مقامات عالی نظام در جریان جزییات مذاکرات ژنو هستند

بهار : هنوز گرد سفر از تن هیات مذاکره کننده ایران پاک نشده بود که صدای انتقاد ها بلند شد. انتقاد به چرایی «محرمانه» بودن مذاکرات. محمد صدر، معاون پیشین وزارت امور خارجه و تحلیلگر مسائل سیاست خارجی در زمینه انتقادات به «بهار» می گوید: «دولت یازدهم قصد ندارد صدای منتقدان را قطع کند؛ اما وزارت امور خارجه بدون توجه به انتقادات بی اساس به دنبال اجرای سیاست های دولت است.» به گفته او پافشاری بر انتشار مفاد مذاکرات از اساس بی مورد است زیرا مسئولان ارشد نظام در جریان مذاکرات و طرح پیشنهادی ایران هستند. از سوی دیگر محرمانه ماندن مذاکرات تا زمان حصول شرایط یک رویه قدیمی در وزارت امور خارجه ایران و بعضی دیگر از کشورهای جهان است.

چرا تیم دیپلماسی دولت یازدهم ترجیح می دهد مشروح مذاکرات ژنو را محرمانه نگه دارد؟
محرمانه نگه داشتن مشروح مذاکرات تا زمان حصول نتیجه یک رویه قدیمی در وزارت امور خارجه ایران و تعداد زیادی از کشورهای دیگر دنیاست. البته مقصود از «محرمانه باقی ماندن مشروح مذاکرات»، محرمانه باقی ماندن جزییات مذاکرات یا پیشنهادهای طرفین مذاکره کننده است نه کلیات آن. همان طور که می دانید تیم مذاکره کننده ایرانی پیش از سفر به ژنو سیاست های کلی دولت یازدهم را در امر مذاکرات ایران و کشورهای 1+5 به اطلاع عموم مردم رساند. پس از پایان مذاکرات نیز وزیر امور خارجه ایران در دیدار با مقام های مسئول و تصمیم گیرنده، مفاد مذاکرات را مطرح کرد. اما جزییات این مذاکرات تا زمانی که طرفین به توافق نسبی نرسیده باشند و برای انتشار آن ها به تفاهم نرسند مطرح نشده باقی می ماند. البته مقصود از «محرمانه» ماندن، عدم انتشار مفاد مذاکرات و طرح پیشنهادی است زیرا تمام مقامات ذی صلاح و تصمیم گیرنده در این حوزه در جریان طرح پیشنهادی ایران بودند.

منظور شما از این که مقامات ذی صلاح در جریان طرح پیشنهادی ایران بودند، این است که پیش از ارائه در مذاکرات ژنو به اطلاع مقامات عالی نظام رسیده است؟
بله، تمام کسانی که باید در جریان مفاد طرح پیشنهادی قرار می گرفتند پیش از سفر هیات دیپلماسی ایران به ژنو، در جریان مفاد طرح پیشنهادی ایران بودند. کسانی که امروز بر لزوم افشا و انتشار مذاکرات ایران و کشور های 1+5 پافشاری دارند، گمان می کنند وزارت امور خارجه راسا در جریان مذاکرات ژنو عمل کرده است درحالی که همان طور که گفتم تمام مسئولان نظام از بالا ترین مقام تا پایین ترین مقام در جریان طرح پیشنهادی تیم مذاکره کننده ایران قرار داشتند و مفاد این طرح مورد تایید آن ها بوده است.

پیش از آغاز دور جدید مذاکرات ایران و کشور های 1+5 مشروح مذاکرات و پیشنهادهای دو طرف، محرمانه بود. چرا بخشی از جریانات تندرو تا این حد بر لزوم افشای مفاد مذاکرات پافشاری دارند؟
وزارت خارجه جمهوری اسلامی زیر نظر مجموعه هیات دولت عمل می کند اما نباید فراموش کرد که مجموعه دولت، وزارت امور خارجه و هیات های مذاکره کننده ایران تحت نظر مقام رهبری هستند. همین موضوع باعث می شود که مسائلی در این سطح بدون هماهنگی مسئولان صورت نگیرد. تاکید می کنم که تمام مقام های مسئول در زمینه مذاکرات ژنو در جریان امور قرار گرفته اند. جریانات تندرو نیز باید یک گفته از امام خمینی (ره) را در نظر داشته باشند. امام درباره مذاکرات محرمانه می گفتند: «محرمانه ماندن مذاکرات ایرادی ندارد، اما مذاکره کنندگان در نظر داشته باشند که اگر روزی لازم شد مفاد این مذاکرات به اطلاع عموم برسد، شرمنده مردم نشوند.» در این مذاکرات هم مسائل به گونه ای پیش رفت که مطمئن باشید روزی که مفاد آن برای اطلاع عموم منتشر شود، هیات مذاکره کننده سربلند خواهد ماند.

با توجه به این موضوع که هیات مذاکره کننده ایرانی از سوی مقامات ذی صلاح تایید شده اند، هیاهو های ایجاد شده پیرامون مذاکرات ژنو زیر سوال بردن سیاست های کلی نظام در حوزه دیپلماسی نیست؟
به مسائل این گونه نگاه نکنید، دولتمردان نیز نمی خواهند مخالفت هایی که با طرح ها و ایده هایشان صورت می گیرد با سیاست های حذفی مواجه شود. ما معتقدیم همه شهروندان این کشور باید در اعلام نظرات خود آزاد باشند. به ویژه نظراتی که حاوی انتقاد نسبت به سیاست های دولت است. امیدواریم امور به گونه ای پیش برود که دهان افراد منتقد بسته نشود. اما مهم این است که وزارت امور خارجه دولت یازدهم تسلیم این جوسازی ها نمی شود. وزارت امور خارجه و تیم دیپلماسی جدید کشور، تصمیم دارد سیاست های خود را در امور بین الملل بدون این که تحت تاثیر انتقاد ها قرار بگیرد، ادامه دهد. جریانات تندروی داخل کشور گمان می کنند یا می خواهند این گونه نشان دهند که وزارت خارجه به تنهایی درباره این مذاکرات اقدام کرده است، درحالی که محتوای طرح پیشنهادی هیات مذاکره کننده ایران در ژنو در بالاترین سطح مسئولان نظام مطرح شد و مورد موافقت و تایید قرار گرفت.
اما انتشار انتقادهای بعضی جریان های تندرو و پافشاری این گروه ها بر لزوم انتشار مفاد مذاکرات باعث شده بعضی از رسانه های خارجی مساله حاکمیت دوگانه در کشور را مطرح کنند. روزنامه وال استریت ژورنال در گزارشی با اشاره به این انتقاد ها نوشته است که بخش هایی از حاکمیت با اقدامات دولت و وزارت خارجه در مذاکرات ژنو موافق نیستند.
وجود مخالفت ها با تغییر رویکرد ایران و کشور های 1+5 محدود به ایران نمی شود، در آمریکا نیز گروه های تندرویی هستند که با تلاش های ایران و دستاورد های مذاکرات 1+5 مخالف هستند. البته سرآمد مخالفان را می توان در اسراییل دید. در گذشته افراطیون داخلی و خارجی باعث تقویت یکدیگر می شدند و به همین دلیل بود که می دیدم مخالفت های تندروهای خارجی و داخلی می توانست جلوی اجرای سیاست های دولت ها را بگیرد اما پس از استقرار دولت جدید در ایران به سمت وسویی می رویم که افراطی ها دیگر نه تنها نمی توانند یکدیگر را تقویت کنند، بلکه حتی باعث ضعف هم می شوند. به همین دلیل نباید نگران مخالفان داخلی یا خارجی بود. از سوی دیگر مخالفان خارجی، افراطیون اسراییلی، افراطیون سنا یا مجلس نمایندگان آمریکا نمی توانند با تاکید بر وجود مخالفان داخلی بر طبل حاکمیت دوگانه در ایران بکوبند. درباره مسائل هسته ای و مذاکرات ژنو از بالاترین تا پایین ترین مقامات مسئول در جریان مسائل قرار گرفته اند.

برخی جریانات تندرو معتقدند تمایل دولت برای محرمانه نگه داشتن مشروح مذاکرات عملا توسط هیات های مذاکره کننده کشورهای 1+5 بی نتیجه می ماند، آیا طرفین این مذاکرات ملزم به رعایت اصل محرمانه بودن مذاکرات هستند یا تنها هیات دیپلمات های ایرانی بر این موضوع پافشاری دارد؟
همان طور که پیش تر گفتم این اعتراضات به هیچ عنوان مهم نیست. زمانی که توافقی صورت می گیرد، طرفین موظف هستند به آن توافقات پای بند باشند. محرمانه ماندن مفاد مذاکرات مورد توافق هر دو طرف مذاکره کننده بوده است. طبیعی است که وقتی موضوعی از این دست مورد توافق قرار می گیرد، باید از سوی هر دو طرف رعایت شود. رعایت این توافق وفای به عهد است. البته این مذاکرات در شرایط فعلی محرمانه است و به محض آن که مذاکرات به نتیجه برسد، مفاد آن به اطلاع عموم خواهد رسید.