامه هسته ای ایران آن طور که جامعه جهانی و محافل امنیتی نیز تاکید دارند کاملا مغایر با آن چیزی است که نتانیاهو تلاش دارد جلوه دهد. این در حالی است که ایران در نهایت به عضویت تیم های برخوردار از تکنولوژی هسته ای در آمده و جامعه جهانی نیز با ایران هسته ای کنار آمده است.

در ادامه این گزارش همچنین آمده که ارزیابی های نهادهای ملی اسرائیل کاملا نتیجه ای مغایر با نتایج نتانیاهو را در بر داشته است. در گزارش این نهادها آمده که نیت ایران از برخورداری از تکنولوژی هسته ای استیلا بر همه کشورهای تولیدکننده نفت در خاورمیانه است، این مساله می تواند به ایران امکان رسیدن به جایگاه یک امپرطوری بزرگ جهانی را بدهد. دقیقا به همین دلیل است که کشورهای عربی از جمله عربستان، امارات متحده عربی، کویت و حتی برخی جریان ها در عراق از این بابت نگران شده اند و معتقدند که در صورتی که ایران به جمع کشورهای برخوردار از تکنولوژی هسته ای بپیوندد و جامعه جهانی حق آن را در این زمینه به رسمیت بشناسد معادلات سیاسی – دینی منطقه کاملا دگرگون می شود و کفه ترازو به سود موازنه ایران سنگین خواهد شد.

این گزارش سپس به تلاش های تازه عربستان اشاره می کند و می نویسد که عربستان برای جبران کمبود خود در برابر قدرت ایران تلاش تازه ای را برای رسیدن به سلاح هسته ای آغاز کرده و به همین منظور به سراغ پاکستان که بمب اتم در اختیار دارد، رفته است. از ناحیه عملی، این مساله می تواند وضعیت جدیدی به وجود آورد که در نهایت به سود منافع اسرائیل تمام خواهد شد چرا که آن گاه اسرائیل می تواند بگوید چون یک کشور عربی بمب هسته ای دارد پس برخورداری آن از سلاح هسته ای نیز توجیه پذیر است. در عین حال عربستان که همواره به سیاست های محافظه کارانه مشهور بوده تلاش خواهد کرد تا برای فرار از جنجال ناشی از این موضوع  به طور سری با اسرائیل به همکاری و تعامل بپردازد. این مساله اگر چه ممکن است غیر معقول جلوه کند اما کاملا واقعی و قابل انتظار است.

نویسنده این گزارش سپس پیش بینی می کند که روزی فرا برسد که کشورهای عربی به طور سری از پشت پرده به دنبال برقراری ارتباط با اسرائیل بر آیند و این مساله این فرصت را به وجود خواهد آورد تا اسرائیل تبدیل به پناهگاهی برای آن دسته از کشورهایی که از سوی ایران احساس خطر می کنند، تبدیل شود. احتمالا این جایگاه، جایگاه جدید اسرائیل در خاورمیانه جدید خواهد بود. در این صورت ایران هسته ای نه تهدیدی برای جنگ بلکه تهدیدی برای صلح منطقه ای خواهد بود و این دقیقا مصداق این مثل است که گاهی شما از چیزی متنفرید در حالی که آن مساله عین مصلحت شما است.

در ادامه این مطالعه به بررسی روابط مسکو با ریاض اشاره شده و آمده که روابط دو طرف در سال ها و ماه های اخیر به شدت دگرگون شده است. اکنون روسیه به حامی جدی و پر و پا قرص محور شیعی از طریق حمایت از حکومت سوریه تبدیل شده در حالی که عربستان در منطقه و خارج از آن فعالیت های گسترده ای را علیه منافع آن آغاز کرده است.

این در حالی است که توجه جدید امریکا در موضوع سوریه و ایران باعث می شود عربستان به سراغ شرکای جدید برای ایجاد توازن در روابط خارجی اش برود. برای همین است که شاهد بهبود روابط میان روسیه و عربستان هستیم که سفر اخیر امیر بندر بن سلطان برای بررسی همکاری های امنیتی میان ریاض و مسکو با هدف پیش افتادن عربستان در اهدافش در موضوع سوریه را در همین چارچوب می توان بررسی کرد. در همین چارچوب باید عراق و اردن و اسرائیل را نیز وارد کنیم که هر سه به این نتیجه رسیده اند که روسیه بازیگر مهم منطقه ای محسوب می شود و روابطشان با آن تاثیر به سزایی بر مصالح منطقه ای روسیه می گذارد.

این گزارش درباره روابط ایران و روسیه نیز می نویسد، به رغم این که ایران بر رسیدن به خواسته هایش تاکید دارد و حاضر به مصالحه بر سر خواسته هایش نیست اما مسکو به این کشور از دریچه کشوری که باید همکاری ها را با آن گسترش داد که هدف از آن تقویت جایگاه منطقه ای روسیه است، می نگرد. اسرائیل از این دریچه باید با روسیه وارد همکاری شود که کشوری موثر در منطقه است و باید موازنه ای در رابطه اش با امریکا به عنوان بزرگ ترین هم پیمان اسرائیل در جهان ایجاد شود. البته بعید است که نزدیکی روابط تلاویو با مسکو زیاد دوام بیاورد چرا که بودن روابط مستحکم میان تهران و مسکو از یک سو و میان تلاویو با واشنگتن از سوی دیگر مانع از به وجود آمدن رابطه ای عمیق میان دو طرف خواهد شد.

در این گزراش همچنین آمده است که بخش مشترکی که عموم کشورهای منطقه بر آن تاکید دارند، افزایش قدرت ایران است که حاصل تغییر سیاست های امریکا در قبال این کشور نیز محسوب می شود. در حالی که نقطه ضعف امریکا در این زمینه را نیز ثابت می کند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11