چرا مذاکره ایران و آمریکا مهم است؟

دیپلماسی ایرانی: غلامعلی خوشرو، عضو تیم مذاکره هسته ای دولت اصلاحات در سرمقاله روزنامه شرق در روز پنج شنبه 25 مهرماه به مذاکرات ایران و گروه 1+5 می پردازد و معتقد است دیدار ایران با طرف آمریکایی مهم است چه اینکه بارها حتی از سوی مسوولان آژانس اتمی گفته شده این آمریکایی هستند که فشار اصلی را بر دیگر کشورها وارد می کنند تا تحریم ها افزایش یافته و ماهیت حقوقی و فنی برنامه هسته ای کشورمان، به فضای امنیتی تبدیل شود. متن این یادداشت در زیر آمده است:

در مورد مذاکرات ژنو باید به دو نکته توجه داشت. نخست اینکه حق ایران به عنوان عضو «ان پی تی» برای غنی سازی مورد تایید و تاکید قرار بگیرد و به طرف های غربی تفهیم شود موظف به تایید این حق هستند. دوم، اگر عدم اعتمادی نسبت به نیت ایران در طرف های مقابل وجود دارد، با مکانیسم ها و ابزارهای قانونی و دارای مشروعیت، به مرتفع شدن این نگرانی ها کمک شود. البته «بی اعتمادی» امری ذهنی است یعنی همه می توانند از بی اعتمادی به طرف مقابل سخن بگویند و خواستار اقداماتی برای رفع آن شوند! نیاز به اعتماد، نیازی مشترک میان ایران و غرب است و به دست آوردن آن، هم از ابعاد فنی برخوردار است و هم سیاسی. در حوزه فنی، همکاری ایران با آژانس می تواند به صورت کامل صورت گیرد که این جنبه مشکلی نیست.

اما در بعد سیاسی، طرفین می توانند به سمتی حرکت کنند که نسبت به نیات و تلاش های سیاسی یکدیگر، احساس آرامش داشته باشند. این طبیعتا کار دشوار تری است، زمان بیشتری نیاز دارد و با حرف به دست نمی آید. با این حال غرب می تواند با شنیدن پیام انتخابات در ایران که رای به دولت تدبیر و امید و رای به اعتدال و خردورزی و تعامل با جهان بود با مردم ایران همگام شود و این مشارکت مدنی و حضور تعامل گرا را ارج نهاده و مسیر همکاری را در پیش بگیرد. از این منظر، شرایط مناسب است. اگرچه پیرامون مذاکرات اخیر، اخبار خاصی اعلام نشده اما همه امیدوار هستند طرفین در قدم اول به یک چارچوب مشترک برسند که به نظر نگارنده می تواند دربرگیرنده این باشد که در انتهای این مسیر، حق غنی سازی برای ایران به رسمیت شناخته شده و ایران هم نکات مدنظر جامعه جهانی برای تضمین صلح آمیزبودن برنامه هسته ای خود با تکیه بر فتوای مقام معظم رهبری را مدنظر قرار دهد.

اگر این تفاهم حاصل شود و غرب دریابد با تاکید روی تحریم ها نمی توان مردم ایران را به زانو درآورد و پیام رفتار مدنی ملت ایران در انتخابات را فهم کند، مسیر فعلی را رها می کنند تا تحریم ها هرچه سریع تر برداشته شود. در این میان، دیدارهای دوجانبه صورت گرفته ایران و ایالات متحده و برخی دیگر از هیات های حاضر در مذاکرات، از این جهت دارای اهمیت است که هرکدام از این کشورها منافع و نگرانی های خاص دارند. دیدار با طرف آمریکایی مهم است چه اینکه بارها حتی از سوی مسوولان آژانس اتمی گفته شده این آمریکایی هستند که فشار اصلی را بر دیگر کشورها وارد می کنند تا تحریم ها افزایش یافته و ماهیت حقوقی و فنی برنامه هسته ای کشورمان، به فضای امنیتی تبدیل شود.

این گفت وگو ها برای روشن شدن آمریکایی ها شده و اهداف صلح آمیز، فنی و حقوقی برنامه هسته ای ما را تشریح می کند. اخیرا نکات مثبتی در برخورد آنها بوده که حتما باید روی این نکات مثبت کار کرد. اینکه در سخنان آقای اوباما، حق ایران برای غنی سازی به رسمیت شناخته شده، یک گام قابل قبول است. آنها اگر بتوانند ملاک های عینی برای دریافت واقعیت صلح آمیز فعالیت های هسته ای ایران معرفی کنند و مسیر درستی و نیکی را در پیش بگیرند حتما می توانند به ایران اعتماد کنند. جنبه عینی آن با مکانیسم های آژانس و بازرسی های بر طبق معاهده عدم اشاعه قابل حصول است. جنبه سیاسی نیز با همکاری های منطقه ای و جهانی قابل دسترسی است. توجه به نیازها و خواسته های عمومی، بشری، مبارزه با مواد مخدر و افراطی گری و تروریسم و توجه به حقوق پناهندگان است - که ایران همیشه دنبال آن بوده- مسیر خوبی برای همکاری است.

در خاتمه ذکر این نکته ضروری است که این مذاکرات، پیچیده بوده و دارای ابعاد فنی، حقوقی، اقتصادی، امنیتی و سیاسی است. برای گشودن هرکدام از مسیرها، نیاز به مشورت با پایتخت های شش کشور وجود دارد. سرعت دادن به مذاکرات، امری مثبت است و اگر طرف های غربی در همین مذاکرات در اقدامی نمادین، لغو یا کاهش تعدادی از تحریم ها را اعلام کنند نوعی پاسخ مثبت به رویکرد تعامل گرای دولت جدید و گامی برای پیشبرد مسیر مذاکره تلقی خواهد شد.